به گزارش قدس آنلاین، بیش از نیم قرن از برگزاری جشنواره فیلم که در طول این سال‌ها از حیث ماموریت و اثرگذاری فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است، ‌می‌گذرد.

جشنواره‌ای که با رویکرد تربیتی و آموزشی از طریق هنر هفتم با هدف اثرگذاری بر نسل کودک و نوجوان شکل گرفت اما دستکم در سال‌های اخیر که نمودی از این هدف با برگزاری جشنواره مشاهده نمی‌شود و این در حالی است که همچنان گیشه سینماها در بخش کودک و نوجوان به زعم کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه سینما، روند رضایت‌بخشی ندارد.

جشنواره فیلم رشد در شرایط کنونی مانند بسیاری از برنامه‌های فرهنگی و پرورشی برای کودکان و نوجوانان از روی کاغذ تا میدان عمل فاصله طولانی را نشان می‌دهد و ماموریت‌ها آنطور که در برنامه‌ریزی‌های اولیه تعیین می‌شود به سرمنزل مقصود نمی‌رسد.

روح اله رضاعلی پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش در یادداشتی  به موضوع فراز و فرودهای برگزاری این جشنواره و راهکارهای اثربخشی آن برای کودکان و نوجوانان پرداخته است که در ادامه مشروح آن قابل مشاهده است:

«یکی از مهم‌ترین رویدادهای آموزشی و هنری در ایران جشنواره بین‌المللی فیلم رشد است. قدیمی‌ترین فعالیت ملی و بین‌المللی وزارت آموزش و پرورش که دبیرخانه دائمی و مسئولیت اجرایی آن به عهده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.

هدف نهایی این جشنواره شناسایی، انتخاب و معرفی فیلم‌های برتر علمی آموزشی و تربیتی است  تا در خدمت یادگیری و اهداف نظام آموزشی کشور  باشد و از سویی دیگر هنرمندان و فیلمسازان را تشویق به ساخت فیلم‌های آموزشی، علمی و تربیتی طی کند.

این جشنواره نخستین بار در سال ۱۳۴۳ در«اداره فعالیت‌های سمعی و بصری» وزارت آموزش و پرورش به عنوان «فستیوال فیلم‌های آموزنده» فعالیت خود را آغاز کرد.

در اختتامیه پنجاه و یکمین جشنواره فیلم رشد سال جاری هم وزیر آموزش و پرورش، آقای نوری در بخشی از سخنان خود بیان کرد که «مادامی که جشنواره به همین شکل ختم شود، اثرگذاری لازم را به دنبال ندارد بنابراین باید پلتفرم‌های لازم را برای عرضه فیلم‌های تولیدی مدنظر قرار دهیم تا در این عرصه «ساحت اقتصادی هنرمندان» نیز به رشد و شکوفایی دست پیدا کند.» این بیان برای افزایش انگیزه هنرمندان در مشارکت و حضور آنها در جشنواره است موضوعی که به نظر می‌رسد از چالش‌های این جشنواره باشد.

وی همچنین در بخشی از پیشنهادهای خود توصیه کرد «خود ما به عنوان متولیان باید با فلسفه فیلم آشنا شویم...»

وقتی مروری به متن سخنان وزرای آموزش و پرورش در افتتاحیه یا اختتامیه این جشنواره داریم تقریباً همه آنها بر یک درد مشترک تاکید دارند و آن دعوت یا حضور قوی هنرمندان و فیلمسازان در این جشنواره است لذا نیاز به تحولی همه‌جانبه در این جشنواره احساس می‌شود، پیامی که به خوبی از سوی رئیس سازمان پژوهش و آموزشی دریافت شده است و بر این اساس وی در اولین روز کاری بعد از اختتامیه جشنواره دستور داد تا کارگروه تخصصی با طراحی برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت با هدف تحقق دستاوردهای جشنواره تشکیل شده  و تصمیم‌های جدی برای تولیدات مناسب در سنوات قبل نیز صورت گیرد.

این جشنواره در طول نیم قرن عمر خود دچار تغییرات جزئی و کلی بسیاری شده است از تغییر عنوان، زمان اجرا، محتوا، مسئولیت اجرایی و ... تا نهایتاً بتواند حضوری پررنگ در بسته‌های آموزشی داشته باشد و به نوعی در خدمت یادگیری و برنامه‌های درسی باشد اما انتقادات همیشگی مانند اثربخشی  جشنواره و استقبال نکردن فیلمسازان حرفه‌ای و به نام، همواره موضوع بحث و جلسات کارشناسی بوده  است که در آذرماه هر سال مسئولان اجرایی، کارشناسان و علاقمندان حوزه آموزش و پرورش به آن می‌پردازند.

شاید لازم باشد بازگشتی به اولین اقدام یعنی تغییر عنوان این جشنواره از «فستیوال بین‌المللی فیلم‌های آموزنده» به «جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزشی» باشد. در واقع گاهی یک نام غیرسازنده برای یک مجموعه یا فعالیتی موجب کاهش درک اهداف، هماهنگی در اجرا و کاهش انگیزه‌های حضور می‌شود.

فیلم به طور تخصصی به تصاویر متحرک گفته می‌شود که به نمایش گذاشته می‌شود که دسته‌بندی‌های متنوع و متعددی از تاریخ این صنعت در دهه ۱۸۶۰ برای آن به وجود آمده است.

«فیلم آموزشی» فیلمی است که هدف اصلی آن آموزش افراد و انتقال دانش باشد و  به عنوان یکی از منابع آموزشی به کار ‌رود، اما «فیلم آموزنده» فیلمی است که هدف اصلی آن انتقال یک پیام و یک تجربه است حال این پیام می‌تواند یک پیام آموزشی باشد، آنچه که مسلم است این است که سرزمین فیلم‌های آموزنده، جغرافیای وسیع‌تری نسبت به سرزمین فیلم‌های آموزشی دارد و لذا تهیه‌کنندگان، فیلمسازان و هنرمندان با آزادی عمل بیشتر در این عرصه فعالیت دارند، لذا این جشنواره با انتخاب عنوان جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزشی خود را محدود به سرزمین کوچک‌تری کرده که فقط می‌تواند از طریق سفارش فیلم‌های آموزشی مرتبط با برنامه‌های درسی و اهداف مدنظر  به حیات خود ادامه دهد، موضوعی که با گذشت بیش از ۵۰ سال از فعالیت این جشنواره کمتر به آن توجه شده و زمزمه سفارش فیلم یا برگزاری دوسالانه این جشنواره حاکی از افت کیفی و محتوایی جشنواره و اثربخشی آن در برنامه‌های درسی دارد.

در حالی که شاید با اصلاح عنوان این جشنواره می‌توان دستاوردهای متنوع تری حاصل شود، در دنیای فیلم‌های آموزنده آموزش و پرورش حق انتخاب بیشتری پیدا می‌کند و اساساً با استانداردها و معیارهای خودش این فیلم‌ها را که تنوع و تعدد بیشتری نیز دارند انتخاب می‌کند.

فیلم‌های آموزنده نیز صرفاً در ساعت برنامه‌های درسی رسمی نخواهند بود بلکه در سایر عرصه‌های فرهنگی و برنامه‌های درسی غیررسمی و فعالیت‌های آموزشی مدرسه (به عنوان کانون تربیتی محله) می‌تواند حضور داشته باشد لذا به نظر می‌رسد اولین اقدام  در رفع موانع و محدودیت‌های خاص فیلم‌های آموزشی برای هنرمندان و معلمان تغییر عنوان جشنواره به جشنواره بین‌المللی فیلم‌های آموزنده است با این تغییر همه فیلم‌هایی که تولید می‌شوند می‌توانند با شاخص‌های آموزنده و مفید بودن در خدمت نظام آموزش و پرورش باشد.»

منبع: تسنیم