شهید دکترمجید شهریاری؛ استاد دانشگاه شهید بهشتی و از دانشمندان هسته‌ای ایران بود که در سال ۱۳۴۵ در زنجان متولد شد و در هشتم آذر ماه ۱۳۸۹ توسط منافقان کوردل در یک عملیات تروریستی به شهادت رسید.
این مجموعه تلویزیونی سه بخش عمده دارد؛ یک بخش تاریخی از دهه ۴۰ الی ۵۰، بخش دیگر دهه ۵۰ تا ۶۰ و بخش آخر، دهه ۸۰ که زندگی خانوادگی شهید پس از ازدواج تا زمان شهادت را به تصویر می‌کشد و دوران پیش از تولد و زندگی پرفراز و نشیب و نحوه آشنایی و ازدواج پدر و مادر او و دوران کودکی تا پس از شهادت مجید شهریاری را دربرمی‌گیرد. تبریزی درباره وقایعی که در این سریال به تصویر کشیده می‌شود گفته است: «در این سریال به وجوهات اخلاقی، معرفتی و علمی شهید خواهیم پرداخت تا ایشان را به مردمی که نمی‌شناختند، معرفی کنیم».
این کارگردان دوران کودکی و نوجوانی شهید را با استفاده از بازیگران بومی در زنجان روایت کرده و درباره ایفای نقش شهید شهریاری توسط کاوه خداشناس، عنوان کرده است: برای انتخاب بازیگر نقش شهید شهریاری بازیگری می‌خواستیم که بتواند درونیات و ویژگی‌های شخصیتی شهید را به خوبی نشان دهد؛ چراکه شهید شهریاری ویژگی‌های شخصیتی جذابی دارد.
این سریال در ۳۰ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای به تهیه‌کنندگی مصطفی علمی‌فرد، نویسندگی حسن عطارها و فاطمه حیدری و با مشارکت سازمان انرژی اتمی، وزارت دفاع و استانداری زنجان تولید شده است. در ادامه با کاوه خداشناس، بازیگر سینما و تلویزیون که در این سریال ایفاگر نقش شهید مجید شهریاری است گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
این نقش چطور به شما پیشنهاد شد؟
به نظرم کار خدا بود. شاید تصور کارگردان این بوده که با گریم، چهره من به این شهید نزدیک‌تر می‌شود. قصد این است که چهره بازیگر به چهره این شهید شبیه باشد ضمن اینکه باید احوالات نقش را هم به خوبی درمی‌آوردم چون شهید شهریاری ویژگی‌های خاصی به لحاظ رفتار و منش داشت. نتیجه اینکه گزینه نهایی تیم تولید، من بودم و امیدوارم بتوانم از ایفای نقش ایشان به خوبی بربیایم.
برای نزدیک شدن به این نقش چه کردید؟
من پیش از این، اطلاعات کلی درباره ایشان داشتم ولی چندان جامع نبود. وقتی برای ایفای نقش شهید شهریاری انتخاب شدم، زندگی ایشان را مطالعه کردم. بهترین کار هم ملاقات با اطرافیان و آشنایان شهید بود، به دیدار خانواده عزیزشان رفتم. همکارانشان که سال‌ها در دانشگاه شهید بهشتی با هم کار می‌کردند یا با هم به سفر زیارتی مکه رفته بودند و در کنفرانس‌های بین‌المللی حضور داشتند را دیدم. با این عزیزان همکلام شدم و بسیار به من کمک کرد که به شخصیت شهید نزدیک‌تر شوم.
در این دیدارها، نکات خاصی از رفتار و منش شهید یافتید؟
نکات خاص که وجود داشت و همه متفق‌القول در مورد آدمی صحبت می‌کردند که در زندگی روزمره، ذهن ساده‌ای داشت ولی در طراحی و حل مسائل فیزیک و هسته‌ای، ذهن بسیار پیچیده. شخصیتی بسیار دوست‌داشتنی و جذاب بود. خیلی پرحرف نبود و درگیر زندگی دنیوی نشده بود اما در حوزه علمی خودش، بسیار سررشته داشت.
واکنش خانواده شهید شهریاری وقتی متوجه شدند که شما نقش ایشان را ایفا می‌کنید، چه بود؟
من به دیدار همسر شهید، خانم بهجت قاسمی رفتم. بسیار دیدار دل‌انگیزی داشتیم و ایشان خیلی به من لطف داشتند. با هم صحبت کردیم و سعی کردم که بیشتر با شخصیت شهید آشنا شوم. خدا را شکر این دیدار منشأ اتفاق‌های خوبی برای من شد و امیدوارم که در خروجی کار هم، حق مطلب را ادا کنم و نزدیک به واقعیت ایشان رفتار کنم.
به نظر شما چقدر فیلمنامه وفادار به واقعیت زندگی شهید بود تا از شخصیت‌پردازی شعاری پرهیز شود؟
برخورد شعاری با شخصیت‌های مهم و اثرگذار کشورمان یک معضل جدی در فضای روایی است به ویژه در تلویزیون این معضل نمود بیشتری دارد اما فیلمنامه سریال «میراث مجید» بسیار جالب و جذاب است چون برهه‌های مختلف زندگی این شهید را روایت می‌کند. قصه از پیش از تولد این شخصیت آغاز می‌شود و تا پس از شهادت ایشان ادامه دارد. سریال دارای فلاش‌بک و فلاش فورواردهای زیادی است که مخاطب را در ریتم دل‌انگیزی قرار می‌دهد. ضمن اینکه دهه‌های مختلف از دهه ۴۰ تا ۸۰ را روایت می‌کند و برای مخاطب تلویزیون بسیار جذاب است. فیلمنامه سریال را که خواندم جذاب و قابل قبول بود چون وجه معمایی دارد. پس از شهادت مجید شهریاری، یک تیم اطلاعاتی برای بررسی ماجرا وارد قصه می‌شوند که وجه معمایی و امنیتی قصه را پررنگ می‌کند. ضمن اینکه قصه روایتگر احوال آدمی عالم و خردمند است که یک زندگی عاشقانه داشته است. زندگی شهید از کودکی روایت می‌شود و ضمن آن، دهه‌های مختلف اجتماعی مرور می‌شود. به نظرم همه این‌ها موجب جذابیت قصه می‌شود.
خود شما در این سریال از یک شخصیت‌پردازی شعاری فاصله گرفتید؟
امیدوارم این طور شود. متأسفانه کلیشه‌های آزاردهنده‌ای درباره شخصیت‌های مؤثر وجود دارد که اتفاقاً نتیجه عکس می‌دهد یعنی از یک شخصیت سمپاتیک (جذاب، جالب توجه، دوست داشتنی، خوشایند و دلچسب) به یک شخصیت پاراسمپاتیک تبدیل می‌شود. گروه سازنده سریال «میراث مجید» خیلی تلاش کردند که چنین نشود، آقای تبریزی به عنوان کارگردان سریال روی تک‌تک سکانس‌ها با بازیگران صحبت می‌کند و تلاش دارد که شخصیت‌پردازی شعاری نشود بلکه روایتی واقعی باشد.
یک دهه از ماجرای ترور دانشمندان هسته‌ای در کشورمان می‌گذرد و سریال «میراث مجید» نخستین سریال درباره این شهداست، دلیل کم‌توجهی سینما و تلویزیون به موضوع ترور شهدای هسته‌ای را چه می‌دانید؟
این را سیاست‌گذاران و مدیران سینما و تلویزیون باید پاسخ دهند. شاید بخشی از آن به دلیل سهل‌انگاری باشد و بخشی هم به دلیل حساسیت‌هایی که این موضوع داشته و ترجیح داده‌اند که درباره آن کار رسانه‌ای نشود. به هر حال موضوع ترور شهدای هسته‌ای، موضوعی مهم و حساس است که شاید روایت آن نیاز به گذر زمان داشته است. مهم این است که این آثار درست ساخته شود حتی اگر ۱۰۰ سال دیگر ساخته شود. باید حق مطلب ادا شود و کار ضعیف ساخته نشود. باید تصویر درستی از این شخصیت‌ها ارائه داد، نه اینکه بودجه‌ای خرج شود و به چشم رفع تکلیف به آن نگاه شود.
آیا در این سریال شاهد صحنه‌های اکشن هم خواهیم بود؟
شاید در بازسازی لحظه شهادت، اتفاق‌هایی از این دست رخ بدهد ولی از اساس با یک فیلم اکشن روبه‌رو نیستیم. سریال به صورت هوشمندانه‌ای به سمت ملودرام خانوادگی رفته است یعنی برای ذائقه مخاطبی که دوست دارد یک ملودرام خانوادگی جذاب و دیدنی ببیند اما پس از شهادت ایشان، قصه وارد فضای معمایی و امنیتی می‌شود.
شما جزو گروهی بودید که در زنجان کار کردید؟
من نقش ۲۰ سالگی تا زمان شهادت شهید را ایفا می‌کنم. بخش زنجان مربوط به کودکی و نوجوانی ایشان است که توفیق حضور در آنجا را نداشتم. در بخش زنجان بازیگرانی همچون اردشیر رستمی و مهران رجبی، ایفاگر نقش پدر و پدربزرگ شهید بودند. من با بازیگران بومی زنجان همبازی نشدم چون آن‌ها در قسمت کودکی و نوجوانی شهید یعنی دهه ۴۰ و ۵۰ حضور داشتند.
هنوز مشغول فیلم‌برداری کار هستید؟
بله همچنان مشغول‌ایم و فکر می‌کنم تا دو سه ماه آینده کار داریم چون قصه بسیار مفصل است. بازسازی چهار دهه مختلف از دهه ۴۰ تا ۸۰، اصلاً کار آسانی نیست. به نظرم تولید این سریال باید یک سال زمان ببرد چون اکنون که بازسازی دهه ۷۰ را داریم، اگر یک گاف از سریال دربیاید، بسیاری به آن انتقاد می‌کنند در حالی که این سریال در یک شتاب‌زدگی تولید می‌شود چون کمبود بودجه دارند و طولانی شدن روند تولید، هزینه‌بر است. همه گروه تلاش داریم که یک اثر تمیز و خوب را روانه تلویزیون کنیم. من به خروجی سریال بسیار امیدوارم و از خدا می‌خواهم که در عمل هم سربلند باشیم.
در شرایط سختی هم دارید کار می‌کنید، خبر ابتلای آقای مهران رجبی به کرونا در زمان فیلم‌برداری زنجان، گروه تولید را نگران نکرد؟
شرایط کار بسیار سخت و نگران‌کننده است. من آقای رجبی را دیدم و همچنان عواقب کرونا در ایشان دیده می‌شد. از زمانی که کرونا وارد کشورمان شد، کار ما دوبرابر شده چون وظیفه رسانه سنگین‌تر شده است. مخاطب خانه‌نشین، نیاز بیشتری به خوراک تصویری دارد و تولید سریال‌های تلویزیونی شدت بیشتری گرفته است.
از روز اولی که کرونا وارد کشورمان شده، بیشتر در معرض محیط‌های جمعی بودیم. به یاد دارم زمان فیلم‌برداری سریال «بوم و بانو» در شهرک سینمایی، هر روز ۱۰۰ تا ۱۵۰ هنرور داشتیم که باید در فضای تاریخی با گریم‌های سنگین کار می‌کردیم. بچه‌های این حرفه با جان و دل دارند کار می‌کنند، آن هم بی‌منت. ما هم جانمان را کف دستمان می‌گذاریم و سر صحنه می‌رویم. فقط عشق است که ما را پای کار می‌آورد. امیدوارم روزهای سخت کرونا زودتر بگذرد.
نظر شما