به گزارش قدس آنلاین، رسانه های عراقی و نزدیکان آیت الله العظمی سیستانی احتمال دیدار آیت الله با پاپ فرانسیس را قطعی اعلام کردند. این دیدار از سوی دو رهبر دینی مطرح دنیا بار دیگر ضرورت بازخوانی گفت وگوی بین الادیانی را پرنگ تر کرد. رویکردی که پیش از این نیز از سوی حوزه علمیه قم مورد توجه قرار گرفت و آیت الله العظمی جوادی آملی به عنوان فیلسوف و اندیشمند طراز انقلاب اسلامی و حوزه علمیه دراجلاس هزار ادیان نیویورک شرکت و به عنوان نماینده جمهوری اسلامی سخنرانی کرد.

دیدار علما و مراجع شیعه با رهبران ادیان چه در سطح داخلی و چه جهانی می تواند تاثیر بسزایی در بهبود روابط بین الادیانی در دوره ای که استعمار جنگ مذهبی را به عنوان برگ برنده خود عیان کرد، داشته باشد.

نکته قابل تامل در رویکرد عالمان شیعی به گفت وگوی ادیان، صبغه تاریخی آن است. در تاریخ اسلام امام رضا(ع) به عنوان نماد و اسطوره گفت وگوی ادیان و طرح مباحث علمی- دینی در فضایی دوستانه و عالمانه شناخته می شود. آوازه گفت و گوی امام با سران ادیان در دوره اقامت در خراسان، جهانی و بین الادیانی است. ثامن الائمه نه تنها در دوره خود که برای قرن های متمادی راه و رسم زندگی مسالمت آمیز پیروان ادیان را ترسیم کردند زیرا گفت وگو به وحدت و رهایی از خشونت و پراکندگی ختم می شود.  

«وحدت» رمز پیروزی همه بشراست. این اصل در دنیای امروز بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. گذری بر رویدادهای سیاسی جهان غرب نشان از اهمیت استراتژی وحدت در سیاستگذاری های جهانی دارد.

۱۴قرن پیش ازاین، زمانی که هنوز معاهده ای برای اتحاد در غرب به نوشته نشده بود، جهان در آستانه تحولی فرهنگی قرار گرفت و تمدنی نوین با ظهور اسلام روی خود را به جهانیان نشان داد. دعوت آسمانی پیامبرخاتم(ص) درکنار همه مولفه های فرهنگی و سیاسی دیگر به مسأله مهم وحدت نیز تأکید کرد. نزول آیه «واعتصموا بحبل الله و لا تفرقوا» حجت را بر همه مسلمانان تمام کرد تا راه فتنه بر امت اسلام بسته شود.

این استراتژی راهبردی از اولین شخص امت اسلام یعنی رسول الله(ص) تا همه امامان و پیشوایان مورد توجه قرار گرفت تا جغرافیا و اساس اسلام در معرض خطر قرار نگیرد.

در دوره حیات امام رضا(ع)، موضوع «وحدت» رنگ و بوی دیگری گرفت. عالم آل محمد(ص) در دروه ای که عصر طلایی آزاد اندیشی نامیده می شود، امامت شیعه را عهده دار شدند. نشر عقاید ادیان دیگر که با نهضت ترجمه بغداد رخ داده بود زمینه شکل گیری اندیشه نوین را نیز فراهم ساخته بود. علاوه براین شرایط سیاسی بوجود آمده برای آن حضرت موجب شد تا از مدینه به مرو هجرت کنند. ولایتعهدی ثامن الائمه(ع) گرچه با اجبار مأمون عباسی صورت گرفت، اما هشتمین امام شیعیان با بهره مندی از شرایط سیاسی دربار عباسی، همه تهدیدهای فرهنگی و تمدنی خلیفه عباسی را به  فرصتی برای اشاعه و نشر آموزه های تمدن اسلامی تبدیل کردند.

یکی از صفحات دفتر حیات سیاسی و فرهنگی امام رضا(ع)، مناظراتی بود که سران ادیان و مذاهب با برگزار شد. در همه این مناظرات که مأمون عباسی به نام آزاد اندیشی و با هدف زیرسؤال بردن «علم لدنی» امام برپا کرد، امام هشتم(ع) ضمن برخوردهای عالمانه و پیروزی های مستمر علمی، نام و آوازه فرهنگ اصیل اسلامی را به دنیای آن روز مخابره کردند. تضارب آرا، تعدد مذاهب و ادیان یکی از ویژگی های دوره حیات علی بن موسی الرضا(ع) است. امام(ع) با تکیه بر بنیان های عقلی و استدلال بر اساس مبادی عقل در مناظره با سران ادیان و مذاهب شرکت کرده و با استفاده از روش منحصر به فرد خود نه تنها شکست در میدان دشمن را رقم نزد بلکه موجب تعظیم آنها در برابر عظمت علمی خود شد. نکته مهم در روش علمی امام(ع) توجه به مسأله «تقریب» است. ثامن الحجج(ع)، تقریب را به معنای سکوت ندانسته و بلکه احتجاج عقلانی را روش خود معرفی می کنند. استفاده از کتب مقدس و آرای طرف مناظره در کرسی های علمی روشی است که امام رضا(ع) به کار می بردند.

استدلال عقلی و پرهیز از توهین به مقدسات دیگران و بحث های بیهوده پایه این مناظرات بوده است. سیره آن حضرت درمناظرات  درس صبوری در مواجهه با آرای مخالف را به ما می دهد. رفتار مسالمت آمیز امام رضا با سران ادیان و جدال احسن، روی دیگر سکه اسلام را به مخالفان نشان داد. رأفت اسلامی، احترام به عقاید دیگران، پرهیزاز تحمیل عقیده، تأکید بر مشترکات ادیان و مذاهب، بازنمایی مبانی اعتقاد اسلامی در ادیان الهی و التزام به اخلاق انسانی و پرهیز از تبعیض و بی احترامی در رفتار علمی امام هشتم(ع) پایه های تقریب مذاهب و ادیان را محکم و شیوه برخورد با آرای مخالف را برای آیندگان ترسیم نمودند.

آوازه امام هشتم شیعیان از دوره مأمون عباسی تا امروز بر مناره های وحدت اسلامی و انسانی شنیده می شود و پس از گذشت قرن ها ازدوره حیات آن امام معصوم امروز بارگاه آن حضرت به محلی برای تکرار آموزه تقریبی ثامن الائمه(ع) تبدیل شده است. زائران پیاده اهل سنت، زیارت سالانه رهبر زرتشتی های ایران و... و. همگی درسهایی است که از کتاب زندگی علی بن موسی الرضا(ع) برای زیست مسلمانی و همزیستی مسالمت آمیز به جای مانده است.

دیدار آتی آیت الله سیستانی و پاپ می تواند بستر تحقق گفت وگوی بین الادیانی و وحدت انسانی را بیش از پیش فراهم و در توسعه آموزه های رضوی در جهان تاثیر گذار باشد.

انتهای پیام/