قدس آنلاین: صباح زنگنه مشاور اسبق و وزیر امور خارجه و تحلیلگر مسائل جهان عرب در خصوص تغییر موضع حکومت عربستان و اظهارات اخیر محمد بن سلمان در یک مصاحبه تلویزیونی که در آن بر اصلاح روابط و داشتن روابط سیاسی خوب با ایران تاکید کرد، گفت: تفسیر و درک دلیل این اتفاق نیازمند رصد و تحلیل حوادث چند سال اخیردر منطقه و جهان و البته واکاوی چند اتفاق مهم در ماه های اخیر دارد.
اگر عقلانیتی در ریاض باشد باید در سیاستهای منطقه‌ای این کشور تجدید نظر می‌کند
وی در گفتگو با قدس آنلاین گیر افتادن عربستان در بحران یمن و ناتوانی از اجرای نقشه های بن سلمان یا پایان دادن به این جنگ و خرج از آن، اشتباه محاسباتی ریاض در مورد تغییر معادلات سیاسی منطقه و منزوی کردن ایران با تشکیل ائتلاف و جبهه ای از کشورهای عربی در مقابل تهران و از دست دادن حامی و مشوق سیاستهای ولیعهد جدید در واشنگتن را از جمله عوامل اصلی این انعطاف و تغییر لحن عنوان کرد و اظهار داشت: حکومت عربستان سعودی با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان بر این تصور بود که با یک حمله برق آسا و ویران کننده می‌تواند ساختار نظام سیاسی و اجتماعی یمن را به نفع جریانها و قبایل مورد حمایت خود تغییر داده و خکومت دست نشانده را بر سر کار آورد اما با گذشت ۶ سال نه تنها به موفقیتی در این زمینه دست نیافت که با صرف ده ها میلیارد دلار تنها اعتبار و مشروعیت خودش را زیر سوال برده و در دنیا به عنوان یک جنایت کار جنگی و متجاوز شناخته می شود که قادر نیست خود را از این بحران بیرون بکشد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا خاطرنشان کرد: از طرف دیگر در مسائل عراق سوریه و لبنان هم شرایط در این کشورها رو به ثبات بیشتر و تغییر وضعیت در مسیرای مخالف خواسته‌های عربستان رقم خورد که از این وجه هم عربستان سعودی متحمل ضررهای هنگفت اقتصادی و اعتباری شد و در مجموع سیاستهای عربستان و محمد بن سلمان کم تجربه در سالهای اخیر سیاستهای موفقیت آمیزی نبود و می بایست یک روزی به تجدید نظر و بازنگری در آن سیاستها منجر می‌شد.
صباح زنگنه با اشاره به اینکه علاوه بر این موارد، حامی بزرگ سیاستهای محمد بن سلمان و حکومت عربستان در سطح جهان دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا به طرزی غیر قابل پیش‌بینی و شوکه کننده شکست خورد و قدرت را به جو بایدن دموکرات واگذار کرد، افزود: بایدن در اعلان سیاستهایش عربستان را به صراحت مورد مواخده و انتقاد قرار داد و شکی نیست که حکومت ریاض را به خاطر تندروی‌ها و عبور از خطوط قرمز و اقدامات جسورانه که منافع آمریکا را هم به خطر انداخته و به اعتبار آن لطمه زده تنبیه خواهد کرد. بنابراین مختصر عقلانیتی اگر در حکومت عربستان وجود داشته باشد، ریاض در سیاستهای منطقه‌ای باید تجدید نظر کند.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر رژیم عربستان سعودی در کنار رژیم صهیونیستی دو حکومتی بودند که بیشترین شعف و ذوق زدگی را از خروج تزرامپ از برجام و بازگشت تحریم ها علیه ایران داشتند و در مسیر اعمال فشار بر مردم ایران و کارشکنی در برابر تلاشهای دیپلماتیک برای حل این بحران سنگ تمام گذاشتند، اما حالا با تغییر دولت در آمریکا تمامی این شعف و خوشحالی تبدیل به ناامیدی و یأس شده و آنها به شدنت نگران کاهش فشارها و رفع تحریم‌های ایران و بازگشت دوباره آمریکا به برجام و بازگشت ریل روابط ایران با کشورهای اروپایی به مسیر قبل هستند.
وی افزود: در یادها هست که سعود الفیصل وزیر خارجه اسبق عربستان زمانی که برجام داشت منعقد می‌شد با هواپیمای اختصاصی به وین رفت و با سران و مقامات کشورهای اروپایی تماس‌های زیادی گرفت تلاش کرد تا گروه ۱+۵ را متقاعد کند که تواق هسته‌ای با ایران را امضا نکنند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به اینکه در زمان ترامپ باد به نفع بن سلمان می‌وزید و او در این فضا خیلی تندروی و یکه تازی کرد، گفت: حالا که آقای بایدن تصمیم گرفته برگردد و به برجام ملحق شود معنایش این است که هم آمریکا و هم چین و هم روسیه و هم تروئیکای اروپایی که تشکیل دهنده که کشورهای پیشتاز عرصه بین الملل هستند در به در به دنبال همکاری و توافق با ایران هستند. معنای متناظرش اینست که سیاست منزوی کردن ایران شکست خورده و با بازگشت اینها به برجام و تلاش برای اجرای تعهداتشان در برجام ورق بر خواهد گشت و این عربستان و ائتلاف اوست که در جهان و منطقه منزوی خواهد شد. این در تغییر رویه عربستان خیلی موثر بوده است.
ایران از تندباد تحولات پیروزمندانه بیرون آمد و عربستان منزوی
صباح زنگنه تصریح کرد: ایران از تندباد تحولات سالهای اخیر پیروز و قوی‌تر از گذشته بیرون آمده و کنون نه تنها ابرقدرت منطقه و تعیین کننده اصلی معادلات است که دچار انزوا هم نشده و کشورهای منطقه از جمله برخی متحدان قبلی عربستان هم امروز در صدد اصلاح و جبران روابط خود با تهران هستند و رایزنی ها و رفت و آمدهای دیپلماتیک میان پایتخت های آنها با تهران پر شمار و تنگاتنگ شده است که نمونه آن بازدیدهای فشرده وزیر خارجه ایران از این کشورها و پایتخت های عربی در ماه ها و هفته های اخیر است.
این کارشناس مسائل منطقه با یادآوری اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره در این سالها با حسن نظر و درایت و اعتماد به نفس از گفتگو میان کشورهای منطقه ار جمله با عربستان برای حل اختلاف‌ها ستقبال کرده، مهمترین پرونده مناقشه میان ایران و عربستان را بحران یمن بر شمرد و خاطرنشان کرد: از نظر جمهوری اسلامی ایران هرچه سریعتر جلو این تجاوز و کشتار گرفته شود و مردم یمن از حملات نابرابر و ناجوانمردانه و محاصره اقتصادی آسیب کمتری ببینند به نفع مردم منطقه است به همین دلیل اگر ریاض در تغییر رویکرد خود جدی باشد امکان حل مسائل و کاهش تنش وجود دارد.
صباح زنگنه با تاکید بر اینکه عربستان از ماه ها قبل به این تغییر معادله و سیر نزولی خود پی برده است به تلاشهای عربستان برای پیوشتن به مذاکرات برجام قدرهای جهانی با ایران اشاره کرد و گفت: ریاض تلاش کرد پیش از آنکه وادار به عقب نشینی و اعلان تغییر موضع شود به شکل دیگری وارد معادله جدید شود اما خواسته عربستان برای حضور در مذاکرات برجامی حکم مسافری را درد که از قطار جامانده و صدها کیلومتر عقب تر برای سوار شدن به قطار اصرار دارد، امری که ممکن نیست.
وی افزود: این قطار حرکت کرده و مسیر و سرنشینانش معین هستند. عربستان برای اصلاح دیپلماسی ود و داشتن روابط بهتر با ایران باید بیشتر به واقعیت‌های منطقه و فرصتهای آن توجه کند و اگر بخواهد در مسیر روابط ایران با قدرتهای جهانی اخلال کند از سوی آن کشورها پس زده خواهد شد.
زنگنه تاکید کرد: اگر هم ریاض می خواهد از تجربه مذاکرات برجامی با ایران استفاده کند، می تواند در گفتگوی دوجانبه و حول مسائل منطقه به آن برسد و چه بهتر که با ایران و کمک کشورهای منطقه مهمترین مسائل منطقه را به بحث بگذارد که اول مسلح شدن اسرائیل به سلاح های هسته‌ای، یاز شدن پای صهیونیست ها به منطقه و موضوع امنیت منطقه است.
پیشنهادهای ایران برای امنیت جمعی روی میز است
وی با اشاره به پیشنهادهای متعدد و متنوع ایران برای رایزنی و گفتگوهای منطقه‌ای و همکاریهای جمعی به منظور تامین صلح، ثبات و امنیت منطقه با کمک کشورهای همسایه از جمله طرح امنیت جمعی و طرح صلح هرمز که در سفر منطقه ای اخیر وزیر امور خارجه نیز پیگیری و دوباره مطرح شد، اظهار داشت: پاسخ عربستان به پیشنهاد تهران میزان جدی بودن ریاض در تغییر موضع و اصلاح روابط را تعیین می‌کند.
به حرف های محمد بن سلمان باید در حد خوش بها داد
این کارشناس مسائل جهان عرب در پاسخ به این سوال که بجز ابراز تمایل کلامی به داشتن روابط خوب با ایران هیچ تغییری در مواضع محمد بن سلمان وجود نداشت و او اتهام‌های قدیمی و بی‌ربط خود را علیه ایران تکرار کرد با اشاره به اینکه خداوند در قران کریم می‌فرماید" وَإِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ کَانَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا" اگر کسی با شما سلام و احوالپرسی کرد پس به بهترین صورت به او پاسخ دهید، گفت: البته در عالم سیاست و دیپلماسی ثابت شده هیچ کس قابل اعتماد نیست، بجز جمهوری ا سلامی ایران که ثابت کرده روی حرفش می‌ایستد حتی اگر برای آن هزینه بدهد، لذا به حرف های محمد بن سلمان باید در حد و اندازه خودش بها داد و منتظر اقدام عملی بود. قطعا به هر اندازه حسن نیست و راستی سیاستهای ادعایی عربستان نمایان شود با پاسخ مثبت از سوی ایران روبرو خواهد شد.
صباح زنگنه خاطرنشان کرد: اگر تغییرات مثبت و اصلاحاتی در روند رفتاری عربستان دیده شد، باید با آن مثبت برخورد کرد ولی اگر بخواهند این سه چهار سال دولت بایدن و دموکراتها در آمریکا را با این لفاظی‌ها بگذرانند، این هم مشخص خواهد شد. لذا مسئولان ایران با دقت و حساسیت و هوشیاری باید نسبت به تنظیم نحوه گفتگوها همت به خرج بدهد و دقت کند و مستمسکی ندهد.
وی تاکید کرد:طبیعی اس که به فردی چون محمد بن سلمان نمی‌شود اعتماد کرد ولی نمی‌شود هم دست روی دست گذاشت و قطع رابطه داشت. حرکت بین ممکن و ناممکن ظرافت‌ها و دقت‌هایی لازم دارد که درمیانه این خط و مرز حرکت کرد. نباید خیلی احساس شعف کرد و نه احساس استغنا.
برقراری رابطه نیاز به پیش زمینه دارد
وی در پاسخ به این سوال که میان این اتفاق با خبرها و ادعای منابع عراقی در مورد دیدار و گفتگوی مقامات ایران و عربستان در بغداد رابطه‌ای وجود دارد و باید آن خبرها را درست تلقی کرد؟ گفت: به نظر می‌آید برای هر گام جدیدی برای اصلاح روابط پیش زمینه ای لازم است و معمولا کشورها شرط می کنند تا قضایا روشن نشد و محکم کاری انجام نگیرد از تبلیغ کردن و سخن گفتن اجتناب کنند.
این کارشناس مسائل منطقه اظهار داشت: این خواسته معقول است چرا که عده‌ای ازمخالفان این رابطه همچنان مترصد هستند تا مانع این اتفاق شوند. ایران و عربستان در یک جاده صاف و بی دست اندازی نیستند و کسی نیست که سنگ اندازی کند. ده ها مخالف این رابطه هم در داخل دو کشور، هم منطقه و هم جهان وجود دارند چون نزدیک شدن ایران و عربستان به هم خیلی منافع کشورهای دیگر را تهدید کند یا چنین تصور کنند و همین کافی است که علیه این رایبطه تلاش کنند
عربستان برای خروج آبرومندانه از یمن به ایران نیاز دارد
زنگنه درباره امکان توافق ایران و عریستان در مورد یمن هم اظهار داشت: عربستان ۶ سال در این باتلاق رفته و گیر کرده. لذا اگر خارج شود دیگر تا یک قرن آینده بعید است به فکر بیفتد دوباره درست به چنین خطایی بزند.
وی یادآور شد: در تاریخ معاصر هر کسی وارد یمن شده شکست خورد و با آبروریزی خارج شد. این تجربه را ترکیه عثمانی، مصر، انگلستان و خود عربستان یک بار در دوران عبدالعزیز و یک بار هم حالا در دوران ملک سلمان آنرا تجربه کرده اند و ذلیلانه مجبور به خروج از یمن شدند.
وی افزود: جنگ یمن نه تنها دستاوردی برای آل سعود نداشت بلکه قبایل یمنی متحد ریاض هم از این کشور فاصله گرفتند، گفت: علی عبد الله صالح مدتها متحد عربستان بود به او پول می دادند و او سلاح و موشک می خرید ولی این سلاح ها علیه عربستان استفاده شد قبایل الاحمر و الحاشر محد عربستان که نزدیک به عربستان بودند حالا متحد انصار الله هستند و عربستان برای خروج ابرومندانه از این باتلاقی که درست کرده نیازمند ایران است.
انتهای پیام/
نظر شما