در روزهای گذشته در دیدار «رستم قاسمی» وزیر راه و شهرسازی کشورمان با «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهوری آذربایجان، دو طرف یادداشت تفاهمی برای ساخت بزرگراه ۵۵ کیلومتری جهت اتصال زنگزور از خاک اصلی آذربایجان به جمهوری نخجوان را امضا کردند. این بزرگراه به‌عنوان بخشی از کریدور شمال ـ جنوب است که تأثیر بسزایی در ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل دو کشور و انتقال برق خواهد داشت. با شکل‌گیری تفاهم دوجانبه ایران و آذربایجان، می‌توان گفت سناریوی سازمان سیا برای روشن کردن آتش فتنه مناقشات مرزی در منطقه قفقاز به شکست انجامید و موجبات رشد و انتفاع اقتصادی منطقه از چشم‌انداز روشن امنیت پایدار را فراهم آورد. همزمان با بحران قره‌باغ و طرح ادعای باکو برای اعمال کنترل و اجازه بر کریدور با عبور از مرز ایران و ارمنستان آن هم بر خلاف منافع جمهوری اسلامی به همه کشورهای حاضر در صحنه ثابت شد هر ادعای غلطی که موجب تهدید منافع کشور دیگر بشود، در زمانی اندک می‌تواند صف آرایی‌های سنگین نظامی کشورهای مقابل را به همراه داشته باشد. در این مقوله، موضوعی که اثبات شد این است که دولت‌های همسایه ایران باید مراقب باشند با مشاوره غلط رژیم صهیونیستی و آمریکا و سناریوهای توسعه طلبانه آنکارا موجب بروز بحران در روابط مرزی با جمهوری اسلامی نشوند؛ زیرا نخستین تبعات شکل‌گیری تنش در این منطقه، می‌تواند به قطع چرخه تأمین انرژی ۴۰ درصدی رژیم صهیونیستی منجر شود.

در جریان جنگ قره‌باغ ممکن بود با پیشروی نیروهای آذربایجان به سمت جنوب ارمنستان دسترسی مرزی ایران به نخجوان قطع شود و تبادلات تجاری زمینی بین دو کشور موکول به اجازه آذربایجان و ترکیه بشود، اما اقدام هوشمندانه کنونی باکو در تفاهم با ایران موجب حفظ روابط حسنه در میدان دیپلماسی و خودداری کشورهای منطقه از زورآزمایی در میدان شد. ساخت بزرگراه جدید در حوزه اقتصادی از اهمیت بالایی برای جمهوری اسلامی ایران نیز برخوردار است؛ زیرا ارمنستان مانند دیگر کشورهای همسایه ما نقش مهمی در تبادلات ما و دور زدن تحریم دارد و در حقیقت قطع ارتباط ایران با ارمنستان با توجه به اینکه آذربایجان مشکوک به نفوذ شدید رژیم صهیونیستی است، سبب از دست رفتن برخی ظرفیت‌ها می‌شد. شکل گیری جاده ترانزیتی زنگزور-نخجوان، ایران را به مناطق اوراسیا و روسیه متصل می‌کند و این فرصت بزرگی برای شکل‌دهی به همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و تقویت زمینه‌های صلح در منطقه است. با توجه به تحریم شدید روس‌ها از سوی غرب و آمریکا ایران می‌تواند محصولات اقتصادی و غذایی خود را از طریق این راه ترانزیتی به نخجوان و بعد به دولت روسیه برساند.

در دولت گذشته متأسفانه توجه چندانی به منطقه گرایی و حل بحران‌ها و مناقشات همسایگی نشد و یکی از تبعات آن حضور کمرنگ ایران در حل بحران‌های قفقاز بود. اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و اتخاذ سیاست توازن دیپلماتیک، ایران اسلامی باردیگر با کشورهای حوزه قفقاز وارد تعامل ویژه شده است و روابط تهران-باکو مثبت ارزیابی می‌شود. با اجرایی شدن ابتکار جدید، حال به نظر موضوع ادعای جمهوری آذربایجان در مورد کریدورهای موهوم زنگزور در گذشته به تاریخ پیوسته؛ زیرا با رویکرد مقتدرانه ایران و درک عمیق طرف مقابل از توان تهران در اقدام سریع در بزنگاه‌های سیاسی امنیتی، تکرار این ادعاها بعید به نظر می‌رسد.

برکسی پوشیده نیست باکو هم دغدغه رشد اقتصادی و روابط تجاری با کشورهای همسایه را دارد، به همین خاطر باید در ساختار روابط منطقه‌ای اقدام به روان‌کاری و تسهیل کنندگی را داشته باشد. در منطقه قفقاز ما از دو معضل ویژه رنج می‌بریم نخست  توسعه طلبی نوعثمانی اردوغانی و دوم نفوذ و مشاوره دهی غلط اسرائیلی‌هاست. باید در راستای «جهاد تبیین» اوراق و اسناد اشراف و پایش تحرکات منطقه در روابط دیپلماتیک از طریق وزارت خارجه به دست این دولت‌ها برسد تا نسبت به دیگر کشورها با منطق و درک بهتری عمل کنند.