محمدزاده/
با گذشت یک سال از تاریخ مصوبه شورای شهر مشهد برای خرید ۶۰دستگاه واگن خط یک قطار شهری هنوز مجوزهای لازم برای این کار صادر نشده است.
سابقه کمبود ۶۰ واگن در خط یک قطار شهری مشهد به همان سال‌های اولیه بهره‌برداری ازاین خط در اوایل دهه ۹۰ برمی‌گردد و مدیران وقت حوزه حمل‌ونقل شهرداری همواره از ضرورت تأمین این کمبود به منظور بهره‌مندی از ظرفیت کامل این خط سخن می‌گفتند.
با این حال هرچند در شرایط معمول شاید کمبود این واگن‌ها در خط یک احساس نشود، ولی آنچه مسلم است با راه‌اندازی خطوط دیگر قطار شهری میزان تقاضای سفر در این بخش افزایش خواهد یافت و آن زمان کمبود واگن نمایان خواهد بود، بنابراین مدیران قطار شهری از حدود دو سال پیش خرید این تعداد واگن را جدی‌تر از گذشته در دستور کار قرار دادند.
بر همین اساس مانند موارد دیگر باید بروکراسی اداری در سطح ملی طی می‌شد، اما به سبب تحولات ایجاد شده در حوزه قیمت‌ها و مباحث مرتبط با خریدهای خارجی، مشکلاتی ایجاد کرد. بنابراین به منظور سرعت بخشیدن به کارها شورای شهر مشهد در مرداد سال ۹۸ ماده واحده‌ای را تصویب کرد که به استناد آن شهرداری مشهد مقدس مکلف شد با توجه به نیاز و ضرورت تکمیل ناوگان خط یک قطار شهری، در بازه زمانی چهارساله از تاریخ ابلاغ قانونی این مصوبه، برای تأمین ۶۰ دستگاه واگن سبک شهری، مطابق یا مشابه با واگن‌های موجود این خط، اقدام نماید.
با ابلاغ این مصوبه انتظار می‌رفت تأمین این واگن‌ها که دیگر معطل اعتبارات دولتی نیست با سرعت به مرحله اجرا برسد و پیش‌بینی ورود تعدادی از این واگن‌ها در سال اول پس از مصوبه (تا مرداد۹۹) دور از انتظار نبود.
• باز هم بروکراسی اداری زمانبر
ماه‌ها گذشت و سال ۹۹ از راه رسید و خبری از اقدام‌های صورت گرفته برای خرید واگن‌ها نبود، اواخر بهار خبری منتشر شد که موضوع در وزارت صنعت، معدن و در دست بررسی است و پس از تأیید این وزارتخانه اقدام‌های بعدی انجام خواهد شد.
لذا با گذشت بیش از یک سال از مصوبه مرداد سال گذشته شورای شهر مشهد، در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت قطار شهری مشهد از وی خواستیم آخرین تصمیمات اتخاذ شده در این خصوص را بیان کند.
کیانوش کیامرز گفت: اخذ تأییدیه از وزارت کشور و وزارت صمت پیش‌شرط داخلی اجرای مصوبه شورای شهر مشهد برای خرید مستقیم واگن از خارج کشور بود که تأییدیه وزارت کشور همان ماه‌های اول گرفته شد و موضوع به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارجاع داده شد تا پس از بررسی‌های فنی اجازه لازم صادر شود.
وی افزود: هرچند در ابتدا شرایط حاکم حکایت از تأیید این موضوع در این وزارتخانه داشت، اما پس از مدتی مسئولان وزارتخانه اعلام کردند اگر امکان ساخت داخلی این واگن‌ها نباشد اجازه خرید خارجی داده می‌شود، بنابراین مکاتباتی با شرکت‌های سازنده واگن داخلی صورت گرفت و دو شرکت داخلی اعلام آمادگی کردند.
وی ادامه داد: بر همین اساس قرار است جلسات فنی با این دو شرکت داشته باشیم و ابعاد مختلف ساخت ۶۰ دستگاه واگن خاص خط یک قطار شهری مشهد را بررسی کنیم و در صورتی که توافق لازم بدست آید واگن‌ها در داخل ساخته می‌شوند.
کیامرز در پاسخ به پرسشی درباره زمان تقریبی مشخص شدن نتایج جلسات فنی هم گفت: آنچه مسلم است تعیین‌تکلیف سریع‌تر این مسئله هم به نفع شرکت تولیدکننده وهم به نفع شهرداری مشهد است، اما به سبب اینکه بخش اثباتی موضوع بر دوش شرکت‌های مدعی تولید این واگن‌هاست زمان نهایی بستگی به سرعت عمل آن‌ها دارد، ولی امیدواریم هرچه زودتر جلسات فنی برگزار و به نتیجه لازم برسد.
• چند نکته
اینکه وزارت صمت به دنبال تقویت تولید داخلی است امر پسندیده‌ای است، اما در خصوص واگن‌های خط یک قطار شهری نکته‌ای وجود دارد که شرایط را تغییر می‌دهد، چراکه براساس علم اقتصاد و اصول اولیه تولید، طراحی خطوط تولیدی هزینه‌های زیادی دارد، بنابراین در مواردی حتی اگریک محصول، متقاضی مقطعی زیادی داشته باشد، ولی به دلیل آنکه خریدار دایمی ندارد دلیل منطقی برای ایجاد یا طراحی یک خط تولید وجود ندارد و هیچ تولیدکننده‌ای اقدام به طراحی پرهزینه خط تولید برای یک محصول موقت و محدود نمی‌کند.
حال با توجه به اینکه نوع واگن‌های به کار گرفته شده در خط یک قطار شهری مشهد خاص بوده و حتی با واگن‌های خط دو این شهر هم متفاوت است و در واقع مشتری دیگری برای این نوع واگن نیست، با چه استدلالی قرار است خط تولیدی برای ۶۰ دستگاه واگن ایجاد شود و اینکه اگر قرار باشد این اتفاق بیفتد آیا قیمت نهایی محصول کمتر از نمونه خارجی آن خواهد بود یا با در نظر گرفتن هزینه‌های هنگفت طراحی خط تولید، قیمت محصول نهایی چند برابر قیمت مشابه خارجی خواهد شد.
نکته دیگر اینکه حتی اگر بپذیریم به هر شکلی قرار است این واگن‌ها در داخل تولید شود این سؤال مطرح است که آیا در مدت زمان باقیمانده از عمر شورای پنجم شاهد ورود نخستین محموله از این واگن‌ها به مشهد خواهیم بود؟
نظر شما