محمود مصدق/

ساعت‌ها در معابر و جاده‌های کشور می‌ایستند و به جامعه خدمت می‌کنند. کارهای مختلفی انجام می‌دهند؛ از کنترل آمد و شد (ترافیک) درون و برون‌شهری گرفته تا پیشگیری از تصادف‌ها، رسیدگی به تخلفات و تصادفات رانندگی و...؛ این یعنی نیروی راهور در بیرونی‌ترین لایه‌های اجتماعی حضور دارد و عملکردش برخلاف بسیاری از نهادها و سازمان‌های دیگر، نه در لابه‌لای پوشه‌های عریض و ضخیم پرونده‌ها و گزارش‌ها، بلکه در مقابل انظار عمومی نمود بیرونی دارد و اگر کوتاهی و قصوری از سوی این نیرو سر بزند از دیده‌های تیزبین مردم دور نمی‌ماند. شاید به همین دلیل است که از پلیس راهور به عنوان ویترین سازمان نیروی انتظامی یاد می‌شود. نیرویی که بر اساس نظرسنجی سال ۹۳ نیز ۸۵ درصد جامعه از عملکردش رضایت دارند.

ارتباط درست کلامی معجزه می‌کند

روز از نیمه گذشته و هوای تهران هر چند نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است اما پس از چند ماه از شیوع کرونا دوباره چشم‌ها از شدت آلودگی می‌سوزند و نفس‌ها تنگ می‌شود.

از یک افسر راهنمایی و رانندگی که در کنار ضلع شمال شرقی میدان انقلاب در حال رصد رانندگان است درباره جایگاه نیروی راهور در حفظ نظام اجتماعی، سختی‌های کار پلیس راهور و برخوردهای مردم با پلیس و رفتار پلیس با رانندگان متخلفی که اعمال قانون را برنمی‌تابند، می‌پرسم.

می‌گوید: اصلی‌ترین نقش پلیس، چه در لباس مرزبانی و گروه امنیت ویژه باشد یا در لباس سفید راهور، ایجاد نظم و امنیت عمومی در کشور است.

وی سپس به عمده مسائل و مشکلاتی که مأموران راهور با آن‌ها روبه‌رو هستند، اشاره می‌کند و می‌گوید: حقوق دریافتی ما با توجه به رشد افسار گسیخته تورم و گرانی اجناس به هیچ وجه پاسخگوی تأمین حداقل‌های زندگی‌مان نیست. از طرف دیگر بسیاری از مردم و رانندگان خودروها از لحاظ روحی شرایط خوبی ندارند و وقتی پلیس به خاطر عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی آن‌ها را جریمه می‌کند خیلی زود عصبانی می‌شوند. اما ما یاد گرفته‌ایم سعه صدر داشته باشیم و صبوری کنیم و دربرابر حرف‌های افرادی که از روی عصبانیت می‌زنند، واکنش تندی نشان ندهیم.

وی با اشاره به اینکه برقراری تعامل سازنده از ویژگی‌های پلیس جامعه‌محور است، می‌گوید: بر این اساس مأموران راهور آموزش‌های لازم را برای کسب مهارت‌های ارتباط کلامی با مردم می‌بینند. با خوشرویی و آرام صحبت کردن، بسیاری از جر و بحث‌هایی که بین بعضی از رانندگان و مأموران پیش می‌آید برطرف می‌شود؛ در واقع ارتباط درست کلامی معجزه می‌کند. بسیاری از رانندگان وقتی با لبخند پلیس مواجه می‌شوند حتی اگر تصور کنند پلیس در جریمه کردن آن‌ها اشتباه کرده موضوع را می‌پذیرند.

وی در ادامه می‌گوید: یادم می‌آید دور همین میدان انقلاب یک راننده مسافرکش را که سد معبر کرده بود جریمه کردم اما او فکر می‌کرد من اشتباه کرده‌ام و بی‌دلیل جریمه شده؛ به همین خاطر خودرو خود را در یکی از خیابان‌هاس اطراف میدان پارک کرد و برگشت. از شدت عصبانیت چهره‌اش برافروخته شده بود. آماده مشاجره و حتی درگیری فیزیکی هم بود. با این‌حال وقتی نزدیکم رسید به آرامی گفتم پیش از هر چیزی به حرف‌هایم گوش بده اگر قانع نشدی آن وقت فکر دیگری می‌کنیم. بعد علت جریمه شدنش را توضیح دادم. به‌راحتی قانع شد هرچند می‌گفت باید درآمد حداقل یک ساعت کارش را بابت جریمه بپردازد.

جاده مشاجره یکطرفه نیست

در تقاطع خیابان انقلاب – فلسطین یک ستوان دوم راهور در داخل خط ویژه بی. آر. تی ایستاده است. او با اینکه معتقد است مأموران راهنمایی و رانندگی باید تا حد امکان از هر چیزی که موجب عدم تعامل سازنده با مردم شود خودداری کنند، ادامه می‌دهد: در بیشتر مشاجره‌ها و تنش‌هایی که به هنگام اعمال قانون رخ می‌دهد رانندگان مقصر هستند چون فکر می‌کنند مأموران راهور برای فرونشاندن عقده‌های درونی‌شان آن‌ها را جریمه می‌کنند در حالی پول جریمه‌ها به حساب خزانه دولت می‌رود و چیزی از آن عاید مأموران نمی‌شود؛ با وجود این هر مشاجره‌ای کاملاً یکطرفه نیست؛ گاهی در این گونه اتفاقات مأموران هم نقش دارند. مثلاً گاهی مأموران به دلیل شیفت‌های طولانی مدت و خستگی زیاد، آن گونه که باید نکات فراگرفته در خصوص تعامل با رانندگان را رعایت نمی‌کنند.

او ادامه می‌دهد: برای اینکه سختی کار پلیس راهور را بهتر درک کنید کافی است یک روز سری به درمانگاه نیروی انتظامی بزنید، آن‌وقت می‌بینید شیفت‌های طولانی مدت و ایستادن به مدت هشت ساعت در روز پس از چند سال چه بلایی سر آدم می‌آورد. بسیاری از همکارانم به خاطر ابتلا به آسم و مشکلات تنفسی به بخش‌های دیگر پلیس منتقل شده‌اند. یک مأمور راهنمایی و رانندگی اگر پس از چند سال فعالیت به دیسک کمر و گردن مبتلا نشود خیلی شانس آورده است. ضمن اینکه کار پلیس، خدمات اجتماعی است و تعطیل‌بردار نیست، به همین خاطر وقتی همه در ایام نوروز یا آخر هفته‌ها تعطیل و مشغول استراحت و تفریح هستند باید سر کار باشد. حتی در ایام عید و تاسوعا و عاشورا کار ما سخت‌تر هم می‌شود چون در آماده‌باش هستیم؛ در این‌صورت خانواده ما نیز مجبور است قید رفتن به میهمانی، سفر و تفریحات سالم را بزند.

راهنمایی کردن بر جریمه مقدم است

در میدان فردوسی با ستوان سومی که محمد نام دارد به گفت‌وگو می‌نشینم. او معتقد است با فرهنگ‌سازی انجام شده رفتار رانندگان با مأموران بسیار بهتر از گذشته شده است. همه باید بدانیم رفتار محترمانه بهتر جواب می‌دهد. گرچه شخصی که مرتکب تخلف می‌شود و سلامت دیگران را به خطر می‌اندازد باید جریمه شود اما این کار باید محترمانه و در چارچوب قانون صورت گیرد. رانندگان هم باید به یاد داشته باشند مأمور راهور با آن‌ها خصومت شخصی ندارد و تا کسی مرتکب تخلفی نشود جریمه نمی‌شود.

مأمور راهور صحنه‌های تصادفی را به یاد دارد که در آن‌ها کودکان و افرادی که برای خانواده‌شان بسیار عزیز و ارزشمند بوده‌اند جان داده‌اند.