رافائل گروسی دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در سخنرانی افتتاحیه اجلاس شورای حکام آژانس که از دیروز ۱۴ خرداد ماه آغاز به کار کرد، در اقدامی غیرسازنده، غیر فنی و ناشی از سیاسی کاری، مجددا با طرح ادعاهای واهی درباره برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران، به شکل پنهان بستر را برای غربی ها در صدور قطعنامه علیه ایران در نشست جاری شورای حکام فراهم کرد.

به نظر می‌رسد گروسی از بی نتیجه بودن و تاثیر مخرب سیاسی کاری های پیشین در روابط آژانس با ایران درس نگرفته و این بار نیز با پاسخ شدیدتر کشورمان در این رابطه روبرو خواهد شد.

بازیچه و بستر ساز برای غرب

رویکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی طی سال‌های اخیر و به خصوص در دوران پس از خروج آمریکا از برجام و شکست این توافق، بیش از اینکه مبتنی بر مباحث فنی باشد بر مدار سیاسی کاری از سوی دبیرکل استوار شده است.

این رویکرد سیاسی که به بستری برای جنجال آفرینی های غرب علیه کشورمان تبدیل شده است، علاوه بر اینکه استقلال این نهاد را از بین می‌برد، تلقی ایران نسبت به آژانس به عنوان یک نهاد بی طرف بین المللی را نیز خدشه دار کرده است.

بدون شک این دست اقدامات غیرسازنده و تغییر دید ایران به آژانس از یک نهاد بی طرف بین المللی به بازیچه، بستر و دستاویزی برای جنجال آفرینی غربی ها، مسیر همکاری ها و مناسبات بین ایران و آژانس را با دشواری روبرو کرده و پاسخ شدید تر ایران را به همراه خواهد داشت.

دبیرکل آژانس و اعضای شورای حکام باید بدانند که هرگونه گزارش سیاسی و به دور از رویکرد فنی، هرگونه سیاسی کاری از سوی مقامات آژانس و در نهایت صدور هرقطعنامه ای علیه کشورمان، ایران را در مسیر توسعه کمّی و کیفی صنعت صلح آمیز هسته ای خود ثابت قدم‌تر کرده و بر روند حسن نیت کشورمان در همکاری های با آژانس تاثیر مخربی خواهد گذاشت.

رویکرد دوگانه و دورویی دبیرکل آژانس

گزارش اخیر دبیرکل و همچنین سخنان وی در افتتاحیه اجلاس جاری شورای حکام به شکلی پنهان، بستر و فرصتی جدید را به غرب و به خصوص به تروئیکای اروپایی(انگلیس، فرانسه و آلمان) برای صدور قطعنامه در این نشست می‌دهد.

دبیرکل آژانس در حالی در سخنان خود به افزایش ذخایر اورانیوم با غنای شصت درصد و عدم اشراف و آگاهی آژانس به تولید و موجودی سانتریفیوژ، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم و عدم دسترسی تکمیلی این نهاد در ایران انتقاد داشته که هیچ اشاره‌ای به حقوق ایران در برجام برای کاهش تعهدات و دسترسی ها در صورت بدعهدی، عدم اجرای تعهدات از سوی دیگر طرفین و شکست خوردن برجام ندارد.

گروسی همچنین با وجود همکاری‌های قانونی، پادمانی و سازنده ایران و آژانس در سخنان جدید خود مجددا ادعاهای گذشته درباره وجود ذرات اورانیوم در دو سایت ادعایی و عدم دسترسی آژانس به مکان هایی که به ادعاهای آنان به مواد هسته ای آلوده است، را تکرار کرد.

با وجود اینکه کشورمان بر اساس حقوق مصرح خود در موافقتنامه جامع پادمانی هیچ تعهدی برای دسترسی آژانس به دو مکان ادعایی ندارد ولی بر اساس حسن نیت و به شکل داوطلبانه اجازه دسترسی به این دو مکان به آژانس داده شده و داده‌ها، اطلاعات و توضیحاتی در خصوص این دو مکان به آژانس ارائه شده است. با این حال، آژانس اسناد غیر معتبری که شجاعت ارائه آن به ایران را هم ندارد مبنای بیانیه خوانی سیاسی خود قرار داده و توضیحات معتبر ایران را مورد توجه قرار نداده است.

آژانس با وجود این کارشکنی‌ها انتظار دارد، دولت جمهوری اسلامی ایران برخلاف قانون اقدام راهبری مجلس شورای اسلامی، داده‌های دوربین‌ها را در اختیار آژانس قرار داده و حتی دوربین‌های جدیدی نیز در مکان دیگری نصب کند!

گروسی در شرایطی که حسن نیت کشورمان در روابط با آژانس، با سیاسی کاری ها و کارشکنی های این نهاد روبرو شده، مجددا انتظار دسترسی های فراپادمانی برخلاف قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی به موضوعات و مکان های ادعایی شده در این رابطه را دارد و در این زمینه اظهار می دارد: ایران هنوز کد اصلاحی ۳.۱ را به دلیل اعلام تعلیق آن اجرا نکرده است. این مسائل پادمانی باقی‌مانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل‌وفصل شود تا آژانس در موقعیت تضمین منحصرا صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران باشد.

وی در حالی به کد اصلاحی ۳.۱ اشاره دارد که ماده ۳۹ پادمان در مورد تعلیق اجرای آئین نامه سکوت کرده و اگر بند ۶۵ برجام نیز درباره کد ۳.۱ معیار قرار بگیرد، ایران بر طبق حقوق خود در بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق، می‌تواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به حالت تعلیق درآورد. بر طبق همین حقوق ایران در فوریه ۲۰۲۱ میلادی در واکنش به خروج آمریکا از برجام و عدم اراده لازم برای بازگشت و اجرای تعهدات از سوی طرفین اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به تعلیق درآورد.

دبیرکل آژانس همچنین علی رغم حقوق مصرح کشورمان در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان، مجددا نارضایتی خود را از تصمیم ایران برای لغو مجوز تعدادی از بازرسان آژانس اعلام داشت. یکی از نکات تعجب برانگیز در این رابطه این است که کشورمان با وجود حقوق خود بر وفق ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان، در طی سال گذشته ۱۴ بازرس را طی دو مرحله پذیرفته است. بنابراین لغو انتصاب ۸ بازرس در حالی که ۱۴ تن به جای آنها پذیرفته شده‌اند نباید جای هیچ نارضایتی و ناسپاسی باقی بگذارد. این پیشرفت در نتیجه حسن نیت ایران در پاسخ به درخواست مدیر کل آژانس بوده است که متأسفانه مدیرکل این موضوع را نادیده می‌گیرد.

این اصرار غیر عادی آژانس در موضوع بازرسان لغو انتصاب شده این ظن را تقویت می کند که در پشت پرده این اصرار، نیات غیرخیرخواهانه و خصمانه ای علیه کشورمان وجود داشته باشد.

وی در پایان سخنان خود با سلب مسئولیت از خود عامدانه از موضع گیری درباره قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی شورای حکام طفره رفته و تنها به بیان بی اطلاعی از جزئیات قطعنامه پیشنهادی کشورهای اروپایی اکتفا کرده و بیان داشته است: از موافقت ایران مبنی بر اینکه بیانیه مشترک ۴ مارس همچنان به ارائه چهارچوبی برای همکاری با آژانس و رسیدگی به مسائل باقی‌مانده ادامه می‌دهد، استقبال می‌کنم و از ایران خواستارم که بیانیه مشترک را از طریق تعامل جدی با پیشنهادات مشخص آژانس اجرا کند.

بدون شک هدف غربی ها از فشار بر کشورمان در این مقطع، بیش از هر چیز تاثیرگذاری بر انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ایران و همچنین وادار سازی کشورمان به دادن امتیاز های بیشتر در روند مذاکرات در مقطعی است که شاید توافق در دسترس طرفین باشد.