ن. والقلم.... ارزش قلم آنقدر بالاست که حتی قرآن کریم نیز به آن سوره‌ای را اختصاص داده و خداوند در کلام وحی، بر آن توجه ویژه‌ای نشان داده است...

۱۴ تیر هرسال مصادف با روز قلم است و قلم خود ابزاری برای نوشتن افکار، عقاید و آرایی است که بروز بیرونی آن قالب‌های متنوعی دارد. با این‌ حال باید توجه داشت که متن ماحصل واژگانی است که خود معلول زبانند و زبان بزرگترین اختراع بشر در طول تاریخ بوده است چرا که اگر زبان به عنوان ابزار ارتباطی بین نوع بشر نبود هیچ از یک اختراعات دیگر قابل توضیح و استفاده نمی‌شد. از این منظر قلم اهمیت زیادی دارد و با عنایت به قسمی که خداوند در سوره قلم به آن خورده این اهمیت چندین جندان می‌شود. نام‌گذاری یک روز نیز در تقویم رسمی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی نمایانگر تائید و تاکید حاکمیت و دولت بر این اهمیت است.

قلم اسبابی برای نوشتن یا خط کشیدن بوسیله مرکب یا سیالی دیگر، یکی از قدیمی ترین افزارهای ارتباطی مهم نوع بشر است. در سراسر تاریخ، مردمان تاریخ از قلم برای کسب و کار و ثبت اندیشه‌ها و وقایع پیرامون خود استفاده می‌کنند. امروز ماشین تحریر عمدتاً در اغلب مکاتبات اداری و جز آن جانشین قلم شده است، ولی هنوز هم در مکاتبات رسمی قلم بکار میرود . همه قلم‌ها اسبابی دارند که روان شدن مرکب را به بصورتی مهار شده بر روی کاغذ یا مواد دیگر تأمین می‌کند . بعضی از قلم‌های قدیمی را باید، برای نوشتن، پیوسته وارد مرکب کنند یا در دوات بزنند،‌ ولی بیشتر قلم‌های کنونی مخزنی دارند که مقداری مرکب در خود نگاه می‌دارند.

نحوه به وجود آمدن قلم در زندگی انسان

از نخستین چیزهایی که انسان‌ها به احتمال زیاد از آن برای نوشتن استفاده می‌کردند قلمو و قطعات تیز و استخوان بوده است. در حدود ۳۰۰ قبل از میلاد، مصریان و یونانیان از نی گیاه کالاموس قلم تهیه می‌کردند، اینگونه که قمرک را در نی می‌ریختند و برای نوشتن آن را فشار می‌دادند.  حدود ۵۰۰ قبل از میلاد،  متوجه این نکته شدند که نوک تیز شده پر درشت غاز، بهترین وسیله برای نوشتن باشد. سر قلم فلزی که دیرتر می‌تواند کند شوند بعده‌ها به آن اضافه شد. پرهای سر قلم دار تا اوایل دهه ۱۹میلادی، رواج داشتند. از اواسط قرن ۱۷ این قلم‌ها را با فلز ساختند و بعضی اوقات آن‌ها را از جواهرات و سنگ‌های قیمتی می‌سازند. بعد از آن قلم‌های را ساختند که می‌توانستند مرکب را در خود نگه دارند. سر قلم‌های که قابلیت آن را داشتند برداشته شوند در قرن ۱۸ ساخته شد و از قرن ۱۹ قلم‌هایی ساختند که از آلیاژ رودیوم و اوسمیوم و ایردیدیم ساخته شده بودند که بسیار سخت بودند .

تمامی لایه‌های زندگی انسان با نوشتن عجین شده است

فرزاد قائمی، استاد ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد با وجود تعاریف گوناگون از قلم به تحریریه جوان قدس گفت: قلم پیش از اینکه برای نوشتن باشد، مفهوم ذهن خلاق و تفکر انسان است که نسبت به دنیای اطراف خود دارد، این تعاملات را تبدیل به اثر می‌کند و این اثر در طول تاریخ بشریت فرهنگ جامعه انسانی را ساخته یا به عبارتی تمدن از جایی شروع شد که نوشتن به وجود آمد.

این استاد دانشگاه در مورد نقش قلم در زندگی انسان بیان داشت: شاید قلم به معنای مادی در زندگی انسان کم رنگ شده باشد اما به معنای مفهومی یعنی تولید فکر و اندیشه با توجه به افزایش دانش عمومی تاثیر و اهمیت آن بیشتر شده است تقریبا ما گفته میتوانیم که تمام لایه های زندگی اجتماعی با نوشتن عجین شده است.

وی  با توجه به دجیتالی بود زندگی امروز و نقش مفهومی قلم افزود: حتی اگر قلم به شکل سنتی در میان کم رنگ شده باشد اما به شکل نوین امروزی همچنان کارکرد سنتی خود را ایفا میکند.

با توجه به اینکه خداوند در قرآن کریم هم به قلم قسم یاد کرده و به آن ارزش قائل شده است قائمی ابراز داشت: قلم جزء واژه‌های است که در سنت دینی ما مقدس دانسته شده است، چنانکه خداوند می‌فرماید، نُ، والقلم......... خود قلم و آثاری که به نوعی اندیشه انسان هدایت شده است مقدس و قابل احترام قرار می‌گیرد. این یکی از بزرگترین نعمات الهی است که انسان را به گونه‌ای خلق کرده که همچون خداوند قدرت خلاقیت در وجود او قرار داده شده است، این تولید اندیشه انسان را حتی از ملائک هم مقربتر نزد خداوند می‌کند.

خدابخش حکیمی-خبرنگار تحریریه جوان قدس