عده‌ای در شبکه‌های اجتماعی علیه این مستند تاختند و آن را برنامه‌ای تبلیغاتی برای حمایت از طرح «صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر» که به تازگی در مجلس مطرح شده، خواندند اما عده‌ای هم نسبت به نگاه علمی و منصفانه با پدیده سگ‌های بدون صاحب، آن را آگاهی‌بخش برای جامعه توصیف کردند.
به گفته محمدرضا عبدالحمیدی، تهیه‌کننده مستند «دومینو»؛ این مستند در اکران‌های خصوصی با واکنش‌های مثبت منتقدان و اصحاب رسانه مواجه شد و امید می‌رود آغازگر یک جریان رسانه‌ای و اجتماعی در پدیده نگهداری از سگ‌ها در زندگی شهری باشد. درباره جزئیات بیشتر با «میثم ملکی‌پور» نویسنده و کارگردان این مستند جنجالی گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
چرا اسم مستند از «سگ‌کشی» به «دومینو» تغییر کرد؟
همزمان با انتشار خبر پخش این مستند در برخی از خبرگزاری‌ها، هجمه‌ها علیه ما آغاز شد که اسم مستند «سگ‌کشی است» و گویای همه چیز! در حالی که محتوای مستند، آگاهی‌بخشی بود. حامی‌نماها هم از این اسم به نفع خودشان بهره بردند به همین دلیل تصمیم گرفتیم نام مستند را به «دومینو» که نام اولیه آن بود، تغییر دهیم.
شما تلاش کردید مستندی علمی و بی‌طرفانه بسازید اما در شبکه‌های اجتماعی به این مستند برچسب مغرضانه نسبت به نگهداری از حیوانات خانگی زدند، دلیلش را چه می‌دانید؟
عده‌ای به ما گفتند شما پول کلانی از صدا و سیما گرفتید که چنین کاری را بسازید. از آن‌ها پرسیدم مستند را کامل دیدید؟ گفتند نه، ۱۰دقیقه اول را دیدیم و بعد تلویزیون را خاموش کردیم! در حالی که اگر مستند را کامل می‌دیدند بر بی‌طرفانه بودن آن صحه می‌گذاشتند. یک کانالی در اینستاگرام که خودش را در مقام حامی حیوانات جا زده و از ذی‌نفعان این پدیده است علیه ما سم‌پاشی کرد چون نمی‌خواهند بازارشان کساد شود. کسانی که حیوانات خانگی دارند بدون اینکه مستند را دیده باشند با حرکت‌های مغرضانه این افراد همراه می‌شوند و عده‌ای حامی‌نما هم منتظرند ببینند کجا می‌توانند خودنمایی کنند چون مسائل مربوط به سگ‌ها، محملی برای دیده شدن این افراد است. من بازخوردهای متفاوتی را پس از انتشار این مستند دریافت کردم.
برخی می‌گفتند ما شناختی نسبت به نگهداری سگ نداشتیم و با دیدن این مستند درباره دشواری‌ها و حتی تبعات نگهداری از سگ آگاهی پیدا کردیم چون بعضی از این سگ‌ها به اسم نگهداری، عملاً آسیب می‌بینند. محیط زیست ما از زیاد شدن بی‌رویه سگ‌های بدون صاحب آسیب می‌بیند و باید چاره‌ای اندیشید که تعادل در محیط زیست برقرار شود. مشکلی که شهرداری با افراد حامی‌نما دارد این است که آن‌ها می‌گویند شهرداری سگ‌های بدون صاحب را می‌کشد در حالی که این سگ‌ها عقیم‌سازی می‌شوند و عقیم‌سازی هر قلاده سگ برای شهرداری حدود ۵۰۰هزار تومان هزینه دارد علاوه بر آن هزینه واکسینه کردن آن‌ها هم اضافه می‌شود.
یکی از دلایلی که نام مستند را «سگ‌کشی» گذاشتیم این بود که نشان دهیم عده‌ای از ما با رفتار اشتباهمان سبب کشته شدن سگ‌ها می‌شویم یا با رفتارهای غلط‌مان، زادوولد سگ‌های بدون صاحب زیاد می‌شود و به اکوسیستم دیگر گونه‌های جانوری آسیب می‌زند. ما فقط طرح مسئله کردیم و خواستیم به آن پاسخ دهیم، عمدتاً مخالفت‌ها از سوی کسانی بوده که مستند را ندیده‌اند.
آقای محمد درویش، فعال محیط زیست هم نسبت به تحریف بخشی از صحبت‌هایشان در این مستند اعتراض کردند، در این باره هم توضیح می‌دهید؟
متأسفانه به دلیل حجم بالا و فشار کاری روی تدوینگر، در باکس تدوینی سهواً به جای سگ گله، واژه سگ بدون صاحب در صحبت‌های آقای درویش آورده بودند. در این بخش ایشان علت نابودی بخشی از جنگل‌های بلوط زاگرس را سگ‌های گله معرفی کرده که به اشتباه به سگ‌های بدون صاحب نسبت داده شده بود که آن قسمت را اصلاح کردیم و در بازپخش‌های بعدی، فیلم اصلاح شده را منتشر می‌کنیم. در اطلاعیه هم از ایشان عذرخواهی کردیم.
در واقع این مستند سپری در مقابل نگهداری از حیوانات خانگی از جمله سگ‌های خانگی نیست و بناست نسبت به نگهداری این حیوانات و مواجهه با سگ‌های بلاصاحب به جامعه، آگاهی بخشد؟
همین طور است. ما در قسمت اول این مجموعه مستند می‌خواستیم طرح مسئله کنیم و به مخاطب درباره ویژگی‌های این حیوان شناخت بدهیم چون درباره عواقب نگهداری این حیوان یا زادوولد بی‌رویه آن کمتر صحبت شده است. رشد بی‌رویه جمعیت سگ‌های بدون صاحب به اکوسیستم آسیب می‌زند و باید برای جلوگیری از این آسیب‌ها، فکر و برنامه‌ریزی شود تا در مواجهه با این مخلوق خداوند برخورد عقلانی‌تری داشته باشیم، این مستند بنا بر حذف سگ‌ها ندارد. ما در قسمت‌های بعدی به منافع اقتصادی کارتل‌های توله‌کشی می‌پردازیم که چطور از زادوولد بی‌رویه سگ‌های بدون‌صاحب، منفعت مالی می‌برند مثلاً چندین توله یک سگ را به این دلیل که ظاهر قشنگی ندارند، از بین می‌برند یا رها می‌کنند. این کارتل‌های اقتصادی که ادعای حمایت از حیوانات را دارند به خاطر جیب خودشان، صدای اعتراضشان بلند شده است.
هدف ما از ساخت این مجموعه مستند، آگاهی‌بخشی به جامعه است. سگ‌ها هم مثل همه موجودات حق زیست دارند اما به روش منطقی و طبیعی خودش نه اینکه با رفتارهای احساسی عده‌ای حامی‌نما یا منافع اقتصادی افرادی سودجو در اکوسیستم آن‌ها دخالت شود.
پس این مستند تلاشی در نفی نگهداری از حیوانات خانگی نیست؟
کسی نمی‌تواند منکر نگهداری از حیوان خانگی شود اما اینکه چرا در سال‌های اخیر تمایل به نگهداری از حیوانات خانگی افزایش یافته موضوع دیگری است و نیاز به بررسی دارد، این مستند اصلاً به دنبال نفی پدیده نگهداری از سگ‌ها به عنوان حیوان خانگی نیست بلکه قرار است به مردم درباره این حیوان آگاهی بدهیم حتی اگر قرار است حیوان خانگی باشد باید با آگاهی باشد تا حیوان آسیب نبیند.
سگ‌ها شرایط زیستی خاص خودشان را دارند، ما منکر وجود سگ در خانه‌ها یا باغ‌های بزرگ نیستیم. مگر می‌شود اهمیت سگ پلیس، سگ زنده‌یاب یا سگ همیار را منکر شد؟! حتی در برخی از کشورهای اروپایی، سگ‌هایی برای کمک به سالمندان تربیت می‌شوند پس ما به دنبال نفی این موضوع نیستیم.
ما می‌گوییم شرایط زیستی این مخلوق خداوند را نباید با رفتارهای خودخواهانه یا ناآگاهانه به خطر انداخت. غذا دادن به سگ‌های بدون صاحب، آسیب به آن‌هاست چون موجب زادوولد بی‌رویه این سگ‌ها می‌شود و آن‌ها در اطراف شهر، گرسنه و بی‌پناه هستند و فقط به تعدادشان افزوده می‌شود.
جز اینکه شهرداری مجبور به پرداخت هزینه‌های هنگفت برای عقیم‌سازی آن‌ها می‌شود یا پرداخت دیه به آسیب‌دیدگانی که از سوی این سگ‌های بدون صاحب مورد حمله قرار می‌گیرند. ما در مستند مطرح می‌کنیم کسانی که مخالف عقیم‌سازی و جمع‌آوری سگ‌های بدون صاحب هستند، مسئولیت این سگ‌ها را بپذیرند، آن‌ها چنین مسئولیتی را قبول نمی‌کنند.
سگ‌های بدون‌صاحب عموماً بیمار هستند و شاید ناقل بیماری باشند. عده‌ای هم اصلاً شرایط نگهداری از این حیوانات را ندارند و سگی را بر خلاف فطرت زیستی‌اش در یک آپارتمان ۶۰ متری نگه می‌دارند. ما سعی کردیم نگاهی بی‌طرفانه و منصفانه نسبت به این ماجرا داشته باشیم در حالی که واکنش‌های تند نسبت به این مستند، عاطفی و احساسی بوده است نه منطقی و عقلانی.
عده‌ای می‌گفتند این مستند در راستای حمایت از طرح «صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر» که به تازگی در مجلس مطرح شد، ساخته شده است؟
آغاز تولید این مستند از اسفند ۹۹ بود پیش از اینکه این طرح در تابستان امسال در مجلس مطرح شود. فرایند تولید مستند حدود ۹ ماه زمان برد و اکنون به پخش رسیده است، همزمانی این دو کاملاً اتفاقی بوده است و پخش این مستند اصلاً ربطی به طرح مجلس ندارد.
شما در این مستند به پشت پرده کارتل‌های توله‌کشی و افرادی که از زیاد شدن سگ‌های بدون صاحب منفعت مالی می‌برند، اشاره می‌کنید آیا نهادهای مسئول با این موارد برخورد قانونی داشتند؟
ما در مستند مطرح کردیم که در این باره خلأ قانونی وجود دارد. پلیس بدون قانون مصوب نمی‌تواند با سگ‌های پرخطر برخورد کند. بایستی بین مجلس و قوه قضائیه همسویی اتفاق بیفتد تا این خلأ قانونی رفع شود. کشورهایی مانند فرانسه، هلند و دانمارک محکم پای کنترل جمعیت سگ‌های بدون صاحب ایستاده‌اند، حتی دادن غذا به سگ‌های بدون صاحب، جریمه دارد و مردم هم با آگاهی رعایت می‌کنند ولی در کشور ما برخوردها، احساسی و ناآگاهانه است بنابراین این خلأ قانونی باید برطرف شود.
نظر شما