بر پایه آمارهای رسمی وزارت بهداشت چیزی حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشورمان از اختلالات روانی رنج می‌برند و به مراجعه به روانپزشک و درمان نیاز دارند؛ کرونا این اختلالات را تشدید کرده‌است. طبق گزارش دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، قبلاً میزان شیوع اختلالات روانپزشکی، بین ۴/۲۳ تا ۶/۲۳ درصد بود، اما بنا بر مطالعه‌ای که در اواخر سال۹۹ انجام شد، مشخص شد که این عدد به ۷/۲۹ درصد رسیده‌است. در چنین شرایطی دسترسی به روانشناس و مشاور برای همه مردم امکانپذیر نیست. مشاوران و روانشناسان خبره و کار بلد هزینه هر جلسه مشاوره‌شان آنچنان بالاست که اغلب مردم نمی‌توانند از پسش بربیایند و همین مسئله هم بازار روانشناسنماها را در فضای حقیقی و مجازی حسابی سکه کرده‌است. طبق تعرفه‌های رسمی، خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی در دو سطح کارشناسی ارشد و دکترا صورت می‌گیرد برای کارشناسی ارشد مبلغ ۱۴۰ هزار تومان و برای دکتری مبلغ ۱۸۷ هزار تومان در ازای ۴۵ دقیقه مشاوره در سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته‌شده و امسال با تصویب هیئت دولت ۲۴ درصد به این قیمت‌ها اضافه می‌شود. خدمات روانشناسی و مشاوره در یکی دو جلسه به نتیجه نمی‌رسد و این یعنی فردی با اختلالی همچون وسواس یا اضطراب برای درمان باید هزینه‌ای چند میلیون تومانی بپردازد و طبیعی است که بسیاری از اقشار جامعه چنین توانی ندارند.
تأکید برنامه ششم توسعه بر بیمه خدمات روانشناسی
محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با تأکید بر اینکه «خدمات روانشناسی» کالای لوکس نیست، در رابطه با بحث قدمی بیمه خدمات روانشناسی و مشاوره می‌گوید: «طبق برنامه ششم توسعه کشور نیز (بند «ج» ماده ۱۰۲) به ضرورت وضع بیمه‌های پایه و تکمیلی جهت استفاده از خدمات روانشناسی اشاره می‌شود.»
از نگاه وی خدمات روانشناسی و مشاوره نباید به عنوان یک کالای لوکس درنظر گرفته‌شود. در وضعیت کنونی و همچنین دوران پساکرونا این خدمات نقش ارزنده‌ای در سلامت روان خواهد داشت، بنابراین مسئولان کشور نیز باید این مهم را مورد تأکید قرار دهند.
طبق آماری که حاتمی ارائه می‌دهد، در حال حاضر روزانه به طور متوسط ۱۵۰ هزار مشاوره به شهروندان ارائه می‌شود که منطبق با نیاز هموطنان نیست، چراکه در دوران پساکرونا جامعه نیازمند تقویت ارتباط با مشاوران و روان‌درمانگران، گفتگو با این جمعیت و دریافت راه‌حل در زمینه‌های متعدد است.
از نگاه این روانشناس مردم شاید نیاز زیادی به مراقبت‌های پزشکی نداشته‌باشند، اما باید در خدمات مشاوره‌ای مهارت‌های زندگی در شرایط کرونایی، کنترل استرس و خشم، مهارت‌های ارتباطاتی را یاد بگیرند. باید فرهنگ‌سازی استفاده از خدمات مشاوره‌ای در سطح ملی صورت بگیرد تا به سمت افزایش سطح سواد جامعه در این حوزه حرکت کنیم.
قانون برای سلامت روان بودجه نمی‌دهد
حاتمی با یادآوری اینکه در این راستا سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور ملاقات‌هایی را برای رایزنی با مسئولان دولتی در قوه مجریه و مقننه داشته‌است، اما تا کنون به نتیجه نرسیده‌است، تصریح می‌کند: «حتی در شورای عالی بیمه سلامت این موضوع مطرح شده‌است، اما برای اجرای این امر در قانون، بودجه‌ای در نظر گرفته‌نشده و از این‌رو بیمه‌ها نمی‌توانند این خدمات را تحت پوشش خود در آورند.»
آنطور که رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور می‌گوید، گویا بحث بیمه خدمات روانشناسی از طریق قرارگاه ستاد ملی کرونا نیز این امر را پیگیری کردیم. وی می‌گوید: «به رئیس‌جمهوری در این خصوص نامه نوشتیم که با پاندمی کووید ۱۹ شرایط پیچیده‌تر و بحرانی‌تر شده‌است و نیاز به دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره در بین مردم بیشتر احساس می‌شود. از این‌رو درخواست وصل شدن بیمه‌های پایه و تکمیلی برای خدمات مشاوره و روانشناسی را حداقل در دوران پاندمی کووید ۱۹ داشتیم، اما آخرین پاسخی که دریافت کردیم، این بود که بودجه اختصاصی برای این امر وجود ندارد. البته ۲۳ فروردین سال جاری نیز دفتر رئیس‌جمهوری در همین راستا به وزیر اقتصاد نامه‌ای نوشته‌اند که امیدواریم نتیجه بخش شود.»
روانشناسنماها و روانشناسانی که سلامت روان ندارند!
روانشناسنماها هم یکی دیگر از چالش‌های مهم حوزه روانشناسی و خدمات مشاوره‌ای است و این گروه به خصوص فضای مجازی به شدت فعالند. غلامعلی افروز، روانشناس و استاد ممتاز دانشگاه تهران هم معتقد است دخالت در امر خدمات رواشناسی و مشاوره زیاد شده و متأسفانه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور نیز برای نظارت و بازرسی کامل و دقیق و مدیریت این حوزه محدودیت دارد. وی با بیان اینکه متأسفانه بعضاً پیش می‌آید برخی از همکاران دارای پروانه فعالیت برای رونق مراکز خود، فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد رشته روانشناسی و مشاوره را که در مقطع کارشناسی مدرک غیرمرتبط دارند و نمی‌توانند پروانه اشتغال دریافت کنند به کار می‌گیرند، تصریح کرد: برخی از این افراد آنقدر به خود جرئت می‌دهند که به تنهایی در فضای مجازی فعالیت و برای خود تبلیغ می‌کنند و مشاوره‌های مجازی به مردم می‌دهند. بعضاً کارگاه‌های آنچنانی برگزار می‌کنند که به دور از شأن ارزش‌های کشور است. درست است که سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور دارای ناظر و کمیته نظارت و ارزیابی است، اما تعداد روانشناسان زرد و بدون صلاحیت آنقدر زیاد است که امکان نظارت بر تمام آن‌ها از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور وجود ندارد.
وی در پاسخ به انتقادات از روند کند بررسی صلاحیت در کمیسیون‌ها و گرفتن پروانه اشتغال اینگونه توضیح می‌دهد: «باید کمیسیون‌های تخصصی در سازمان بیشتر شود و برای این کار وقت گذاشته شود تا بتوانیم روند گرفتن پروانه را سرعت ببخشیم، اما این سختگیری‌ها برای بررسی صلاحیت متقاضیان لازم است. بعضاً پیش می‌آید متقاضیان خود مشکل دارند، تعادل روانی ندارند یا تنها برای خودیابی وارد رشته روانشناسی شده‌اند. این امر در تمام رشته‌ها وجود دارد و در روانشناسی نیز وجود دارد. از سوی دیگر برخی افراد توان لازم برای برقراری ارتباط را ندارند یا تعادل شخصیت ندارند، بعضاً خودشان پرخاشگر یا افسرده هستند و نمی‌توان پیش از اطمینان نسبت به سلامت روان و شخصیت و سلامت عاطفی این افراد به آن‌ها پروانه فعالیت داد.»
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۲:۲۷
کد خبر: ۷۹۶۶۴۷
زمان مطالعه: ۵ دقیقه
چیزی بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان و حتی گاهی بیشتر بابت هر جلسه، خدمات مشاوره یا روانشناسی را به خدمتی لوکس تبدیل کرده‌است. سال‌هاست بحث بیمه این خدمات مطرح‌شده و حتی قانون برنامه ششم توسعه بیمه‌شدن این خدمات را تکلیف کرده‌است، اما بیمه‌ها هنوز زیر بار این ماجرا نرفته‌اند و خدمات روانشناسی و مشاوره بیمه نیست. بیمه نبودن و دسترسی نداشتن همگانی به این خدمات شاید یکی از دلایل رشد آمار آسیب‌های اجتماعی نظیر طلاق در جامعه باشد. از سوی دیگر گرانی و لوکس‌شدن خدمات مشاوره‌ای موجب شده بازار سوء استفاده از این رشته پر مخاطب و دور از دسترس حسابی داغ شود. روانشناسنماها در فضای مجازی برای خودشان کسب و کار راه انداخته‌اند و مردمی که پول استفاده از خدمات‌گران مشاوران و روانشناسان را ندارند، مشتری پر و پا قرص صفحاتی می‌شوند که نظارتی بر آن‌ها نیست و می‌تواند مشکلاتشان را حتی عمیق‌تر کند؛ صفحاتی که البته چندان هم رایگان نیستند و خیلی وقت‌ها هم ممکن است مخاطبشان را سرکیسه کنند.
نظر شما