قدس آنلاین: بر خلاف خوشبینی پس از توافق اولیه در مورد دولت تکنوکرات و روی کار امدن یک چهره کمتر شناخته شده و کم حاشیه یعنی مصطفی ادیب،، تشکیل کابینه به دلیل اختلاف موضع میان گروههای سیاسی با بن بست مواجه شده است و ضرب الاجل دو هفتنه‌ای امانوئل مکرون هم نتوانست این سد موانع را بشکند.
مصطفی ادیب چند روز قبل از میشل عون خواست تا زمان بیشتری برای تشکیل و معرفی کابینه در اختیار او قرار دهد و پاریس هم ناگزیر و شاید برای حفظ وجهه یک هفته دیگر به مهلت ادیب افزود، اما کماکان چشم انداز روشنی از حل بحران مشاهده نمی‌شود.
رقابت تاریخی و سنتی بر سر وزارتخانه‌های مهم و کلیدی کماکان میان جریان های رقیب اصلی یعنی گروه ۱۴ مارس و حزب الله در جریان است و سه جریان اصلی ائتلاف ۱۴ مارس با دستاویز قرار دادن توافق برای تشکیل دولت تکنوکرات و غیر سیاسی تلاش می‌کنند تا سهم حزب الله در کابینه را تصاحب کنند یا حداقل از رسیدن کرسی های مهم به حزب الله جلوگیری کنند.
نقش بازیگران خارجی را هم در این مناقشه و وضعیت بن بست نباید نادیده گرفت به ویژه دو بازیگر سنتی یعنی عربستان سعودی و آمریکا که هر یک اهداف متفاوتی را دارند و همین موضوع هم وضعیت را پیچیده‌تذر می‌کند.
گروه سیاسی قدس آنلاین برای دریافتی روشن‌تر از این وضعیت، با حسن هانی‌زاده تحلیلگر ارشد مسائل جهان اسلام و کشورهای عربی به گفت‌وگو نشسته است:
*پس از سقوط دولت حسان دیاب و معرفی مصطفی ادیب از سوی میشل عون رئیس جمهور لبنان برای تششکیل کابینه مشخص بود که او راه همواری برای تشکیل دولت پیش رو ندارد، اما حالا با گذشته سه هفته و تمامی ضرب‌الاجل‌ها او هنوز به توفیقی دست نیافته و به نظر می‌رسد با بن بست روبروست. چه عواملی موجب ناکامی ادیب برای تشکیل کابینه تا کنون شده است؟
علی رغم گذشت حدود سه هفته از معرفی آقای ادیب به عنوان نخست وزیر همچنان مسئله تشکیل کابینه در مدار بحث و مجادله مقامات لبنانی قرار دارد. جریانهای سیاسی از جمله جریان ۱۴ مارس تحت فشار قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تلاش می‌کند تا انحصار قدرت را همچنان در دست داشته باشد.
ورود فواد سنیوره و سعد حریری نخست وزیران سابق و سمیر جعجع از شخصیت‌های سیاسی و رهبران ائتلاف ۱۴ مارس که متحد حریری به شمار می‌رود به مسئله تشکیل کابینه مشکلاتی را فراروی آقای ادیب ایجاد کرده و سبب شده او نتواند در شکل گیری کابینه بدور از سهم خواهی‌های سنتی در لبنان باید تشکیل شود موفق عمل کند.
حتی میشل عون رئیس جمهور بارها نسبت به دخالت این افراد در فرآیند شکل‌گیری کابینه هشدار داده اما به هر حال سعد حریری و فواد سنیوره و سمیر جعجع تلاششان بر این است که اولاً حزب الله را از عرصه سیاسی لبنان خارج کنند و نفوذ حزب الله را در تصمیمات سیاسی کاهش دهد و از دیگر سو فرانسه و شخص امانوئل مکرون بارها اعلام کرده باید یک کابینه تکنوکرات در فرانسه تشکیل شود اما عملاً فرانسوی‌ها فهرستی را به ادیب ارائه داده و خواستار بکارگیری آنها در کابینه آینده شده‌اند که اغلب آنها دارای تابعیت دوگانه فرانسوی هستند همچنان که خود ادیب هم تابعیت دوگانه لبنانی و فرانسوی دارد.
بر اساس روند موجود و مورد تأیید قرار بوده همه احزاب و جریانها در این کابینه حضور داشته باشند اما روند عملاً به نحوی هدایت می‌شود که حزب‌الله به حاشیه رانده شود.
*بحثی که مطرح شد در مورد لزوم شکل گیری یک کابینه غیر سیاسی یا به تعبیری تکنو کرات ، چطور می‌شود یک کابینه غیر سیاسی تشکیل شود اما با حضور و مشارکت همه احزاب. این موضوع اساساً دچار تناقض است. ضمن اینکه این موضوع ذاتا در تضاد با توافق طائف است که ساختار سیاسی لبنان را بین سه مذهب اکثریت تقسیم کردو و این تقسیم بندی طی سالیان به ساختار دولت هم سرایت کرده است؟
در واقع امکان اینکه یک کابینه تکنوکرات و غیر سیاسی در لبنان تشکیل شود وجود ندارد. به دلیل اینکه جنبه‌های طایفه گری و نگرش‌های طایفه گری در لبنان بعد از پیمان طائف همچنان وجود دارد و پر رنگ است.
به هر حال پیمان طائف این تاثیر را در سه دهه گاشته این تاثیر را باقی گذاشته که کابینه بر اساس ساختار تقسیم طایفه‌ای تشکیل شود و سهم ها هم مشخص هستند. اما هنگام صحبت از کابینه تکنوکرات نگرش‌های طایفه‌ای همچنان قوی است اما مدعیان کابینه تکنوکرات فقط تلاش دارند تا هیچ گرایشی به حزب الله در کابینه وجود نداشته باشد و این سبب توجه ویژه به برخی جریانهای دیگر شده که در تضاد با توافق و شعاد دولت غیر سیاسی است و این سوال را بوجود آورده که چرا در مورد دیگر طوایف و احزاب افزایش سهم بوجود آمده است.
به نظر می‌رسد هدف فرانسه و ۱۴ مارس و برخی دیگر از جریانهای متحد آنها فقط اینست که نفوذ شیعیان در کابینه کاسته شود ولی این امکان پذیر نیست چون امروز بیش از ۵/۱ میلیون شیعه در لبنان وجود دارند و باید در ساختار قدرت سهم داشته باشند همچنان که اهل سنت و مارونی‌ها و سایر طوایف این سهم را دارند.
*الان به نظر می‌رسد نزاع و دعوا از طرف جریان ۱۴ مارس با حزب الله بر سر یک سری از وزاتخانه‌ها است که به صورت سنتی و از گذشته همواره مورد مناقشه بوده‌اند. وزارتخانه‌هایی مثل دارایی، مخابرات و کشور که کلیدی یا امنیتی هستند و ۱۴ مارس همواره خواهان تصاحب آنها بوده و اساساً خیلی موضوع تکنوکرات بودن میان نیست؟
بله همین دعواهای سنتی و ترجیع بند شوم سهم خواهی همچنان وجود دارد و به کابینه آقای ادیب هم سرایت کرده. مثلث خطرناک حریری، جعجع و سنیوره تلاششان بر این است که وزارتخانه‌های کلیدی را در اختیار داشته باشند و در نهایت به این وسیله حزب الله را محاصره و در تنگنا قرار دهند.
آقای نصرالله هوشیارانه این تحولات و تحریکات را رصد می‌کند و آقای نبیه بری رئیس مجلس هم به شدت مخالف سهم خواهی است اما این پرهیز از سهم خواهی باید شامل همه طوایف بشود.
رئیس پارلمان بارها اعلام کرده اگر قرار باشد یک کابینه سیاسی شکل گیرد نباید به یک جریان خاص یا قدرت‌های خارجی گرایش داشته باشد.
*در این فرآیند بیشتر از همه ایفای نقش آقای مکرون برجسته است. اما گفته می شود رد پای عربستان و سفارت آمریکا در ایجاد بن بست سیاسی موجود ملموس است؟ نقش این دو کشور چیست؟
فرانسه خودش را مادر دلسوز لبنان می‌داند و مکرون خودش را متولی سیاستها و تحولات در لبنان معرفی می‌کند اما عربستان همچنان بر خلاف فرانسوی‌ها نگرش طایفه‌ای دارد و تلاش می‌کند با بکارگیری عوامل نفوذ خودش از شکل گیری کابینه‌ای که نسبت به حزب‌الله گرایش عاطفی داشته باشد جلوگیری کند و گروه ۱۴ مارس را تقویت کند.
آمریکایی‌ها هم کماکان می‌خواهند تشکیل دولت را تا انتخابات به تعویق بیندازند. به نظر می‌رسد اختلافات تا آن زمان ادامه خواهد داشت و فعلاً کابینه پیشبرد امور مشغول به کار است و مردم لبنان هم معتقدند اگر لبنان دولتی نداشته باشد بهتر می‌توان آن را اداره کرد و لبنان بدون دولت بهتر اداره می‌شود.
*روزنامه جمهوریت لبنان مدعی شده سفر آقای ظریف به مسکو به درخواست فرانسه بوده و پاریس تلاش می کند هماهی مسکو و تهران را هم در مرود لبنان بدست آورد؟
این ادعای درستی نیست. سف آقای ظریف به مسکو خیلی ارتباطی به مسئله لبنان ندارد. روسها هم خیلی نفوذ معنوی در لبنان ندارند. لبنان بین برخی بازیگران مثل فرانسه آمریکا و عربستان دست به دست می‌شود.
البته ایران در فضای سیاسی لبنان تأثیرگذار و یکی از بازیگران اصلی لبنان است و اگر بنا باشد ایران نادیده گرفته شود لبنان وارد فضای ثبات و آرامش نخواهد شد.
اما سفر آقای ظریف به روسیه خیلی مرتبط با لبنان نیست هرچند در مورد وضعیت سوریه و خروج نیروهای ترکیه از خاک این کشور توافقاتی صورت گرفته و فرانسوی‌ها معتقدند باید نیرواهی ترکیه و آمریکا هر دو از سوریه خارج شوند و این موضوع در مذاکرات آقای ظریف و لاوروف قرار دارد. تأثیر روسها در سوریه به صورت غیر مستقیم البته بر تحولات لبنان تأثیراتی دارد.
*به نظر می‌رسد بخت آقای ادیب برای تشکیل کابینه با وجود تمدید ضرب الاجل مکرون کمرنگ‌تر می‌شود. چشم‌انداز موفقیت او چگونه است؟
این کابینه به هر حال تشکیل خواهد شد اما چقدر موفق خواهد بود مهم است. چه قبل از انتخابات آمریکا و چه بعد از آن موفقیت کابینه ادیب مرتبط و متوقف است به اینکه چقدر کمک از خارج دریافت کند.
انتهای پیام/
نظر شما