آسوشیتدپرس در گزارشی با همین تیتر به‌نقل از یک مقام وزارت خارجه آمریکا که خواسته است ناشناس بماند، گفت: «وزارت امور خارجه آمریکا در یک گام فنی لازم برای بازگشت به توافق هسته‌ای۲۰۱۵، از تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای غیرنظامی ایران چشم پوشی می‌کند».

کدام تحریم‌ها معاف هستند؟

اما درباره کیفیت این معافیت‌ها هم آسوشیتدپرس که یک کپی از بیانیه وزارت خارجه آمریکا را دریافت کرده، گزارش داده است: «معافیت‌ها به کشورها و شرکت‌های خارجی اجازه می‌دهد تا در پروژه‌های غیرنظامی نیروگاه هسته‌ای بوشهر ایران، آب سنگین اراک و رآکتور تحقیقاتی تهران کار کنند».

یورونیوز هم در گزارشی گفت: «آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا روز جمعه چندین معافیت از تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران را امضا کرد». به گزارش این رسانه، هدف از این معافیت‌ها، ترغیب ایران به بازگشت به برجام۲۰۱۵ است که از زمان خروج دولت قبلی آمریکا و اعمال دوباره تحریم‌ها، آن را نقض کرده است. ایران به‌طور مرحله‌ای تعهدات برجامی خود را کاهش داد و دلیل آن را نقض این توافق از سوی آمریکا عنوان می‌کند». گفته می‌شود وزارت خارجه آمریکا این اقدام را به کنگره نیز اطلاع داده است.

صحبت از بازگشت معافیت‌ها در حالی مطرح می‌شود که در هیچ بخشی از این بیانیه غیرعلنی پیش‌شرط‌های ایران پاسخ داده نشده است. سعید خطیب‌زاده روز دوشنبه ۱۷آبان سال جاری در نشست خبری هفتگی خود گفته بود: «آن‌ها ابتدا باید بپذیرند مقصر شرایط فعلی هستند». او شرط بعدی را این دانست که آمریکا باید تحریم‌هایی را «که بعد از خروج از برجام اعمال کرده، همه را یک‌جا به‌صورت مؤثر بردارد». خطیب‌زاده شرط سوم را که از نظر او «مهم‌تر» است اینچنین مطرح کرد: آمریکا «تضمین بدهد که هیچ دولتی در ایالات متحده باردیگر جهان و حقوق بین‌الملل را به سخره نخواهد گرفت و این شرایط را تکرار نخواهد کرد».

دقیقاً به همین دلیل برخی کارشناسان معتقدند این اقدام  صرفاً یک بازی و فاقد تأثیر اقتصادی در حوزه رفع تحریمی برای ایران است. به‌عنوان مثال مسعود براتی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل و از معدود چهره‌هایی که برجام را خوانده است در توییتی گفته است: «رفع برخی تحریم‌های غیراقتصادی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران از سوی وزارت خارجه آمریکا. آیا [این] می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رفتار آمریکا باشد؟ باید منتظر ماند. تغییر رفتار اصلی باید در رفع تحریم‌های اقتصادی و از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا باشد».

پاسخ ایران به ادعای بازگشت معافیت‌ها

در سوی دیگر ماجرا وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته گفت: «آمریکایی‌ها باید حسن‌نیت خود را در عمل و به صورت عینی نشان دهند. به گزارش ایسنا، امیرعبداللهیان همچنین اظهار کرد: ما به‌طرف‌های آمریکایی به‌واسطه برخی از افرادی که این روزها پیام‌هایی را منتقل می‌کنند، اعلام کرده‌ایم که آن‌ها باید حسن‌نیت خود را در عمل نشان دهند. یعنی اینکه روی زمین اتفاق ملموسی رخ دهد. آمریکایی‌ها از این موضوع صحبت می‌کنند، ولی آنچه روی کاغذ رخ می‌دهد کافی نیست.». امیرعبداللهیان در پاسخ به فارس هم تصریح کرد: «یکی از موضوعات اصلی، گرفتن تضمین‌های لازم به‌ویژه از طرف‌های غربی برای اجرای تعهداتشان است؛ بنابراین آنچه ایران در خصوص تضمین‌ها دنبال می‌کند در این راستاست. تضمین را در همه سطوح سیاسی، حقوقی و اقتصادی مطالبه کردیم و در بخش‌هایی از آن توافقاتی حاصل شده است».

امیرعبداللهیان در حالی صحبت از تضمین‌های لازم کرده که کمی بعد از انتشار خبر تصمیم وزارت خارجه آمریکا، رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفته است نمی‌توانیم تضمین دهیم دولت بعدی آمریکا به برجام پایبند باشد و دولت بعدی آمریکا ملزم به اجرای برجام نیست!

ندپرایس، سناتور دموکرات و در حقیقت هم‌حزبی بایدن و دارودسته‌اش هم در توییتی گفت: «ما کاهش تحریم‌ها را برای ایران ارائه نکرده‌ایم و تا زمانی که تهران به تعهدات خود تحت برجام باز نگردد، ارائه نخواهیم داد». او در ادامه بار دیگر زیاده‌خواهی‌های مقامات سابق وفعلی آمریکا را تکرار کرد و ادامه داد: «ما دقیقاً همان کاری را انجام دادیم که دولت گذشته انجام داد؛ به شرکای بین المللی خودمان اجازه می‌دهیم تا به خطرات فزاینده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و ایمنی در ایران رسیدگی کنند».

واکنش بازار و یک زخم کهنه

باوجود همه این کنش‌ها و واکنش‌های خبری باید تأیید کنیم روز گذشته و پس از انتشار خبر بازگشت بخشی از معافیت‌های وزارت خارجه آمریکا شاهد ریزش محسوس قیمت ارزها بودیم و در برخی ساعات قیمت دلار آمریکا تا ۹۲۰تومان ریزش از خود نشان داد. قیمت سکه نیز روندی شبیه دلار داشت تا یک بار دیگر زخم کهنه اقتصاد  سر باز کند و معلوم شود به‌شدت به اخبار فراملی وابسته شده و باید برای آن فکری کرد.