تحولات لبنان و فلسطین

۴ اسفند ۱۳۹۹ - ۱۰:۳۴
کد خبر: 741115

امام جواد(ع) مهم‌ترین سخنان خود را در قالب دعا بیان می‌کرد، زیرا دین بر پایه عبادت استوار است و مغز عبادت، دعاست.

دعا مغز عبادت است

یکی از دعاها مناجات «الوسایل الی المسائل» است. این مناجات ۱۰ وسیله به ۱۰ مسئله بوده و به‌معنای وسایلی است که انسان را به خواسته خود می‌رساند و چون انسان برای رسیدن به خواسته‌ها و مطلوب‌های خود نیاز به کمک و یاری دارد که جامع آن نزد خداوند است، پس رجوع نهایی همه به حق است. این مناجات حاوی منابع و معارف بلندی است که ضرورت پرداختن به زوایای آن‌ها و بررسی نظری آن معارف به‌خوبی احساس می‌شود. این دعا فقط جنبه اعتقادی و معنوی ندارد، بلکه ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان را مورد نظر دارد. کلام امام(ع) شامل علوم معرفتی، توحیدی، اجتماعی و سیاسی است و حتی به توصیف محیط پیرامون خود در مناجات مهم کشف ظلم می‌پردازد. این مناجات‌ها عبارتند از: مناجات استخاره، مناجات استقاله، مناجات استعاذه، مناجات سفر، مناجات طلب رزق، مناجات طلب توبه، مناجات طلب حج، مناجات طلب حوائج، مناجات کشف ظلم و مناجات شکر.

مناجات کشف ظلم یکی از مناجات‌هایی است که امام جواد(ع) در آن راه‌های فعالیت را به پیروان خود نشان داده و مردم را در جریان تحولات و دگرگونی‌ها قرار می‌دهد. دعای ائمه(ع) مانند ما نیست که فقط خواسته خود را مطرح کرده یا خدا را تمجید کنند؛ البته آن‌ها را هم طلب می‌کنند اما ظلم را نشان می‌دهند و از عدالت و آزادی و جلوه‌گر شدن عدالت  یاد می‌کنند که اگر در جامعه‌ای عدالت حاکم باشد، ظالم نمی‌تواند بر آن جامعه حکومت کند.

امام جواد(ع) در شرایطی زندگی می‌کند که خود، داماد خلیفه است و حاکم، معتصم و مأمون است. ایشان این دعا را در زمان یکی از این خلفای عباسی بیان کرده و این جامعه ظالم است. در این دعا امام جواد(ع) می‌گوید: «خداوندا ظلم و ستم بر بندگانت همه جا را فرا گرفته است، به طوری که عدالت را کشته و از بین برده و امنیت را از راه‌ها گرفته، حق را محو کرده، راستی را به صورت باطل جلوه‌گر ساخته و نیکی را پنهان کرده و شر را پدیدار ساخته است. تقوا و پرهیزکاری فرونشانده شده و راه‌های هدایت و راستی از بین رفته، خیر و خوبی از میان برداشته شده و زیان را پایدار و فساد را نمودار کرده و رشد داده است، لجاجت تقویت شده، ستم گسترش پیدا کرده و این ستم از حد خود بیشتر شده است و...».

امام جواد(ع) در این مناجات آثار فردی ظلم را ناپدید شدن نیکی و خاموش شدن چراغ تقوا و آثار اجتماعی آن را ناپایداری خیر، رشد فساد، تقویت دشمنی، گسترش جور و نبود تعادل در میان مردم می‌داند. امام(ع) در قسمت دیگری از مناجات خود، تخریب بنیادهای اخلاقی و فکری را بر اثر ظلم دانسته و فرموده است: بی‌فروغ شدن چراغ تقوا و پارسایی که از ثمره‌های ایمان به خداست، نشانگر کم شدن نیروی ایمان در مردم است. سپس به آثار ظلم می‌پردازد و در قسمت بعد، رفع سیطره ظلم بر جامعه را جز به دست قدرت حق نمی‌داند. جوادالائمه(ع) از خدا می‌خواهد ریشه‌های ظلم را برکند و عوامل ایجاد ستم و زورگویی را نابود سازد و منادیان دشمنی با ظلم را عزیز بدارد.

یکی از مهم‌ترین دستورات عبادی، ریشه‌کن کردن اسباب شر و زشتی است. امام(ع) ظلم را به‌عنوان دشمن آن‌چنان قوی و ریشه‌دار می‌داند که از خداوند می‌خواهد با شبیخون و گرفتار نمودن ناگهانی ستم و ستمگران، امنیت و آرامش را به بندگانش برگرداند. از آثار اقتصادی ظلم که در انتهای مناجات بدان اشاره می‌فرماید گرسنگی، فقر، بی‌خانمانی، بی‌پناهی و بی‌حرمتی اهل کرم است.

امام جواد(ع) علاوه بر این مناجات، موعظه‌های اخلاقی و کلمات قصار حکمت‌آمیز نیز دارد که بخشی از آن‌ها در کتابی به نام «التذکره الحمدونیه» آمده است. این کتاب توسط شخصی به نام حمدون به زبان فارسی نوشته شده است. در این کتاب خصوصیات شخصی که می‌خواهد در همه جوانب بااخلاق زندگی کند مانند توکل، اخلاص، تقوا، توبه، دانش و... بیان شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.