محبوبه علیپور/
در حال حاضر یک هزار و ۷۰۰ کود ک در ۹۲ مرکز شبه‌خانواده و ۷۰ طفل نیز در تنها شیرخوارگاه خراسان رضوی نگهداری می‌شوند. این در حالی است که بنا بر نظر کارشناسان ۱۵ تا۲۰ درصد از زوجین در این استان را زوج‌های نابارور تشکیل می‌دهند که قابلیت سرپرستی قانونی چنین اطفالی را دارند.
* واگذاری ۶۰ درصد اطفال در قالب طرح امین موقت
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی خراسان رضوی درباره روند واگذاری فرزند به متقاضیان می‌گوید: هر ساله گروهی از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست از کانال‌های متعدد به مراکز بهزیستی وارد می‌شوند. چنان که سال گذشته یک هزار و ۱۰۰ کودک وارد بهزیستی شده و در برابر آن نیز یک هزار و ۳۰۰ کودک در قالب فرزندخوانده خارج شده‌اند.
وی افزود: ۱۹۰ کودک زیر ۶ سال نیز در پنج ماه نخست سال جاری به مراکز ما وارد شده‌اند که این میزان نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. همچنین در این مدت به همین میزان کودکان زیر ۶ ساله به فرزندخواندگی سپرده شده‌اند که ۶۰ درصد آن‌ها در قالب فرزندخواندگی امین موقت بوده است. حدود ۲۰ درصد هم به خانواده زیستی خود تحویل شده و ۲۰ درصد دیگر نیز به مراکز شبه‌خانواده انتقال یافته‌اند تا به تدریج تکلیف فرزندخواندگی آن‌ها مشخص شود. همچنین در این مدت حدود ۱۴۰ کودک بالای ۶ سال وارد بهزیستی شده‌اند.
دکتر غلامحسین حقدادی در ادامه خاطرنشان می‌کند: در گذشته‌های دور بیشتر اطفالی که به بهزیستی سپرده می‌شدند را کودکان بدون سرپرست تشکیل می‌دادند حال آنکه در سال‌های اخیر و به دلیل افزایش آسیب‌های اجتماعی همانند کودک‌آزاری، اغلب این اطفال که از طریق اورژانس اجتماعی و مراکز قضایی به بهزیستی واگذار می‌شوند، کودکان بدسرپرست هستند. در واقع از سوی متولیان امر مشخص شده که طفل، دارای والدین مؤثری نبوده و سرپرستان توان اداره کودک را ندارند. بنابراین مناسب‌ترین شیوه فرزندخواندگی برای اطفال یاد شده، بهره‌مندی از شرایط «امین موقت» است و در حال حاضر اغلب متقاضیان از این طریق فرزندی را می‌پذیرند.
به گفته وی، طرح مراقبت مشارکتی با عنوان «مشک» نیز در حال بررسی است که تا پایان سال جاری به اجرا درخواهد آمد. بر اساس این طرح، اطفال به طور کوتاه‌مدت و به دلیل آنکه شرایط زندگی با خانواده زیستی خود را ندارند به خانواده‌هایی که تمایل به مشارکت در سرپرستی هستند، واگذار می‌شوند.
* افزایش دو برابری سرعت واگذاری کودکان
حقدادی در پاسخ به اینکه قانون فرزندخواندگی جدید چه مزایایی دارد، می‌گوید: در قانون جدید شرایط فرزندخواندگی و سازوکار واگذاری تسهیل شده است؛ به طوری که بخشی از روند یاد شده به صورت غیرمتمرکز و الکترونیکی انجام می‌شود. از همین رو سرعت واگذاری‌ها افزایش یافته و در مقایسه با سه سال گذشته با رشدی حدود دو برابر انجام می‌شود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: برای اطفال شیرخوار بین ۵ تا ۱۰ برابر تعداد کودکان؛ والدین متقاضی وجود دارد که عده‌ای از این گروه نیز در روند بررسی‌ها و ارزیابی حذف می‌شوند. برای اطفال بالای دو سال نیز نسبت متقاضیان به کودک حدود سه برابر است. نسبت متقاضیان با فرزندان ۶ ساله به بالا نیز مساوی بوده اما برای کودکان بالای ۱۰ سال از میزان متقاضیان کاسته می‌شود.
حقدادی تصریح می‌کند: نحوه تمایل متقاضیان به وضعیت و شرایط کودک فرزندخوانده متفاوت است؛ چنان که خانم‌های مجرد ترجیح می‌دهند دختران بالای ۶ سال را به فرزندی بپذیرند؛ در حالی که زوج‌های جوان فاقد فرزند، بر قبول اطفال شیرخوار تأکید دارند. زوج‌هایی نیز که چند سالی از ازدواجشان گذشته است، تمایل دارند اطفال بالای دو سال را به عنوان فرزندخوانده بپذیرند.
وی می‌افزاید: از زمان اجرای قانون قبول فرزندخواندگی زنان مجرد، هر ساله حدود ۱۵ مورد فرزندخواندگی از این طریق در خراسان رضوی انجام می‌شود و در همین چند ماهه اخیر نیز پنج خانم مجرد فرزندانی را پذیرفته‌اند. همچنین بنا بر آخرین آمار رسمی سال گذشته در کشور، ۱۳۰ کودک به دختران مجرد بالای ۳۰ سال سپرده شده‌اند.
*تمکن مالی؛ شرطی برای حمایت بیشتر
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی خراسان رضوی درباره میزان اهمیت تمکن مالی والدین متقاضی فرزندخواندگی نیز تصریح می‌کند: هدف از قید تمکن مالی در شروط پذیرش فرزندان، به دلیل مصالح کودکان است؛ چرا که بنا بر قانون اطفالی که به عنوان فرزندخوانده واگذار می‌شوند، پس از فوت والدین جایگزین، مشمول حق ارث محسوب نمی‌شوند. بنابراین برای تأمین حقوق آن‌ها قانون‌گذار مسئله تمکن مالی را لحاظ کرده است. البته این مقوله به معنای آن نیست که تنها ملاک برای قبول و تأیید والدین متقاضی، داشتن تمکن مالی است؛ در واقع سازمان بهزیستی سعی دارد بهترین و شایسته‌ترین والدین و سرپرست را برای کودکان یاد شده در نظر بگیرد.
* راه دشوار فرزندپذیری غیرقانونی
دکتر حقدادی به متقاضیان دارای صلاحیت تأکید می‌کند: در حال حاضر روند پذیرش فرزندان از مسیرهای غیرقانونی نسبت به روند قانونی آن؛ دشوارتر، طولانی و نامطمئن‌تر است، زیرا سخت‌گیری‌های مجموعه بهزیستی منطقی و اصولی است چنان که به افراد دارای سوءپیشینه یا دارای مشکلات اخلاقی فرزندی واگذار نمی‌شود. بنابراین متقاضیان با دارا بودن شرایط قبول فرزندخوانده می‌توانند کمتر از ۶ ماه طفل مورد نظر را بپذیرند. در حالی که با استفاده از راه‌های غیرقانونی و به دلیل عدم دریافت شناسنامه، وضعیت فرزندخواندگی دچار اشکال و چالش خواهد بود. علاوه بر این، همواره زمینه برای فشارها و فعالیت‌های سودجویانه افرادی که این خدمات غیرقانونی را ارائه داده‌اند، فراهم است.
نظر شما