قدس آنلاین: گروه‌های مقاومت فلسطین در عملیات سیف القدس موفق شدند تا نقاط مختلف سرزمین‌های اشغالی را هدف موشک‌های خود قرار دهند. نکته مهم در این مورد به ناکارآمدی سامانه پدافندی گنبد آهنین برمی گردد. رژیم صهیونیستی حساب ویژه‌ای روی این سامانه باز کرده و آن را ضامن امنیت خود می‌دانند. اما در عملیات سیف القدس بیش از ۴۰۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک شد و حتی به ادعای خود مقامات صهیونیستی، بیش از ۱۵ درصد از موشک‌ها به هدف اصابت کردند.

البته آمارهای منتشر شده از سوی صهیونیست‌ها دقیق نیست و احتمال عبور موشک‌های بیشتری از گنبد آهنین وجود دارد. کارشناسان و مقامات صهیونیستی زیادی به ضعف‌های گنبد آهنین اشاره کرده‌اند. در این مطلب به بررسی ویژگی‌ها و ضعف‌های این سامانه پدافندی خواهیم پرداخت.

گنبد آهنین چگونه مطرح شد؟

سامانه پدافندی گنبد آهنین پس از تقویت توان موشکی گروه‌های مقاومت مطرح شد. از سال ۲۰۰۰ به بعد اسرائیل علی‌رغم توان نظامی در حوزه‌های موشکی، هسته‌ای، دریایی و هوایی در موضع دفاع قرار گرفت و با اصابت راکت‌های کوتاه برد نیروهای مقاومت به شهرک‌ها، پرستیژ نظامی خود را از دست داد. تل‌آویو برای تقابل با این مشکل، سرمایه‌گذاری وسیعی بر سامانه‌های موشکی نمود. گنبد آهنین، پاتریوت، حیتس، ثاد، فالانکس، عصای سحرآمیز و… بخشی از این تلاش‌های ارتش رژیم برای بازدارندگی در مقابل موشک‌ها و راکت‌هاست.

بخش زیادی از کمک‌های سالانه آمریکا به ارتش رژیم صهیونیستی هم در حوزه سامانه موشکی خرج می‌شود. اوباما در لایحه بودجه، آخرین سال ریاست جمهوری خود ۱۴۶ میلیون دلار کمک نظامی برای برنامه سپر چندلایه دفاع موشکی رژیم صهیونیستی اختصاص داد. روزنامه جروزالم پست در گزارشی در این خصوص نوشته است: «این مبلغ برای تقویت سامانه‌های گنبد آهنین، فلاخن داوید و ختص (پیکان) استفاده خواهد شد. این سه سامانه چندلایه حفاظ دفاعی را بر آسمان اسرائیل برای مقابله با راکت‌های کوتاه برد، موشک‌های میان‌برد و موشک‌های برد بلند ایجاد می‌کند».

در همین زمینه دریادار جیمز سایرینگ فرمانده آژانس موشکی آمریکا، تاکید کرد که این آژانس به همکاری با اسرائیل در زمینه سامانه گنبد آهنین ادامه خواهد داد. به گفته دریادار سایرینگ، آخرین آزمایش سامانه جدید فلاخن داوید نیز که در اواخر سال ۲۰۱۵ انجام شد، انتظارات از این سامانه دفاع‌موشکی در برابر موشک‌های میان‌برد را برآورده کرد.

اما بعد از تجربه جنگ لبنان و شکست ارتش اسرائیل در مقابل حزب الله در تابستان ۲۰۰۶ میلادی (جنگ ۳۳ روزه)، رژیم صهیونیستی به طور جدی به فکر تقویت سیستم دفاع موشکی خود افتاد. این رژیم پیش از این، سیستم دوربرد موسوم به پیکان (Arrow) را طراحی کرده بود، اما بعد از جنگ ۳۳ روزه لبنان، تصمیم گرفت که با سرمایه گذاری سنگین، سیستم گنبد آهنین (Iron Dome) را طراحی و تولید کند.

سیستم دفاع ضدموشکی «گنبد آهنین» یک سامانه دفاع زمین به هوای توسعه‌داده شده از سوی صنایع نظامی «رافائل» اسرائیل برای مقابله با انواع موشک‌ها و تهدیدات هوایی علیه سرزمین‌های اشغالی است و بنا بر ادعای فرماندهان ارتش صهیونیستی، توانایی تشخیص آن را دارد که کدام موشک به سمت مناطق مسکونی و کدام به سمت مناطق بی‌خطر می‌رود و از قابلیت درگیری با چندین هدف نیز برخوردار است.

نقاط ضعف گنبد آهنین

در واقع مزایایی که اسرائیل برای سامانه گنبد آهنین بر می‌شمرد، این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که اطلاعات در مورد عملکرد واقعی این سیستم، از سوی اشخاص یا نهادهای مستقل، راستی آزمایی نشده است. هنوز اطلاعات بسیار مهمی نیز وجود دارد که ارتش اسرائیل ارائه نکرده و برای ارزیابی کامل از عملکرد گنبد آهنین، ضروری است. در مورد این سامانه برخی ابهامات هنوز وجود دارد:

چند ماه پس از عملیات ستون نظامی اسرائیل در غزه در سال ۲۰۱۲، تئودور پوستل (Postol)، کارشناس موشکی و استاد علوم، تکنولوژی و سیاستگذاری امنیت ملی در موسسه تکنولوژی ماساچوست، نوشت سامانه گنبد آهنین نتوانسته است آن چنان که مقامات اسرائیلی ادعا کرده اند، عمل کند.

از آنجا که وی پیش از این نیز در جنگ خلیج فارس توانسته بود، ناکامی آتشبارهای Patriot PAC-۲ را آشکار سازد، تحلیل وی توجه بسیاری را در آمریکا به خود جلب کرد. وی فیلم شلیک‌های گنبد آهنین را تحلیل کرد؛ اغلب این فیلم ها، ویدئوهایی بودند که اسرائیلی‌ها با تلفن همراه خود گرفته و در اینترنت بارگزاری کرده بودند. او تحلیل کرد که موشک‌های تامر (Tamir) گنبد آهنین، به شیوه‌ای به سمت اهداف شلیک نمی‌شوند که منجر به نرخ موفقیت بالا شود. درواقع، پوستل ارزیابی می‌کند که نرخ حقیقی سرنگون سازی سامانه گنبد آهنین، کمتر از ۵ درصد است. تئودور پوستل در ادامه به طور خیلی فنی انواع شلیک سامانه‌های دفاعی رو تشریح کرد و تاکید دارد که نحوه شلیک این سامانه طوری نیست که در بهترین حالت موفقیتش بیشتر از ۲۰ درصد باشد.

در جنگ ۸ روزه در سال ۱۳۹۱، نیروهای مقاومت برای اولین بار دست به موشک باران انبوه سرزمین‌های اشغالی زد به نحوی که تعداد زیادی از راکت‌های کوتاه برد «فجر»، از غزه به سمت پایتخت این رژیم یعنی تل‌آویو و برخی شهرهای صهیونیستی شلیک شد و به برخی مراکز در این شهرها نیز اصابت کرد. این در حالی بود که ارتش صهیونیستی بخش عمده‌ای از سامانه موشکی «گنبد آهنین» را دقیقا به منظور مقابله با موشک‌های گروه‌های فلسطینی، در نزدیکی باریکه غزه مستقر کرده تا بتواند جلوی موشک‌های مقاومت را بگیرد، اما در این جنگ و در صحنه عمل آشکار شد که این سامانه حداقل در برابر حجم انبوه موشک باران موفق نخواهد بود. در واقع از ۹ سال پیش مشخص شد که گنبد آهنین نمی‌تواند امنیت اسرائیل را تامین کند. به همین دلیل انتقادات و اعترافات در این زمینه شروع شد.

«دکتر موتی شیفر» کارشناس مهندسی هوا فضا و طراح و کارشناس موشک‌های بازدارنده، دارنده سه مدرک کارشناسی در این زمینه و برنده جایزه امنیت اسرائیل اعلام کرد، گنبد آهنین، موشک‌های مهاجم را رهگیری نمی‌کند بلکه موشک‌هایی که از آتشبار این سامانه شلیک می‌شود، تنها در هوا منفجر می‌شوند و برای ما تداعی می‌شود که موشک‌های گنبدآهنین، موشک‌های دشمن را رهگیری و منهدم کرده است. او تاکید کرد که هدف از نمایش اقتدار گنبد آهنین تنها تقویت روحیه صهیونیست‌هاست.

دکتر شیفر گفت: «پس از عملیات ستون ابرها (جنگ هشت روزه) برای من معلوم شد موشک‌های سامانه گنبد آهنین به علت نقص فنی در طراحی، قدرت اصابت به موشک‌های مهاجم را ندارد. آنچه ما در آسمان می‌بینیم نتیجه انفجار خودکار موشک‌های سامانه است. پس از این نتیجه گیری، اعتراض نامه‌ای برای بازرس دولت فرستادم که پی آن وزارت دفاع یک کمیسیون تحقیقاتی تشکیل داد و از شرکت سازنده تسلیحات جنگی «رافائل» خواست تا این نقص فنی را برطرف کند، ولی تاکنون اقدامی برای رفع این مشکل صورت نگرفته است».

شیفر افزود: «شهروندان اسرائیلی با سادگی تمام گمان می‌کنند انفجاری که در آسمان رخ می‌دهد نتیجه رهگیری و انهدام موشک‌های مهاجم توسط گنبد آهنین است. نه تنها شهروندان اسرائیلی بلکه نظامیانی که این سامانه را راه اندازی می‌کنند نیز چنین تصوری دارند. در واقع موشک‌های گنبد آهنین خود منفجر می‌شوند و نه موشک‌های مهاجم».

وی گفت: «رهگیری این سامانه نه تنها ۱۰۰ در صد نیست بلکه صفر در صد است.» در همین حال تلویزیون رژیم صهیونیستی پیام تبلیغاتی حماس را پخش کرد. در این پیام گفته می‌شود: «گنبد آهنین از شما حمایت نمی‌کند. این را از موتی شیفر بپرسید و از آنان که در پناهگاه‌ها پنهان می‌شوند».

مجله دیفنس نیوز آمریکا بزرگترین ضعف گنبد آهنین را هزینه‌های بالای آن ذکر کرده است. هزینه یک سیستم از گنبد آهنین ۵۰ میلیون دلار است و قیمت هر موشک آن بیش از ۴۰ هزار دلار تخمین زده شده است. این مسئله باعث می‌شود که برای هر موشک ارزان مقاومت یک موشک ۴۰ هزار دلاری شلیک شود که میزان موفقیت آن نیز ۲۰ درصد خواهد بود. در همین چارچوب ارتش اسرائیل در آماری رسمی در سال ٢٠١٥ اعلام کرد که حدود ۳۳۶۰ موشک از غزه به سمت اسرائیل شلیک‌شده که گنبد آهنین تنها موفق به نابودی ٥٨٤ موشک شده است.

در جنگ ۵۱ روزه ۲۰۱۴ غزه، حماس برای نخستین بار از موشک‏های آر ۱۳۰ با قدرت پرتاب و برد حدود۱۳۰ کیلومتر بهره برد و توانست فرودگاه بن‏ گوریون، اطراف نیروگاه دیمونا، مقر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و ساختمان کنست را هدف قرار دهد. این موشک‌‏ها و عملکرد دفاعی مقاومت نشان داد که قدرت بازدارندگی رژیم صهیونیستی آسیب‏ پذیر است. از سوی دیگر، روزنامه لوفیگارو در گزارشی درباره سامانه دفاع موشکی رژیم صهیونیستی موسوم به گنبد آهنین با اشاره به اینکه هر بار رهگیری موشک‌های دشمن با این سامانه ۴۰ هزار دلار هزینه دارد، نوشت: «با این حال این سامانه در برابر موشک‌های جنبش حزب الله کارایی ندارد.»

لوفیگارو افزود: «این سامانه فقط می‌تواند موشک‌ها را تا شعاع ۷۵ کیلومتری رهگیری کند و بر این اساس نمی‌تواند از مناطق نزدیکِ محلِ شلیک دفاع کند. به همین علت این سامانه در برابر حمله موشکی احتمالی حزب الله کارایی ندارد. این جنبش با ظرفیت افزون بر ۶۰ هزار راکت و موشک‌های قوی می‌تواند کل سامانه دفاع موشکی اسرائیل را بر باد دهد.»

در همین چارچوب، فرمانده جبهه داخلی رژیم صهیونیستی به نام «اسحاق غرشون» درباره مقابله سامانه گنبد آهنین در برابر موشک‌های حزب الله نیز گفت: «سامانه گنبد آهنین توانایی دفاع در برابر موشک‌های کوتاه بُرد و حمایت محدود را دارد. این سامانه هرگز قادر نخواهد بود با بیش از ۱۲۰ موشک مقابله کند.»

تسفیکا فوگل رئیس سابق هیئت فرماندهی جنوب فلسطین اشغالی نیز گفته است: «دلبستگی به کارایی گنبد آهنین بسیار اغراق آمیز است و به خصوص شهروندان نباید به آن امید زیادی داشته باشند، زیرا شاید در بهترین شرایط این سامانه قدرت دفاع از یک شهر را داشته باشد.»

دانیل هرشکوویچ از وزرای کابینه رژیم صهیونیستی نیز اعتراف کرد، این سامانه با وجود هزینه‌های بالایی که برای آن صرف شده، هرگز برای رهگیری و سرنگونی موشک‌های مبارزان فلسطینی کارایی نخواهد داشت.

عملیات سیف القدس و گنبد آهنین

در عملیات سیف القدس نیز موشک‌های شلیک شده از سمت نوار غزه باعث ایجاد هراس در بین شهرک نشینان صهیونیست شد. ۷۵ درصد از ساکنان این شهرک‌ها به پناه گاه‌ها فرار کردند. تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از تقابل سامانه گنبد آهنین با موشک‌های حماس و جهاد اسلامی نشان داد که ساکنان اسرائیل اعتماد چندانی به این سامانه ضدموشکی ندارند. در همین زمینه «ویکتور بارانتس» تحلیلگر سرشناس روس، به تشریح نقاط ضعف سامانه موسوم به گنبد آهنین پرداخت و گفت: «سامانه گنبد آهنین مؤثر است، اما امکانات آن محدود است، زیرا برای مقابله با تعداد مشخصی موشک ساخته شده است؛ به عنوان مثال در یک زمان می‌تواند با ۱۰۰ هدف مقابله کند، اما اگر ۱۲۵ موشک به سمت اسرائیل شلیک شود خیر.»

او تاکید کرد، سامانه گنبد آهنین نیاز به تعمیر دارد و تعمیر آن وقت زیادی می‌گیرد موضوعی که شلیک کنندگان موشک‌ها از آن بهره می‌برند و موضوع دیگر مربوط به قیمت بالای موشک‌های گنبد آهنین است که بین ۴۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دلار تخمین زده شده است و به همین علت هزینه زیادی را به تل آویو تحمیل می‌کند.

گردان‌های عزالدین القسام در عملیات سیف القدس برای اولین بار تاکتیک جدیدی را برای عبور از سامانه گنبد آهنین و درهم کوبیدن شهر عسقلان در پیش گرفت. بدین ترتیب که اقدام به شلیک گسترده و همزمان موشک‌های سجیل کرد که دارای قدرت تخریب بسیار بالایی هستند و با این تاکتیک موشک‌های شلیک شده با موفقیت از سامانه گنبد آهنین عبور کرده و به شهر اشغالی عسقلان اصابت کردند. جروزالم پست نیز اعتراف کرده که هزینه بسیار سنگینی برای رهگیری هر موشک محلی که فلسطینی‌ها شلیک می‌کنند، پرداخته می‌شود. برای هر رهگیری هزینه بالغ بر ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار روی دست ما می‌ماند. این رسانه آورده است: «این در حالی است که یک موشک کوتاه برد مقاومت فلسطین ۳۰۰ تا نهایتاً ۸۰۰ دلار بیشتر هزینه برای آن‌ها ندارد.»

نتیجه
رژیم صهیونیستی با اتکای به سامانه‌های نظامی خود و به ویژه گنبد آهنین سعی داشت تا با حمله به نوار غزه گروه‌های مقامت را وادار به تسلیم کند. اما پیشرفت‌های موشکی حماس باعث شد تا سامانه‌های ضدموشکی اسرائیل عملا نتوانند به صورت کامل امنیت آن را تضمین کنند و ۱۳ نفر اسرائیلی در عملیات سیف القدس کشته و ده‌ها تن دیگر زخمی شدند. این موضوع نشان می‌دهد که گروه‌های مقاومت در شناسایی فناوری گنبد آهنین موفق عمل کرده‌اند و حتی در صورت ارتقای تکنولوژی آن به راحتی می‌توانند این سامانه را دور بزنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران

انتهای پیام/