خیرانی که دست خیرشان همواره برای کمک به همنوعان گشوده است خوب می‌دانند فرصتی اینچنین را باید غنیمت شمرد، چرا که آزادی مجرمان غیرعمد، تنها رها ساختن آن‌ها از بند نیست، رهایی خانواده‌ها از بند نگرانی و دلواپسی‌هایی است که ناخواسته در آن گرفتار آمده‌اند.
ستاد دیه کشور برای تحقق نیات خیر سه‌دهه است تلاش می‌کند پلی باشد برای رهایی مجرمانی که به دلیل جرایم غیرعمد خود از حضور در جامعه و خانواده منع شده‌اند.
آن‌طور که رئیس هیئت امنای ستاد دیه کشور به ما می‌گوید در این سه دهه بیش از ۱۵۰ هزار نفر از زندانیان جرایم غیرعمد و غیرکلاهبرداری از زندان‌ها آزاد شده‌اند.
به بهانه ماه ضیافت الهی و شب‌های قدر به سراغ سید اسدالله جولایی رفتیم تا از اقدامات ستاد دیه در راستای حبس‌زدایی، آزادی زندانیان جرایم غیرعمد و… و همت والای خیران برایمان بگوید.
او سال‌ها در کنار دادستان وقت انقلاب و رئیس زندان‌های کشور خدمت کرده و در نهایت با شکل‌گیری ستاد دیه کشور در سال۶۹، تمامی تلاش خود را برای آزادی زندانیان جرایم غیرعمد معطوف کرده است.
اگر ممکن است برای شروع این گفت‌وگو بفرمایید در حال حاضر چه تعداد زندانی غیرعمد در زندان‌های کشور داریم و برای آزادی این عده چه میزان کمک باید جمع‌آوری شود؟
حدود ۱۰ هزار زندانی جرایم غیرعمد در کشور داریم که تقریباً نیمی از این تعداد، واجد شرایط کمک هستند و بدهی هر کدام از آن‌ها به‌طور میانگین بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان است.
برای آزادی این زندانیان چه فرایندی باید طی شود؟
کسانی که می‌خواهند نیت خیر خود را عملی کنند با ستاد دیه تماس می‌گیرند و کمیته جذب مشارکت‌های مردمی بر اساس نوع نیت و مقدار مبلغ اهدایی، راهنمایی لازم را انجام می‌دهد.
آماری که از ستادهای دیه کشور در اختیار داریم بدون نام و مشخصات زندانی است؛ چراکه درسی که مرحوم لاجوردی، بنیان‌گذار ستاد دیه کشور به ما دادند این بود کسی را که برای مدتی موقت اسیر است یک عمر با دادن مشخصات به بانی خیر، اسیر نکنید.
به این ترتیب کسانی که نیت خیر دارند به‌صورت حضوری یا غیر حضوری با دریافت شماره حساب از کمیته جذب مشارکت‌ها مبلغ مورد نظر را به هر بانکی که برایشان مقدور است واریز می‌کنند.
ضمن اینکه سامانه‌های #۷۸۰* و # ۷۷* به همگان امکان دسترسی و کمک برای آزادی این گروه از زندانیان را داده است و خیران و نیکوکاران می‌توانند از این طریق از هزار تومان تا چند میلیارد تومان به ستاد دیه کمک کنند.
معمولاً چه تعداد از شاکیان و طلبکاران از شکایت خود صرف‌نظر می‌کنند و رضایت می‌دهند؟
آموزه‌ای که خداوند در آیه ۲۸۰ سوره مبارکه بقره به بندگان داده این است: ای طلبکار با بدهکارت مدارا کن و اگر به او ببخشی برای تو نیکوتر است. بنابراین در آماری که سالانه ارائه می‌شود می‌بینیم نزدیک به ۵۰درصد از طلبکاران گذشت کرده‌اند.
چرا این کمک‌ها فقط شامل مجرمان غیرعمد می‌شود؟
برای آنکه ستاد دیه مجرم‌پرور نیست و کسی که به طور مثال ضبط خودرو یا کیف شما را سرقت کرده جرم کرده است و بارها شده خیران عنوان کرده‌اند رضایت نداریم پول ما را به سارق، خلافکار و مجرم بدهید. بنابراین این کمک صرفاً و قطعاً برای آزادی زندانیان غیرعمد است.
به نظر شما برای کاهش زندانیان غیرعمد چه گام‌هایی را می‌توان برداشت و به تعبیری دیگر چگونه می‌توان از ورود این زندانیان به زندان‌ها پیشگیری کرد؟
تا پیش از کرونا به همه زندان‌های سراسر کشور سفر داشتم. در جمعی در زندان زاهدان، خدمت تعداد زیادی از رانندگان بودم و آنجا پرسش‌هایی از سوی رانندگان مطرح و از سوی زندان‌های سراسر کشور پاسخ داده شد و بر اساس آن جدولی آماده شد که مشخص می‌کرد بیش از ۵۰درصد رانندگان اعم از راننده کامیون، کمباین، سواری، اتوبوس، تریلی و... گواهی‌نامه و تقریباً ۸۰ درصد آن‌ها بیمه نامه ندارند. بنابراین رسالت ستاد دیه را بر اساس دو محور ترسیم کردیم؛ یکی پیشگیری و دیگری درمان.
پیشگیری، به اصلاح قانون و اجرای آن تعریف شد و آموزش و درمان نیز در گلریزانی که با کمک مردم برگزار می‌شود معنا پیدا کرد.
از این رو با تلاش ستاد دیه کمیته حقوقی مردمی متشکل از استادان برجسته حقوق در کشور تشکیل و پس از بررسی‌های لازم، مشخص شد قانون بیمه اجباری شخص ثالث که سال ۱۳۴۷ تصویب شده نه تنها ناقص است که ناقص هم اجرا می‌شود. بنابراین پیشنهاد اصلاحی آن تهیه و تقدیم مجلس دوره هفتم شد. البته ۱۸ سال طول کشید تا این قانون اصلاح و اجرا شود. آن زمان بیش از ۵۰ هزار راننده در زندان بودند که پس از تصویب نهایی این قانون در ۲۰اردیبهشت ۹۵ با وجود آمار بالای تصادفات، تعداد رانندگان زندانی غیرعمد به ۱۰۰ نفر در زندان‌های کشور رسید. می‌بینید می‌توان آسیب‌ها را شناسایی و تدبیر کرد.
چرا آزادی زندانیان در این شب‌ها و روزهای معنوی برای عده‌ای از خیران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؟
به لحاظ حس معنویتی که در روزهای ماه رمضان، ماه ضیافت خدا و شب‌های مبارک قدر وجود دارد طبیعی است تأثیر روحی و روانی نیکوکاری نیز بیشتر است. هر چند غیر از این ایام نیز هر روز شاهد مراجعه افراد نیکوکار به ستاد دیه هستیم.
طبق آمار در جشن‌های گلریزانی که دو سال اخیر به صورت مجازی داشتیم، مردم زیادی کمک کرده‌اند و امسال بر اساس آمار نیمه تمامی که از استان‌ها دریافت می‌کنیم حدود سه برابر سال‌های گذشته کمک مردمی داشته‌ایم.
اگر ممکن است به مصادیق و پرونده‌هایی که بتواند تأثیر ایثار و از خودگذشتگی خیران عزیز را به ما نشان دهد هم اشاره‌ای داشته باشید.
یکی از این پرونده‌ها مربوط به حوادث چهارشنبه سوری چند سال پیش بود که در آن نوجوانی با پرتاب ترقه موجب مرگ نوجوانی دیگر شده بود. با توجه به اینکه دیه سنگین بود خانواده مقتول رضایت نمی‌دادند تا اینکه پس از گذشت چند سال و دریافت کمک‌های نیکوکاران، او که حالا برای خود مردی شده بود از بند رهایی پیدا کرد و چون طعم آزادی را چشید پس از آنکه دارای شغل شد حقوق دو ماه کارگری خود را به ستاد دیه هدیه کرد.
یا اینکه یکی از مراجعان به ستاد دیه با اینکه سطح زندگی متوسطی داشت نیت کرده بود تمام مبلغ سنوات خدمت ۳۰ ساله خود را برای آزادی زندانیان غیرعمد به ستاد دیه تقدیم کند.
نظر شما