این روز فرصتی است تا با کنکاش در اسناد تاریخی موجود در آرشیو مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با تاریخ استفاده از واژه مهندس آشنا شویم.

استفاده از واژه مهندس ازقرن ۱۶ میلادی

عبارت مهندس برگرفته از کلمه هندسه که معرب واژه فارسی اندازه است که مفاهیمی از جمله مهندس اندازه گیرنده، غیاث کننده، تقدیرکننده، محاسب، شماردار را شامل می شود.

در گذشته، مهندس به کسی گفته می‌شد که ماشین‌های نظامی را می‌راند. مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد و به سازندگان پل‌ها وجاده‌ها نسبت داده می‌شد، سپس مفهوم مهندس در انگلیس و دیگر کشورها هم ظاهر شد.

امروزه مهندس به کسی اطلاق می‌شود که با در نظر گرفتن قوانین و استفاده بجا از آن‌ها و ترکیب مؤثر برخی از آن‌ها قادر خواهد بود نیازهای اجرای نسل بشر را با کیفیت مناسب و در کمترین زمان و با بالاترین بازده برطرف سازد.

کابرد واژه مهندس در ایران

خانم محبوب، رئیس اداره اسناد آستان قدس رضوی اصطلاح مهندس را دارای قدمتی دیرینه به لحاظ معنایی در زبان فارسی و تاریخ ایران عنوان می کند.

وی، به اسناد و نامه های شاهان قاجار اشاره دارد که به اصطلاح مهندس اشاره داشته است.

وی می افزاید: در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز ۳۰ سند فرمان وجود دارد که در آن واژه مهندس بکار برده شده است.

وی در این خصوص به سندی که مربوط به سال ۱۲۷۲ قمری اشاره دارد که در رابطه با «حکم شاهزاده طهماسب میرزا به باقرخان ضابط گله دار درخصوص همکاری و مساعدت با میرزا محمدعلی مهندس در انجام امور محوله» است و مضمون آن همکاری فرد به نام باقرخان با میرزا محمد علی است که گویا بعلت داشتن تحصیلات عالیه لقب مهندس به اسم ایشان اضافه شده است.

به نظر می رسد که واژه مهندس از قدیم الایام به کسی اطلاق می شده که در حوزه کاری خود از همه عالم تر و خبره بوده و کارهای مهم و اصلی را به او واگذار می کردند.

محبوب از مرکز اسناد آستان قدس رضوی به عنوان یکی از غنی ترین و نفیس ترین مراکز اسنادی کشور یاد کرد و گفت: گردآوری، طبقه بندی، ارزشیابی، نگه‌داری، نمایه‌سازی، فهرست‌نویسی و ارائه‌ی خدمات به محققان، اطلاع‌رسانی و انجام فعالیت‌های پژوهشی با استفاده از اسناد موجود، حفظ تاریخ شفاهی و آداب‌ و رسوم از طریق مصاحبه، ماندگاری اماکن تاریخی با تهیه فیلم و عکس و نگه‌داری آن، را از وظایف این مرکز بر شمرد و از علاقه مندان به فعالیتهای پژوهشی دعوت کرد تا با حضور در این مجموعه، داشته های پژوهشی خود را غنی تر کنند.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام/