قدس آنلاین- تکتم بهاردوست: آرش خیر آبادی هنرمند خراسانی با اشاره به جایگاه تئاتر آیینی در مشهد در گفتگو با قدس آنلاین بیان کرد: مشهد به تنهایی بعد از تهران به عنوان قطب دوم تئاتر کشور محسوب می شود و میزان تولیدات نمایشی بدون اغراق فقط  درمشهد توان برابری با میزان تولید تئاتر کشور البته بجز تهران رادارد.

وی ادامه داد: هر ساله بخش عمده ای از تولیدات نمایشی ما تولیدات آیینی است که با فرهنگ رضوی و عاشورایی تناسب دارد. آنچه که تا به امروز در جشنواره ها واجراهای عمومی به ما ثابت شده است این که است که مشهد و شهرهای تربت حیدریه، قوچان و نیشابور تولیدات بسیارقوی آیینی قوی دارد و تعداد جشنواره هایی که شرکت کرده و کسب مقام کرده اند و تعداد آثار ارسالیشان گواه این است که تئاتر آیینی مشهد و خراسان رضوی توان این را دارد که یک تنه  با تئاتر کل کشور و حتی با تئاتر تهران توان برابری کند.

خیر آبادی ادامه داد: ما در مشهد جشنواره هایی مختلفی مانند رضوی، عاشورایی، خاتون خورشید، پرده خوانی و نقالی و...داریم که فقط با موضعات آیینی اجرا و برگزاری میشود. که از ویژگی های بارز همه این جشنواره ها می توان به دو موضوع فرهنگ عاشورایی و فرهنگ رضوی اشاره کرد. خوشبختانه در طول سالهای گذشته یکی از سیاست های کلی و البته ثابت جایی مثل انجمن های هنرهای نمایشی حمایت از آثار نمایشی در حوزه فرهنگ عاشورایی بوده است که به دو بخش درام یا تئاتر بوده و دیگری بخش نمایش تعزیه است. که هر دوی این دوبخش در خراسان رضوی نسبت به بقیه استان ها و شهرها از کیفیت بهتری و میزان تولیدات بیشتری برخورداراست.

وی دلیل این کیفت بالا در نمایش های مختلف با موضوع آیینی در مشهد را پشتوانه بزرگ فرهنگی ادبی خراسان دانست و گفت:دلیلی اصلی کیفیت بالای آثارآیینی در مشهد این است که  اینجا مرقد امام هشتم شیعیان است یعنی تجمع شیعه هایی که عاشق اهل بیت هستند. من معتقدم خاک خراسان هنرمند خیز است و تقریبا هر کسی که تا کنون در حوزه تئاتر و هنرهای نمایشی بخصوص در مشهد فعالیت کرده است در طول سالهای فعالیتش حداقل یک بار خودش را ملزم کرده است اثری برای اهل بیت بویژه برای سید الشهداء به روی صحنه ببرد. همین باعث میشود که چه به لحاظ آماری و چه به لحاظ کیفی  و هم از لحاظ تجمیع استان خراسان رضوی و به ویژه مشهد را به یک کانون تبدیل کند.

رئیس سابق انجمن هنرهای نمایشی مشهد افزود: به نظرم مشهد می تواند به صورت بالقوه پایگاه تولید آثار عاشورایی و رضوی باشد. که من می توانم به جرات بگویم که این استعداد بالقوه با وجود آستان قدس رضوی و مجموعه بزرگ تئاتری که نمونه اش بجز در تهران در هیچ کجای ایران پیدا نمی شود و فعالیت خوب اداره ارشاد اسلامی خراسان رضوی در صورتی که دست به دست هم بدهند قطعا مشهد می تواند به یک مرکز تبدیل شود.

این هنرمند خراسانی درتوضیح عدم برگزاری تعزیه درمشهد به عنوان یکی از پایگاه های برگزاری  این گونه از نمایش ها در ایران در طول این سالها بیان کرد: اصلی، بزرگترین و اساسی ترین دلیل عدم برگزاری نمایش های تعزیه در مشهد نبود متن های خوب تعزیه است ما در مشهد متن مخصوص تعزیه که دارای ارزش اجرایی باشد خیلی کم داریم البته متونی وجود دارد که از گذشته به دست ما رسیده است متونی هم در طول سال نوشته میشود ولی به دلیل اینکه نوشتن متن تعزیه تخصص خاص خودش را می طلبد و البته به یک تعهد قلبی هم نیاز دارد کمتر نویسنده ای به سراغ یک چنین متن هایی می رود چون تخصصش را ندارد. متاسفانه ما شاعری که نمایشنامه نویس باشد یا بالعکس نمایشنامه نویسی که قدرت شعر گفتن داشته باشد در استان خراسان رضوی به تعداد انگشت های یک دست هم نداریم. به همین دلیل با مشکل بزرگ نبود متن قابل اجرا روبه رو هستیم. که درصورتی که این مشکل مرتفع شود معضلات دیگری مانند عدم حمایت های مناسب و عدم امنیت مالی کار را با مشکلات دیگری مواجه می کند.

وی در پاسخ به این سئوال که در اجرا و تولید این گونه نمایش ها مخاطب تا چه میزان می تواند تاثیر گذار باشد گفت: رکن اصلی هنر نمایشی تماشاگر است او است که بقای هنرهای نمایشی را تعیین می کند. هنرهای نمایشی بدون حضور تماشاگر معنایی ندارد منتها تماشاگر در مواجه با این گونه نمایش ها دو واکنش صبر و سلیقه را از خود نشان می دهد ما باید همیشه در تولید این گونه آثار به آن توجه داشته باشیم. سلیقه یعنی اینکه تماشاگر بالاخره از تکرار خسته خواهد شد ما متاسفانه در بخش هنرهای نمایشی خیلی نتوانسته ایم پاسخ گوی صبر و سلیقه مخاطب باشیم.

خیر آبادی دلیل عدم این پاسخگویی را نداشتن ایده در تولید نمایش های آیینی دانست و افزود: ما در همه این سالها در انجام ایده های تازه برای تولیدات نمایش آیینی کار خاصی انجام نداده ایم. وگرنه تعزیه و مشتقات آن برای ایده پردازی خیلی جای کار دارد و می شود از مناظر مختلف به آن نگاه کرد. عاشورا یک مرکزیت است امام حسین (ع) که فقط مربوط به صحرای کربلا نیست فرهنگ عاشورایی امام حسین (ع) که فقط از صحرای کربلا شروع نشده است ایشان از مکه که متولد شده اند این فرهنگ را با خود داشته اند در حالیکه ما امام حسین (ع) حاضر در مکه یا مدینه را خیلی نمی شناسیم و شاید برای این نمی توانیم به مخاطب هم بشناسانیم. ما حضرت عباس (ع) را تا قبل از صحرای کربلا نمی شناسیم ما از حضرت زینب (ع) تا قبل از صحرای کربلا چه می دانیم؟ متاسفانه آثاربسیار اندکی در مورد اهل بیت حاضر در صحرای کربلا پیش از حضورشان در این مکان داریم. این محدود کردن خودمان به یک بازه زمانی مشخص دو روزه تاسوعا، عاشورا باعث این شده که به جایی برسیم که در تولید این گونه آثار مرتب به تکرار بیفتیم. فرهنگ عاشورایی که فرهنگ همان دو روز عاشورا و تاسوعا نیست فرهنگ یک عمر امامت است. همه اینها به دلایل مختلف که یکی از آن شاید به خاطرنداشتن اطلاعات تاریخی کامل و جامع است کناری گذاشته شده و این است که تولید این گونه آثار برای مخاطب تکراری است.

انتهای خبر/