جشنواره پانزدهم شعر فجر پس از تشکیل نخستین جلسه هیئت علمی، کار خود را آغاز کرد، جشنواره‌ای که ۱۵ سال پیش نخستین دوره آن شروع شد و اینک در بدترین وضعیتی که جشنواره‌های ادبی می‌توانند داشته باشند، با محرومیت از محافل و مجامع کار خود را دنبال می‌کند. چند سال است که تمرکز اصلی این جشنواره بر جنبه رقابتی آن بوده است و آن هم در قالب کتاب شعر. چنین است که در این وضعیت محدودیت‌های کرونایی نیز جنبه رقابتی آن همچنان برقرار است. در هر سال کتاب‌های شعر منتشر شده در سال قبل، در سه حوزه شعر بزرگسال، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر ارزیابی می‌شود و از این میان آثار برتر انتخاب می‌شود، چیزی که در این وضعیت نیز ممکن است. تا جایی که من به عنوان یکی از اعضای هیئت علمی خبر دارم، جشنواره همچون سال‌های گذشته در این سه بخش رقابتی برقرار است و همه کتاب‌های منتشر شده سال ۱۳۹۸ که در یکی از این سه شاخه قرار گیرد در ارزیابی‌ها در نظر گرفته می‌شود. برگزیدگان هر سال در مراسم اختتامیه که در یکی از شهرهای کشور برگزار می‌شد معرفی می‌شدند که البته امسال از برگزاری حضوری مراسم اختتامیه دیگر نمی‌توان مطمئن بود، به خصوص که اختتامیه جشنواره جلال در حوزه ادبیات داستانی به صورت مجازی برگزار شد. طبیعتاً در این وضعیت، برگزاری افتتاحیه جشنواره که طبق یک رسم پسندیده چندین ساله در شهرهای مختلف برگزار می‌شد نیز حداقل به صورت حضوری منتفی خواهد بود. پس عجیب نیست اگر امسال این جشنواره بنا بر وضعیت حاکم و نیز ساختاری که داشته و بخشی از کار آن برگزاری محافل و مجامع شعر بوده، شکل حداقلی داشته باشد، اکنون با این وضع شاید می‌شد انتظار دیگری داشت، اینکه به موازات تقلیل از محافل و مجامع، بخش رقابتی جشنواره گسترش یابد تا حداقل بتواند این کاستی را جبران کند. در سال‌های قبل گاه ‌به ‌گاه بخش‌های ویژه و جنبی به رقابت‌های جشنواره افزوده می‌شد همچون بخش ویژه افغانستان در جشنواره یازدهم یا بخش ویژه شعر جوان در جشنواره چهاردهم. اگر این اتفاق می‌افتاد شاید در بخش‌های رقابتی شور و نشاط بیشتری رخ می‌داد و شاعران بیشتری دیده می‌شدند و می‌توانست این انتقاد همیشگی به جشنواره را که در این جشنواره افراد اندکی در نهایت مطرح می‌شوند، رفع کند. البته انتقادها و انتظارات از جشنواره‌های شعر فجر همواره وجود داشته است. برخی بحق است و برخی نیز از سر بی‌اطلاعی از ساختار تعریف ‌شده و وظایف تعیین ‌شده جشنواره. همچون بسیاری از عرصه‌های دیگر، جشنواره شعر فجر هم از نگاه‌های سیاسی فارغ نیست. بسیاری این جشنواره را یک جشنواره کاملاً حکومتی می‌دانند، در حالی که مثلاً نسبت به جشنواره فیلم فجر این نگاه را ندارند. باز از آن طرف کسانی هم هستند که جشنواره را «خارج از مدار» می‌شمارند و معتقدند که بیش از این‌ها باید در مدار نظام حرکت کند. هر سال نیز حاشیه‌هایی از هر دو سو نسبت به جشنواره رخ می‌دهد به طوری که گاهی اتفاق می‌افتد جشنواره شعر فجر همزمان هم از طرف منتقدان نظام تحریم می‌شود و هم از سوی وفاداران آن تهدید. این‌ها خود سرفصل‌های دیگری از مباحث ما می‌تواند باشد که می‌شود در یادداشت‌هایی دیگر که به صورت سلسله‌وار خواهد بود، به آن‌ها بپردازیم.