بر همین اساس بیشتر مسئولان آموزش و پرورش معتقدند باید مدیران و مشاوران مدارس شرایط مطلوب را برای انتخاب رشته آگاهانه و بر اساس علایق و توانمندی‌های دانش‌آموزان فراهم کنند تا آن‌ها به هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش هدایت شوند.
اما آیا زیرساخت‌های لازم برای ورود همه دانش‌آموزان کشور به رشته‌های مهارتی فراهم است؟
انتخاب رشته بر اساس آمایش سرزمین
ناصر کوهستانی، کارشناس آموزش و پرورش در این خصوص می‌گوید: تا امروز حدود ۳۶ درصد دانش‌آموزان در رشته‌های مهارتی، ۲۴ درصد در رشته علوم تجربی، ۳۰ درصد در علوم انسانی و ۱۰درصد در رشته ریاضی مشغول به تحصیل هستند، بنابراین باید در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه دوم دقت بیشتری داشته باشیم تا دانش‌آموزان به مهارت‌آموزی ترغیب شوند.
این پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش ادامه می‌دهد: تجهیزات، زیرساخت‌ها و هنرآموز سه اصل اساسی و مهم در هنرستان هستند، علاوه بر این باید رشته‌های مهارتی براساس آمایش سرزمین و نیاز منطقه و ظرفیت بازار کار انتخاب شوند به عنوان نمونه در مناطق شمالی و جنوبی کشور رشته‌های پرورش ماهی و میگو ظرفیت اشتغال و ورود به بازار کار دارند، در کلانشهرها به دلیل ساخت ساختمان‌های چند طبقه رشته‌های تعمیر و نصب آسانسور، در برخی از شهرستان‌ها و مناطق روستایی پرورش دام‌های صنعتی و در بیشتر شهرها رشته‌هایی مثل خیاطی، طلا و جواهرسازی، طراحی دوخت، پرورش گیاهان دارویی و زینتی، برق ساختمان و تعمیر لوازم برقی منزل بازار کار خوبی دارند و دانش‌آموختگان کاردانش که در این رشته‌ها تحصیل کرده‌اند به راحتی می‌توانند وارد بازار کار شوند به شرط آنکه زیرساخت‌ها و تجهیزات لازم برای این رشته‌ها فراهم باشد و هدایت تحصیلی به خوبی انجام شود.
کوهستانی یادآور می‌شود: بیشتر دانش‌آموزانی که در مناطق کم برخوردار زندگی می‌کنند ترجیح می‌دهند در رشته‌های مهارتی که برخی از آن‌ها به نوعی مشاغل خانوادگی محسوب می‌شوند، ادامه تحصیل دهند تا پس از دریافت دیپلم بتوانند با ایجاد شغل برای خود درآمد داشته باشند. بنابراین باید آموزش و پرورش زیرساخت‌های لازم مثل تجهیزات، هنرآموز و تجهیزات مورد نیاز برای توسعه هنرستان‌ها را فراهم کند تا با ایجاد ظرفیت در رشته‌های مهارتی بتوانیم به چشم‌انداز پیش‌بینی شده در برنامه ششم توسعه دست یابیم.
کسب و کارهای مورد غفلت واقع شده
حجت‌الله بنیادی، کارشناس آموزش و پرورش نیز معتقد است بسیاری از رشته‌های فنی وحرفه‌ای و کاردانش ما متناسب با نیازهای جامعه محلی و منطقه‌ای نیستند و به همین دلیل استقبال چندانی از رشته‌های مهارتی نمی‌شود.
وی ادامه می‌دهد: برخی از کسب و کارهای نو در کشور از سوی افراد کارآفرین تأسیس شده که هنرستان‌های ما هیچ توجهی به آن‌ها نداشته‌اند. به عنوان نمونه می‌توان به پرورش یک گونه از بز و یا پرورش الاغ اشاره کرد که محصولات آن در داخل و خارج کشور طرفداران زیادی دارد و مناطقی هستند که ظرفیت پرورش این گونه‌های جانوری را دارند اما متأسفانه این رشته‌ها در هنرستان‌ها مورد غفلت واقع شده است. در عوض در برخی از مناطق کشور مدرکی که هنرجویان از هنرستان‌ها می‌گیرند تأثیری در ایجاد شغل و کارآفرینی آن‌ها ندارد به همین دلیل دانش‌آموزان و والدین آن‌ها استقبالی از رشته‌های مهارتی نمی‌کنند. این پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش ادامه می‌دهد: نظام حقوق و دستمزد در کشور ما تبعیض‌آمیز و ناعادلانه است به همین دلیل والدین ترجیح می‌دهند فرزندشان در رشته‌هایی تحصیل کنند که بتوانند در آینده مشاغلی پردرآمد داشته باشند. بنابراین آینده شغلی نقش مؤثری در انتخاب رشته دانش‌آموزان پایه نهم متوسطه دارد و قطعاً اگر والدین به این نتیجه برسند که فرزندشان از طریق رشته‌های مهارتی می‌توانند با ایجاد شغل برای خود آینده شغلی خوبی داشته باشند ترجیح می‌دهند فرزندانشان با انتخاب این رشته‌ها به بازارکار هدایت شوند.
موفقیت رشته‌های بومی
سید مصطفی آذرکیش، مدیرکل دفتر فنی و حرفه‌ای و کار دانش وزارت آموزش و پرورش نیز در گفت‌وگو با ما می‌گوید: در سال تحصیلی ۹۶ با تغییر نظام آموزشی حدود ۳۰۰ هزار هنرجو به مجموعه هنرستان‌های کشور افزوده شد و تعداد هنرجویان از ۶۰۰ هزار نفر به ۹۰۰ هزار نفر افزایش یافت و اکنون در سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم ۱۶۸ هزار هنرجو مشغول به تحصیل هستند.
این مسئول می‌افزاید: برای رسیدن به برنامه ششم توسعه به تأسیس ۳ هزار و ۲۰۰ هنرستان جدید، جذب هنرآموز و استادکار و برای به‌روز کردن تجهیزات فعلی برای ۴۵ هزار کلاس درسی که در حال حاضر در هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کار و دانش دایر است، به ۶هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که اگر به طور متوسط سالانه حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بودجه به این بخش تخصیص یابد می‌توانیم طی چهار سال این تجهیزات را به‌روز کنیم.
اکنون ۲۰۱ رشته در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش آموزش داده می‌شود که به دلیل توجه به آمایش سرزمین، ضریب اشتغال در اغلب رشته‌ها بالای ۷۰ درصد است و در برخی از رشته‌ها مثل کاشت و تولید زعفران در خراسان جنوبی، تعمیر و نصب آسانسور در کلانشهرها، پرورش ماهی و میگو در مناطق شمالی و جنوبی کشور و پرورش دام‌های صنعتی در مناطق کوهستانی به هیچ عنوان دانش‌آموخته بیکار نداریم، چون این رشته‌ها متناسب با ویژگی‌های منطقه در هنرستان‌ها تعریف شده است. ضمن آنکه طبق بررسی‌های انجام شده رشته‌هایی نظیر طراحی طلا و جواهر، طراحی دوخت، دوخت‌های تزئینی، برق صنعتی، تعمیر موتور خودرو و همچنین مکانیک خودرو از بازار کار خوبی برخوردار است و در بیشتر مناطق کشور قابل ارائه است.
نظر شما