تفریح‌های سالم از مهم‌ترین موضوع‌هایی است که می‌تواند به فرد و جامعه در تاب‌آوری اجتماعی کمک کند . رهبر انقلاب اسلامی در بخشی از بیانات خود در سال ۷۱ می‌فرمایند:
«... موضوع تفریحات، موضوعی بسیار مهم و اساسی است. اگرچه در جامعه خیلی‌ها هستند که ممکن است آن را جدی نگیرند و فکر کنند یک زندگی جامد و خشک و بی‌انعطاف و بی‌لبخند، می‌تواند زندگی موفقی باشد، اما چنین نیست. اگر در زندگی تفریح سالم نباشد؛ اگر آن لبخند طبیعی که ناشی از نشاط است، بر لب انسان ننشیند، زندگی بر خود انسان و بر معاشران او، جهنم خواهد شد.»
بنابراین ضرورت برنامه‌ریزی در این خصوص به‌ویژه برای پاسداشت جایگاه فاخر خانواده، از اهمیت قابل‌ملاحظه‌ای برخوردار است.
تفریح نقطه مقابل افسردگی است
تقی ابوطالبی‌احمدی، روانشناس خانواده در گفت‌وگو با ما می‌گوید: تفریح در زندگی انسان زمینه‌ساز شادی است و شادی موجب افزایش خلاقیت، روحیه خودباوری، اجتماع‌پذیری، مشارکت‌جمعی و افزایش سلامت روان می‌شود که نقطه‌مقابل رخوت و افسردگی است . وی اضافه می‌کند:تفریح برای هر یک از گروه‌های سنی تعریف متفاوتی دارد؛ برای کودکان به شکل بازی در مراحل مختلف رشد خلاصه می‌شود که علاوه بر احساس شادی و شادمانی سبب افزایش هوش و خلاقیت آن‌ها شده و در نوجوانان نیز با توجه به جنسیت نوجوان موجب تمرین استقلال و احساس ابراز وجود در آن‌ها می‌شود و در سایر گروه‌های سنی نیز با توجه به شرایط آن‌ها، آثار مثبت متعددی به همراه دارد.
این دکترای روان‌شناسی معتقد است انسان سالم، انسانی است که شخصیت او از سه عنصر من کودکی، فراخود و من‌بالغ تشکیل شده باشد و بتواند از هر یک از عناصر در جایگاه خود استفاده کند تا زندگی متعادلی داشته باشد. یعنی همواره در پی شاد بودن و شاد زیستن، رشد، ترقی و تعادل برقرار کردن بین احساسات و عواطف در شرایط زمانی و مکانی مختلف داشته باشد و این عده کسانی هستند که توانسته‌اند اوقات‌فراغت خود را مدیریت کنند و در زندگی زمان‌های مشخصی را به تفریح سالم و معقول اختصاص دهند.
این استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به تفریح سالم می‌گوید: تفریح سالم تفریحی است که انسان پیش، پس و حین انجام آن احساس ناخوشایند و نارضایتی نداشته باشد و با تداعی آن در ذهن و روان خود، وجدانی آسوده داشته باشد تا براساس تعالیم اسلام موجب شادی و نشاط در سلامت جسم و روان، پویایی و کاهش اضطراب و افسردگی فرد شود . اگر ما در زندگی فردی و جامعه، تفریح‌های سالم داشته باشیم، بسیاری از آسیب‌های اجتماعی، ناهنجاری‌های رفتاری، بزهکاری‌ها، وابستگی‌ها به موادمخدر و شادی‌های نامعقول لحظه‌ای کاهش خواهد یافت.
تفریح سالم فرصتی برای بازسازی سلامت روان و رشد شخصیت انسان است، به طوری که ارسطو شادی را فعالیت روح باتقوا و پرهیزکار انسان برای شعور و استقلال عنوان کرده و معتقد است شادی تنها با به‌کارگیری عقل و منطق و استفاده از این دو در اوقات‌فراغت در قالب تفریح میسر می‌شود.
تفریح ریشه در شادی و شادمانی دارد
مـــــــــــــحمدحسیـــن توانــــــــــــایی، مدرس مهارت‌های زندگی نیز معتقد است تفریح ریشه در شادی و شادمانی دارد؛ بنابراین آن به معنای انجام‌کاری است که موجب شادی و نشاط روح انسان می‌شود. در اسلام و روایات معصومین(ع) نیز به این موضوع بسیار اشاره شده، چرا که اسلام دین جامعی است و برای همه ابعاد زندگی بشر برنامه دارد.
به اعتقاد این استاد حوزه و دانشگاه، تفریح سالم به تفریحی گفته می‌شود که از نظر عقلی و شرعی مشکلی نداشته باشد. تفریحی که از راه گناه ایجاد شود، زمینه‌ساز خسران و ناراحتی انسان است و به جای اینکه موجب آرامش و تمدداعصاب وی شود، موجبات آشفتگی روح و روان او را فراهم می‌سازد، اما اگر تفریح سالم باشد، به سلامت روح و روان انسان کمک می‌کند. هر تفریحی که عقلانی و مطابق با فطرت باشد، با مسائل شرعی تعارض نداشته باشد، موجب آزار و اذیت و یا ناراحتی انسان و حتی حیوانی نشود و رد پایی از گناه در آن نباشد را می‌توان تفریحی سالم قلمداد کرد، اما اگر بخواهیم در قالب تفریح با قمار کردن سر دیگران را کلاه بگذاریم و یا موجب آزار و اذیت حیوانات و یا تخریب طبیعت شویم، در دام تفریح‌های ناسالم گرفتار شده‌ایم.
تفریح در روزهای کرونایی
دکتر توانایی با اشاره به مصادیق مختلف تفریح می‌گوید: در شرایط بحران‌های همه‌گیری نظیر شیوع کرونا، محدودیت‌هایی برای تفریح در نظر گرفته می‌شود که به صورت طبیعی باید آن محدودیت‌ها را پذیرفت، زیرا اگر تفریحی انجام شود که موجب شیوع و انتقال ویروس به دیگران شود، علاوه بر اینکه با قانون مغایرت دارد، به لحاظ شرعی نیز حرام است، زیرا سلامت خود فرد به مخاطره خواهد افتاد و موجب گسترش بیماری در سطح جامعه و آسیب‌رساندن به دیگران خواهد شد، اما در این شرایط نیز می‌توان تفریح‌های سالم در خانه را جایگزین تفریح‌های ورزشی و حضور در سالن‌های ورزشی، استخر، سفر و... کرد.
نظر شما