در نخستین بخش این برنامه، شهرام شکیبا با اشاره به انتشار ضمیمه روزانه «رواق» در روزنامه سراسری قدس، بخش‌هایی از این ضمیمه را به این شرح خواند: «شادباش ولادت خواهر و بازتاب آثار زیارت امام رضا(ع) در نگاه اندیشمندان جهان ازجمله مطالب مندرج در این ویژه‌نامه در دهه کرامت است...».مجری کارشناس برنامه رواق همچنین گفت: در بین امامزادگان ارجمند، دو امامزاده هستند که زیارت‌نامه آن‌ها را امام معصوم(ع) انشا کرده‌اند؛ یکی حضرت عباس‌بن‌علی(ع) و دیگر حضرت فاطمه معصومه(س) که از جانب امام رضا(ع) انشا شده است.یکی از بخش‌های اصلی این ویژه‌برنامه، پخش صحبت‌های ضبط شده دکتر محمدحسین رجبی دوانی، استاد دانشگاه امام حسین(ع) و محقق و کارشناس برجسته تاریخ اسلام است که در سلسله مطالبی آثار هجرت رضوی به ایران اسلامی را تبیین می‌کند.
همه ائمه (ع) در جغرافیای ایران بزرگ حضور داشته‌اند
بنابر این گزارش، رجبی دوانی در این برنامه با اشاره به تأثیرات هجرت امام رضا(ع) به ایران و این حضور بر تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین، اظهار می‌کند: جای سؤال است چرا امام رضا(ع) در میان ائمه معصوم(ع) در ایران حضور یافتند و در خراسان به شهادت رسیدند و در آن سرزمین مدفون شدند. برای توضیح این مطلب باید گفت سرزمین ایران پیش از اسلام وسعت بسیار داشته و قدرت اول جهان بوده است، از یک‌سو به چین و هند محصور بوده و از سوی دیگر تا حدود دریای مدیترانه گسترش داشته و البته در برخی مواقع شامات را از دست می‌داده و به عراق امروز ختم می‌شده است. پایتخت ایران در عصر سامانی، امروز در عراق و کنار رود دجله که اعراب آن را مدائن می‌خواندند، واقع است.
استاد دانشگاه امام حسین(ع) ادامه می‌دهد: از این‌رو، اگر بخواهیم به اعتبار ایران بزرگ حساب کنیم همه ائمه(ع) از امیرمؤمنان(ع) تا امام زمان(عج) در ایران حضور داشته‌اند و به جرئت باید گفت وجود مقدس امام زمان(عج) متولد ایران هستند؛ چراکه کوفه، نجف، کربلا، کاظمین و سامرا همه در خاک ایران بزرگ قدیم بنا شده‌اند و امیرالمؤمنین(ع) که مرکز حکومت خود را به کوفه انتقال دادند درحقیقت پایتخت دولت اسلام را از مدینه به حوزه تمدن ایران قدیم منتقل کردند. همین‌طور است در حکومت امام مجتبی(ع) که مرکز خلافتشان کوفه بود و حضرت سیدالشهدا(ع) نیز برای قیام تاریخ‌ساز و انسان‌ساز خود به سمت کوفه در خاک ایران بزرگ پیش از اسلام حرکت کردند.
رجبی دوانی تصریح می‌کند: همه امامان بعدی(ع) از امام سجاد(ع) تا امام عسکری(ع)، در این جغرافیا حضور داشته‌اند. اما با جغرافیای سیاسی امروز ایران در این سرزمین فقط وجود مقدس امام رضا(ع) حضور یافته‌اند. بنابراین، حوزه تمدنی ایران بزرگ افتخار داشته که از اولین تا آخرین امام معصوم(ع) را در خود پذیرا باشد. امام زمان(عج) متولد این جغرافیا هستند و بعد هم که دولت اسلامی‌شان را بنا می‌کنند مرکز حکومتشان را در این منطقه قرار می‌دهند.
هر روز رو به خورشید خراسان چشم باز می‌کنیم
در دومین قسمت از برنامه رواق که دیروز پخش شد، شهرام شکیبا گفت: «شما رواق را تماشا می کنید... هر روز که رو به خورشید خراسان چشم باز می‌کنیم و به سلطان خراسان سلام می‌دهیم، در میان خبرهای بد و روزمره زندگی، در لابه‌لای ورق‌ها و اخبار ضمیمه رواق روزنامه قدس می‌توانیم شمیم مهر رضوی را استشمام کنیم». رجبی دوانی، مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام هم در ادامه برنامه، بحث روز گذشته خود درباره ورود امام رضا(ع) به ایران را پی می‌گیرد و می‌گوید: وجود مقدس امام رضا(ع)، تنها امامی هستند که در جغرافیای فعلی سیاسی ایران حضور دارند و ما افتخار میزبانی از ایشان را در شهر مقدس مشهد داریم.
آمدن امام رضا(ع) به ایران به خاطر اقدام مأمون، خلیفه مقتدر عباسی انجام شد و او حضرت را برای مشروعیت‌بخشی به حکومت خود به اجبار از مرو راهی خراسان کرد.
رجبی دوانی ادامه می‌دهد: مأمون در آغاز خلافتش به دلیل کشتن برادرش با مخالفت گسترده بنی‌عباس مواجه شد. قیام‌های متعدد علویان و افرادی از خاندان پیامبر(ص) هم بود و علاوه بر این، به‌خاطر اینکه خلیفه قبلی را کشته و به خلافت رسیده است مشروعیت حکومت او از سوی بیشتر علمای تسنن زیرسؤال رفته بود. از این رو تصمیم گرفت از وجود معنوی حضرت رضا(ع) در حکومت خود بهره ببرد. می‌خواست وانمود کند این حکومت دارای چنین پشتوانه‌ای است؛ در ضمن امیدوار بود با این ترفند جلو قیام و انقلاب‌های علویان یعنی خویشاوندان امام رضا(ع) را بگیرد.
این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه گفت: مأمون با این کار در حقیقت با یک تیر چند نشان را هدف قرار داده بود. به همین منظور وجود مقدس امام رضا(ع) را در واقع به اجبار و در ظاهر به دعوت به مرکز حکومت خود آورده بود.
رجبی دوانی با بیان اینکه امام رضا(ع) برخلاف میل قلبی خود رهسپار ایران شدند و از مدینه به سوی مرو مسیری طولانی را طی کردند و سرانجام به شهر مرو در خراسان وارد شدند، تأکید کرد: مأمون در آغاز به ظاهر قصد داشت استعفا کند و امام رضا(ع) خلافت را برعهده بگیرند؛ ولی وقتی با مخالفت شدید حضرت رضا(ع)مواجه شد، ایشان را ملزم کرد ولایتعهدی را بپذیرند؛ امام رضا(ع) با شرایطی این مهم را پذیرفتند و وجود مقدس حضرتش در مرو و خراسان به عنوان ولیعهد به عالم اسلام معرفی و نام حضرت در خطبه‌ای در نمازها یاد شده و سکه‌ها ضرب شد.برنامه «رواق» قرار است در قسمت بعد به مهم‌ترین حوادث اقامت حضرت رضا(ع) در خراسان و برکات حضور ایشان در ایران بپردازد.
بخش پایانی برنامه رواق حضور بازیگر مشهدی« ماشاالله شاهمرادی» بود که خاطراتش را از شلمچه و دفاع مقدس و ارادت رزمندگان به امام رضا ( ع) مرور کرد.
نظر شما