به گزارش قدس آنلاین ، نشریات دانشجویی در ایران قدمتی ۸۵ ساله دارد و سالنامه‌ای با عنوان «مؤسسات علمی و فلاحتی کرج» یکی از قدیمی‌ترین این نشریات به شمار می‌رود که در سال ۱۳۱۵ توسط دانشجویان پایه دوم دانشکده فلاحت کرج با هدف ارائه گزارش‌های سالانه و شناساندن مؤسسات به مجامع و محافل علمی ممالک خارجه منتشر می‌شده است.

مهدی درخشان؛ مسئول فراهم‌آوری و سازمان‌دهی مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نشریه «انسان» منتشر شده به سال ۱۳۲۹ را دومین نشریه دانشجویی با موضوع فلسفه اسلامی عنوان می‌کند.

این نشریه توسط دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران منتشر شده و از اساتید بزرگی چون علامه جعفری نیز مقاله چاپ کرده که شماره ۱ سال هفتم این نشریه در آرشیو موجود است.

نشریه «دانشجو» منتشر شده به سال ۱۳۲۹ نیز نمونه‌ای دیگر از این مجموعه است که وی بدان اشاره داشته و ادامه می‌دهد: از دسته نشریات مربوط به سال‌های ۱۳۱۵ تا ۱۳۵۷ شمسی تعداد ۳۹ عنوان در آرشیو آستان قدس رضوی طبقه‌بندی شده است.

اوج روزنامه‌نگاری دانشجویی بعد از انقلاب از سال ۱۳۷۵ روی داد که بیش از ۴هزار عنوان طی یک دهه پس از این سال منتشرشده، در حالی که تا قبل از این کل نشریات دانشجویی کشور به بیشتر از یک هزار عنوان نمی‌رسید.

آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی طی بیش از ۳ دهه فعالیت مستقل، با شناسایی و جذب نشریات دانشجویی که بخش مهمی از تاریخ مطبوعات ایران را شکل می‌دهد، بیش از ۹ هزار و ۸۰۰  عنوان نشریه دانشجویی کشور را در آرشیو خود دارد که سبب شده اکنون بزرگ‌ترین آرشیو مطبوعات دانشجویی ایران در کتابخانه آستان قدس رضوی شکل گیرد و آماده خدمات به محققان شود.

گنج شایگان ۱۳۳۲ وابسته به انجمن اسلامی دانشکده فنی دانشگاه تهران، گلبانگ ۱۳۴۰نشریه‌ای برای دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور، پیمان۱۳۴۳ چاپ لیدز انگلیس به زبان فارسی- انگلیسی،   نامه دانشجو ۱۳۴۵  نشریه دانشجویان دانشگاه تهران،  پیام دانشجو ۱۳۵۱ توسط کمیته فرهنگی انجمن دانشجویان ایرانی دانشگاه تگزاس آمریکا، ماهنامه کوثر ۱۳۵۵ به زبان اردو و نشریه دانشجویان ایرانی محصل در هند برخی از عناوین نشریات دانشجویی هستند که در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

جایگاه مراکز علمی در انتشار نشریات دانشجویی

از مجموع قریب به ۱۰ هزار عنوان نشریه دانشجویی در میان استان‌های کشور، استان تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین آمار انتشار نشریات دانشجویی را داشته و تعداد ۱۲ عنوان از نشریات دانشجویی این آرشیو در خارج از کشور و در کشورهای امریکا، آلمان، انگلیس و هند و پاکستان چاپ شده‌اند که ۲ عنوان آن به زبان اردو و بقیه به زبان فارسی هستند.

درخشان، سهم دانشگاه‌های دولتی کشور در انتشار این نشریات را چشمگیر عنوان کرده و دانشگاه تهران را با انتشار بیش از ۵۰۰ عنوان رتبه اول و دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه اصفهان را در رتبه‌های بعدی قرار می‌دهد.

وی همچنین به انتشار ۳۳ عنوان نشریه دانشجویی اشاره دارد که توسط مؤسسات آموزش عالی وابسته به  آستان قدس رضوی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دانشگاه امام رضا(ع) و دانشگاه جامع علمی-کاربردی منتشر شده است.

نشریاتی متفاوت

یکی از ویژگی‌های نشریات دانشجویی به نحوه انتشار و چاپ آن‌ها برمی‌گردد و شکل و شمایل برخی از نشریات از لحاظ قطع بسیار عجیب هستند.

مهدی درخشان در این خصوص به وجود نشریه‌هایی در ابعاد ۵ سانتی‌متر با عنوان«سربندهای خاکی» و یا به بلندای ۳ متر با عنوان«صفر» اشاره دارد. در موارد جالب توجه دیگر سه عنوان نشریه «هم راز، ماهان و نقطه ویرگول» در قالب یک نشریه و به‌صورت مشترک منتشر می‌شده‌اند.

تنوع زبان نیز از ویژگی‌های دیگر آرشیو نشریات آستان قدس به شمار می‌رود. جایی که علاوه بر زبان فارسی، نشریاتی به زبان‌های انگلیسی، عربی، ترکی، کردی، اسپانیایی، فرانسوی، اردو، ایتالیایی، روسی و ... نیز دیده می‌شود.

خوشبختانه از تمام نشریات دانشجویی موجود در آرشیو سازمان، نسخه دیجیتال تهیه شده که دسترسی به نسخه الکترونیکی تعدادی از آن‌ها  از طریق پایگاه نشریات دیجیتال در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرس  https://digital.aqr.ir امکان‌پذیر شده و به‌مرور به‌روزرسانی می‌شود.

انتهای پیام

منبع: استان نیوز