محبوبه علیپور/
این روزها در حالی سال تحصیلی جدید را آغاز می‌کنیم که بازار نوشت‌افزار رونق چندانی ندارد. هر چند تصمیم‌های خاص روزهای کرونایی در این امر بی‌تأثیر نبوده اما چند سالی است که به دلیل افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم چندان رمقی برای این بازار و صد البته جیب‌های مردم نمانده است.
چنان که یکی از شهروندان درباره وضعیت گرانی نوشت‌افزار می‌گوید: حدود ۲۰ سال پیش که دانش‌آموز بودم نوشت‌افزار بسیار متنوع و ارزان بود، حتی یک بار هفت تا هشت مدل مدادتراش و مداد پاک‌کن خریدم، اما امروزه که نوبت به تنها فرزندم شده دست و دلم برای خرید می‌لرزد؛ چراکه قیمت یک جعبه مداد رنگی معمولی ۸۰ تا۹۰ هزار تومان شده، یک دفترچه کوچک که طراحی و کیفیت چندانی ندارد را ۱۵ هزار تومان می‌فروشند.
*کشش مستمر بازار برای افزایش قیمت
در حالی که انتظار می‌رفت با شیوع کرونا و کاهش تقاضا بازار نوشت‌افزار برای مدتی هر چند کوتاه، رنگ ارزانی را ببیند اما بنا بر اظهارات رئیس انجمن تولیدکنندگان نوشت‌افزار کشور در حال حاضر گرچه با کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی تقاضا مواجه هستیم اما قیمت نوشت‌افزار نسبت به سال گذشته و به دلیل افزایش هزینه‌های تولید ۲۰ درصد افزایش داشته است.
رسول محمدی از فعالان این حوزه نیز در همین باره می‌گوید: به طور کلی بیش از ۸۰ درصد نوشت‌افزار، چینی و وارداتی است حتی دفترهایی که به عنوان کالای ایرانی عرضه می‌شود، در واقع کاغذش را وارد کرده و تنها در کشور ما برش می‌خورد و تبدیل به دفتر می‌شود. از همین رو به دلیل شیوع کرونا و اختلال در واردات این محصولات نسبت به سال پیش ۷۰ تا ۸۰ درصد گران‌تر شده است.
وی در پاسخ به اینکه چرا با وجود آموزش مجازی و کاهش تقاضا همچنان شاهد این حجم افزایش قیمت هستیم؟ اظهار می‌کند: این ویژگی کشور ما شده که حتی اگر محصولی مشتری نداشته باشد باز هم شرایط گران شدن را دارد. این در حالی است که هر چه قیمت محصولات و خدمات در جامعه ارزان‌تر شود، منافع فراگیری نصیب مردم خواهد شد؛ چراکه هر قدر کالاها ارزان‌تر باشد، حاشیه سود آن نیز برای صاحبان کسب و کار افزوده می‌شود. البته به طور کلی افزایش قیمت تنها در حوزه نوشت‌افزار نبوده و به طور زنجیروار و فراگیر شاهد گرانی محصولات در جامعه هستیم که این مقوله بر قیمت نوشت‌افزار نیز تأثیر گذاشته است.
شیب سود نوشت‌افزار به سوی جیب واردکنندگان
محمدی در ادامه تأکید می‌کند: در شرایط عادی و متعارف سود معمول فروش نوشت‌افزار برای عرضه‌کننده خرد ۲۰ درصد و برای عمده‌فروش به حدود ۱۰ درصد می‌رسد، بنابراین افزایش قیمت نوشت‌افزار هیچ منفعتی برای فروشنده‌های خرد و تولیدکنندگان داخلی ندارد و سودش همچنان نصیب واردکنندگان می‌شود. حال آنکه فروشنده خرد ناچار به صرف هزینه‌ها و مخارج متعددی نظیر پرداخت اجاره‌بها، قبوض و مالیات است. از همین رو در ماه‌های اخیر نسبت به میزان مبلغ مالیات و قبوض خدمات شهری معترض بودیم که دستگاه‌های متولی پاسخ دادند: براساس منطقه این مبالغ تعریف شده است. می‌گوییم که ما به دلیل کرونا درآمدی نداشتیم که این هزینه‌ها را بپردازیم که در جواب می‌شنویم: خوب مغازه را ببندید. به هر روی در شرایط امروزی و با بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت گرچه به ظاهر صاحب کسب و کاری هستیم اما در عمل درآمدمان در حد دستمزد یک شاگرد مغازه است.
*تولید دیگر توجیهی ندارد
علی روان، دبیر اتحادیه صنف کتاب، نوشت‌افزار و صحاف شهرستان مشهد نیز به عنوان تولیدکننده نوشت‌افزار با اشاره به اینکه افزایش قیمت در حوزه نوشت‌افزار نسبت به دیگر کالاها و خدمات چندان نبوده، می‌افزاید: در حال حاضر به دلیل نوسان‌های ارزی شاهد افزایش قیمت در عرضه نوشت‌افزار هستیم که یا اصل کالا وارداتی است و یا مواد اولیه آن را وارد می‌کنند. همچنین اواخر سال ۹۷ واردات کاغذ به عنوان کالای اساسی، مشمول یارانه دولتی بوده و ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی به آن اختصاص پیدا می‌کرد. سپس ارز یاد شده به حدود ۹ هزار تومان رسید و در حال حاضر نیز ارز ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومانی به کاغذ اختصاص می‌باید. از همین رو با تغییر برنامه‌ها این رویه نیز دگرگون شده و قیمت‌ها نیز افزایش یافته است. البته در ماه‌های اخیر هزینه تولید محصولات نیز نسبت به سال گذشته حداقل دو برابر شده که این امر بر روند قیمت‌گذاری مؤثر است. از همین رو در حال حاضر و در شرایط رکود بازار نوشت‌افزار دیگر تولیدکنندگان به دنبال کسب سود نبوده و سعی دارند محصولات خود را بفروشند تا بتوانند هزینه‌های جاری و معمول را بپردازند؛ چراکه فضای کسب سود برای تولیدکننده فراهم نیست.
وی که بیش از ۲۴ سال سابقه فعالیت دارد با بیان اینکه در ماه‌های اخیر ۶۰ تا ۷۰ درصد بازار نوشت‌افزار را نسبت به سال گذشته از دست داده‌ایم، اظهار می‌کند: در سال جاری فعالان این حوزه از دو سمت مورد فشار و صدمه واقع شدند؛ نخست مقوله شیوع کرونا و سپس نحوه سیاست‌گذاری دولت؛ گرچه انتظار می‌رفت با افزایش فشارهای ناشی از کرونا و این چالش جهان‌گیر؛ دولت مساعدتی کند اما اجرای برنامه توزیع کتاب‌های درسی در مدارس، ضربه جدی به فعالان این حوزه وارد کرد. به این ترتیب دانش‌آموزان تنها در صورت نیاز به نوشت‌افزار به فروشندگان مراجعه می‌کنند در حالی که سال گذشته به بهانه خرید کتاب‌های درسی به عرضه‌کنندگان مراجعه کرده و چند قلم نوشت‌افزار هم می‌خریدند. از همین رو مکاتباتی با مسئولان کشور داشتیم که نسبت به این قضیه توجه شود. زیرا هر چند امسال بر ما گذشت اما جا دارد متولیان نظام آموزشی به جای ورود به عرصه اقتصاد و درآمدزایی دنبال انجام رسالت راستین و حقیقی خود بوده و به مقوله آموزش بپردازند.
علی روان همچنین می‌افزاید: در شرایط کرونایی هیچ حمایتی از فعالان حوزه نوشت‌افزار صورت نگرفته است. چنان که شرکت برق که شرایط ما را مناسب نمی‌دید به جای آنکه بخشی از وظیفه‌اش را در تأمین برق مجموعه ما انجام دهد، همین مسئولیت را نیز بر دوش ما انداخت و هزینه‌های مورد نیاز را از ما دریافت کرد. در سایر حوزه‌ها نیز حمایتی ندیدیم، به طوری که برای صدور مجوز تولید نوعی «ماژیک وایت‌برد» که برای نخستین بار در کشور به تولید می‌رسید، سازمان صمت استان خراسان رضوی ما را بیش از هشت ماه معطل کرد. این در حالی است که بسیاری از عرضه‌کنندگان خرد حتی دیگر توان پرداخت حق عضویت ناچیز به اتحادیه را ندارند، به این ترتیب فعالان این حوزه به دنبال کسب سود نبوده و در پی گذران زندگی هستند، چنانکه مجموعه تولیدی ما با ۱۰ درصد ظرفیت به فعالیت می‌پردازد؛ چراکه توجیهی برای تولید وجود ندارد.
نظر شما