چیزی شبیه حمله شکارچیان غیرمجاز به محیط بان‌های میانکاله در ۲۵بهمن 98 که به زخمی شدن چهار محیط بان انجامید، با این تفاوت که گفته می‌شود حملات اخیر این بار گسترده‌تر از گذشته و به نوعی بی‌سابقه بوده است.
این درگیری نابرابر که در یک سوی آن شکارچیانی کمین گرفته‌اند که تفنگ‌های شکاری مجوزدارشان پر از فشنگ است و در یک سو محیط بان‌هایی که حتی یک قایق ندارند تا جلو آن‌ها بایستند، بی‌شباهت به حادثه درگیری پلیس در منطقه بیدزرد که منجر به شهادت سرهنگ دوم علی‌اکبر رنجبر شد، نیست و همین موضوع ضرورت اصلاح قانون به‌کارگیری سلاح از سوی محیط بان‌ها را دوچندان می‌کند.

چرا شکارچیان غیرمجاز جری‌تر شده‌اند؟

سرهنگ جمشید محبت خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش، صادر نشدن پروانه شکار را یکی از دلایل جسورتر شدن شکارچیان غیرمجاز می‌داند و می‌گوید: دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط زیست از دو،سه سال پیش به دلایل ملاحظات علمی مجوزی برای شکار در شبه‌جزیره میانکاله- واقع در استان مازندران- و جزیره آشوراده - واقع در استان گلستان- که در قالب یک پناهگاه حیات وحش می‌گنجد، صادر نکرده است که همین موضوع بهانه شکارچیان در ماجرای اخیر شد.  وی در خصوص نقش ضعف برخورد قانونی در جری‌تر شدن شکارچیان غیرمجاز هم می‌گوید: این یک موضوع چند وجهی است؛ یعنی چند عامل مثل کم بودن میزان جریمه شکار غیرمجاز باید در کنار هم قرار گیرند تا شاهد رفتارهای هنجارشکنانه از سوی بعضی شکارچیان باشیم. به همین دلیل در حال بررسی تمام دلایلی که موجب شده یک جمعیت 100 نفری شکل بگیرد هستیم تا با یک‌سری اقدام‌های پیشگیرانه و برخوردهای قانونی از تکرار چنین اتفاق‌هایی جلوگیری کنیم. 

قانون به‌کارگیری سلاح کمی سخت است

محبت‌خانی در پاسخ به این پرسش که چرا محیط بانان در ماجرای آشوراده آن‌گونه که باید از سلاحشان استفاده نکردند؟ می‌گوید: قانون به‌کارگیری سلاح برای محیط بانان کمی سخت است به همین خاطر سال گذشته؛ یعنی همان زمانی که قانون حمایت قضایی و بیمه‌ای از محیط بانان به تصویب رسید بلافاصله با دولت مکاتبه و اعلام کردیم این قانون در حوزه بیمه‌ای مشکل ندارد اما در حوزه قضایی به‌ویژه در نحوه به‌کارگیری سلاح یک‌سری نواقصی دارد که باید اصلاح شود. در واقع این قانون حالت پدافندی برای محیط بان در نظر گرفته است ولی ما باید به این فکر باشیم که محیط بان نباید تنها منتظر عمل طرف مقابل باشد تا عکس‌العمل نشان دهد، چون امکان دارد شکارچی در همان ابتدا سرش را نشانه بگیرد و او را به شهادت برساند در این صورت دیگر جای عکس‌العملی برای محیط بان باقی نمی‌ماند. پس ما در این خصوص باید قانون را به گونه‌ای اصلاح کنیم که اگر فردی با اسلحه به صورت غیرمجاز داخل منطقه حفاظت شده است محیط بان بهتر بتواند برای پیشگیری از جرم و تخلف یا همان شکار غیرمجاز و ورود افراد غیرمجاز به عرصه‌های محیط‌بانی از سلاحش استفاده کند. 

ماجرای آشوراده دیگر تکرار نخواهد شد

سرهنگ محبت‌خانی که در حین مصاحبه با قدس در جزیره آشوراده به‌سر می‌برد، از تداوم شناسایی شکارچیان متخلف در ماجرای مذکور خبر می‌دهد و می‌گوید: اقدام شکارچیان به بهانه اینکه سازمان حفاظت محیط زیست به آنان مجوز شکار نمی‌دهد در نتیجه بدون دریافت مجوز به شکار می‌روند قانوناً جرم محسوب می‌شود و به همین دلیل با همکاری شبانه‌روزی نیروهای امنیتی و انتظامی تاکنون 12 نفر از آنان همراه با سلاح خود دستگیر شده‌اند و پرونده‌شان برای رسیدگی و صدور حکم به مراجع قضایی ارجاع شده است و شناسایی و دستگیری دیگر متخلفان این پرونده هم ادامه دارد. 

وی با اشاره به اینکه به مردم اطمینان می‌دهد ماجرای آشوراده دیگر تکرار نخواهد شد، تصریح می‌کند: برای این منظور برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است و با مساعدت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، شرایط منطقه به لحاظ تجهیزات و امکانات مورد نیاز محیط‌ بانی، به زودی ارتقا می‌یابد.

محبت‌خانی با بیان اینکه قانون مسیرهای پیگیری مطالبات مردمی را تعریف و پیش‌بینی کرده است، می‌افزاید: شکارچیان اگر مطالبه‌ای دارند از مسیرهای قانونی مطالبات را دنبال کنند اما اگر بدون مجوز وارد عرصه‌های حفاظت شده شوند و اقدام به شکار و... کنند مرتکب جرم می‌شوند و با آن‌ها برخورد قانونی می‌کنیم. 

تنش بین دو استان صحت ندارد

وی سپس به موضوع تنش پیش آمده بین دو استان مازندران و گلستان در خصوص مدیریت حفاظت جزیره آشوراده و نقش این موضوع در ماجرای حمله دسته‌جمعی شکارچیان به محیط بانان اشاره می‌کند و می‌گوید: چنین موضوعی بازتاب پیدا کرده بود، اما وقتی به اینجا آمدم، متوجه شدم چنین چیزی صحت ندارد و همکاری خوبی بین نیروهای اداره محیط زیست شهرستان بندر ترکمن و کارکنان حیات‌وحش میانکاله – یعنی دو استان گلستان و مازندران – وجود دارد. البته این همکاری‌ها باید کمی تقویت شود و مورد خاصی نبوده است.

در مجموع بعضی پارک‌های ملی و حفاظت شده ما به لحاظ تقسیمات جغرافیایی و سیاسی در مرز چند استان قرار گرفته؛ اما مدیریت نگهبانی و پاسداری هر یک از آن‌ها با یک استان است. برای مثال پناهگاه حیات‌وحش میانکاله که آشوراده هم جزو آن است از نظر جغرافیایی و تقسیمات سیاسی بین دو استان مازندران و گلستان قرار گرفته که مدیریت محیط بانی آن با استان مازندران است. به همین خاطر در این گونه پناهگاه‌های حیات‌وحش یک‌سری مسائل و مشکلاتی داریم که پیگیر چگونگی رفع این مشکلات هستیم تا در نوع نگهبانی از این مناطق خللی ایجاد نشود.