تحولات لبنان و فلسطین

صحافی، یکی از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین مشاغل در آستان ‌قدس رضوی است.

درباره شغل چهار قرنه صحافی در حرم مطهر

نگهداری و مراقبت از قرآن‌های وقفی و نیز کتاب‌های ارزشمند ادعیه، در کنار حفظ کتاب‌های خطی وقف شده در حرم رضوی، ضرورت ایجاد چنین شغلی را در آستان‌ قدس به وجود آورد؛ تا جایی که بخشی از موقوفه‌های حرم رضوی نیز برای انجام این کار و هزینه‌های مربوط به آن اختصاص یافته است. در میان اسناد موجود، سندهای مربوط به بخش صحافی حرم را می‌توان از سال ۱۰۹۶هـ.ق (۱۰۶۴ خورشیدی) به بعد، مشاهده کرد. در سند سال ۱۰۶۴ خورشیدی، سخن از «صحاف‌خانه سرکار فیض‌ آثار» به میان آمده ‌است که نشان می‌دهد، مدت‌ها پیش از این تاریخ، اداره صحافی در حرم رضوی ساخته شده ‌بود و به همین دلیل، باید قدمت آن را دست‌کم چهار قرن بدانیم. معمولاً افرادی که قرآن یا دیگر کتاب‌های مذهبی را وقف حرم می‌کردند، موقوفه‌ای را هم برای نگهداری از آن‌ها در نظر می‌گرفتند یا وجهی را بابت صحافی آن ارسال می‌کردند و این مسئله، یکی از نکات جالب توجه در بررسی تاریخ صحافی حرم است. به عنوان نمونه در سال ۱۲۸۴هـ.ق (۱۲۴۶ خورشیدی) دو قرآن نفیس وقفی به همراه هزینه صحافی آن‌ها، از هرات به مشهد فرستاده شد که سند آن موجود است. سیاهه مربوط به اقدام‌های صحافی، بخشی از گزارش‌های ماهانه و سالانه آستان‌ قدس را تشکیل می‌داد. صحافان، بر اساس منظور واقف یا دستور رئیس کتابخانه، کار صحافی را با استفاده از مصالحی مانند طلا، لاجورد، پارچه، سریش و نخ کاغذ انجام می‌دادند. افزون بر این، صحافان چیره‌دست حرم، در گذشته و حال، اموری مانند تذهیب، کسرنویسی، خرده‌نویسی و مانند آن را که از گذشته‌های دور در این فن رایج بوده ‌است، عهده‌دار می‌شوند که توسط خود آن‌ها یا زیر نظرشان به انجام می‌رسد. بدون تردید، صحافان حرم نقش بزرگی در حفظ میراث مکتوب آستان قدس ایفا کرده‌اند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.