گروه ترجمه قدس آنلاین (امیرمحمد سلطانپور) - هاویستو، که از سال 2019 وزیر امور خارجه فنلاند بوده است، و او به‌ اندازه مارین و نینیستو در اثر تهاجم اخیر روسیه نیاز به تغییر را حس می کند. هاویستو، یکی از سیاستمداران پر نفوذ فنلاند است، که در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در سال 2012 پس از نینیستو در رتبه دوم قرار گرفت. او علاوه بر این یک بار دیگر در انتخابات 2018 شرکت کرد، زمانی که یک بار دیگر توسط نینیستو، که برای دومین دوره خود انتخاب شد، شکست خورد. وقتی نینیستو در سال 2024 بازنشسته شود، هاویستو قطعا یک بار دیگر کاندیدای ریاست جمهوری خواهد شد. در زیر مصاحبه فان پالیسی (FP) با پکا هاویستو (PH) را می خوانید:

فارین پالیسی: در سال 2014، تنها یک چهارم از مردم فنلاند از عضویت در ناتو حمایت کردند، میزانی که اساساً تا زمان حمله به اوکراین بدون تغییر باقی ماند. می توان گفت محیط امنیتی فنلاند تغییر کرده اما وضعیت روانی مردم همچنان مانند گذشته بود. اما ظاهرا این قضیه خیلی ادامه پیدا نکرد و طبق آخرین رای گیری، نزدیک به 70 درصد از مردم فنلاند از عضویت این کشور در ناتو حمایت می کنند. چه اتفاقی افتاد که ذهنیت مردم اینقدر در زمان کوتاهی به شکلی چشمگیر تغییر کرده است؟

پکا هاویستو: موافقم که ذهنیت مردم نسبت به زمان حمله روسیه به گرجستان و اشغال کریمه تغییر کرده است. این تغییر به سه دلیل اتفاق افتاده است. اول، ظرفیت یا تمایل روسیه برای پذیرش خطرات بزرگتر است. دومین مسئله، عملکرد روسیه برای بسیج بیش از صد هزار نیرو در یک نقطه است، بدون اینکه ارتش خود را به طور کامل بسیج کند که من این را اتفاقی خارق العاده می دانم. سومین موضوع لفاظی‌های روسیه در مورد سلاح‌های غیرمتعارف است که شامل سلاح‌های هسته‌ای، سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی و حتی سلاح‌های شیمیایی می شود. این یک وضعیت کاملاً جدید در اروپا است و زمانی که از این نوع لفاظی ها در مورد سلاح های غیر متعارف انجام می شود تمامی این مولفه ها در مجموع بر فنلاند و طرز فکر فنلاندی ها تأثیر گذاشته است. طرز فکر فنلاند خیلی سریع پس از حمله روسیه به اوکراین تغییر کرد. در ماه مارس، ما در جریان نظرسنجی اولیه از مردم بودیم که تقریباً همه فنلاندی ها از عضویت در ناتو حمایت کردند. رویدادهای سیاسی در حال حاضر به نوعی در پی موج افکار عمومی اتفاق می افتند. ذهنیت مردم به خاطر در نظر گرفتن تمامی احتمالات تغییر کرده و سپس تغییرات سیاسی در پی آن به وقوع می پیوندد.

FP: وزیر امور خارجه قبل از شما که مخالف عضویت در ناتو است، چندی پیش به یک خبرنگار آمریکایی گفت که احساس می کند در رسانه های فنلاند مشکلی به نام «روان پریشی جنگی» وجود دارد.

PH: من نمی توانم از طرف او صحبت کنم. آنچه من در رسانه ها می بینم، محافظت شدید از شکل خروجی خبر در خصوص نبرد و تهاجم روسیه است. من معتقدم که وقتی نبرد به ما نزدیک می‌شود، واکنش‌های روانی قوی ای ایجاد می‌کند. روسیه همسایه ما است و ما شاهد رفتار تهاجمی روسیه در همسایگی خود نسبت به کشورهای مختلف هستیم.

FP: با توجه به تلاش‌های شما برای تعامل با روسیه و همکاری در موارد مختلف، آیا حمله روسیه به اوکراین، یک شکست شخصی برای شما بود؟

PH: وقتی به این فکر می‌کنیم که در حال حاضر چه تلاش هایی برای همکاری با روسیه، در مشارکت در مسائل زیست‌محیطی، ایمنی دریای بالتیک، همکاری‌های قطب شمال و غیره داریم، می توان گفت که این قضیه آزاردهنده است. از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، یکی از مهم‌ترین اهداف اتحادیه اروپا، رفتن به دنبال روش‌ها و ابزارهایی برای پیوند دادن روسیه به رشد دموکراتیک بوده است. البته ناامیدی های زیادی وجود داشته که یکی از آن ها قضیه ناوالنی بود. سازمان‌های غیردولتی مردمی نشان می‌دهند که در مسائل مختلف شرایط برای آنها سخت‌تر شده است. پس از آن هم تشکیلاتی که برای جستجوی واقعیت در مورد قربانیان استالین تأسیس شده بود، تعطیل شد و اتفاقاتی مانند این افتاد. ما ممکن است خطر نهادها را متوجه فعالان حقوق بشر و فعالان محیط زیست و غیره ببینیم و ممکن است این را مثل یک الگو ببینیم و با همه اینها، تهاجم روسیه یک شوک بزرگ بود. نمی توانم آن را یک شکست شخصی بدانم، با این حال حداقل می توان گفت که بسیار ناامید کننده بود. در همین حال بسیاری از دوستان روس من در زمینه حقوق بشر و اقدامات زیست محیطی، این کشور را به کلی ترک کرده اند.

FP: روش عضویت فنلاند در ناتو چیست؟ پس از آن چه اتفاقی می افتد؟

PH: وزارت امور خارجه برگه ای در مورد امنیت به پارلمان داد که در آن به وضعیت امور کشور پس از حمله روسیه اشاره شده است و آن اکنون به کمیسیون های مجلس می رود. تصور میشود که پارلمان نظر خود را در مورد تغییرات در محیط امنیتی علاوه بر توصیه عضویت در ناتو را اضافه کند. هنگامی که پارلمان مذاکرات خود را به پایان رساند، دولت فدرال از نظر فنی آماده ارائه یک برگه دیگر خواهد بود که سپس مراحل مربوطه را مشخص می کند. این امری پیچیده است، با این حال مسیر آن در حال تغییر است.

FP: به عبارت دیگر، شما دارید سعی می کنید تا جایی که امکان دارد حمایت زیادی در سراسر هیئت های مختلف دولت و پارلمان جمع آوری کنید، درست است؟

PH: بله، ناتو برای تبدیل شدن یک عضو، به کمک ساکنان کشور متقاضی نیاز دارد. ما نظرسنجی هایی داریم که واضح است، بیش از 60 درصد مردم می خواهند که این اتفاق بیفتد. همینطور ما می خواهیم که اکثریت عظیمی در پارلمان داشته باشیم که از این اتفاق حمایت کند که امیدواریم بیش از 160 نماینده [از 200] نماینده را شامل شود. این کارها به این دلیل است که انتخابات جدیدی نیز در کشور وجود دارد، و فرآیند نظرات اعضای مخالف نیز تحت ارزیابی قرار می گیرد، در نتیجه مدتی طول می کشد، احتمالاً تا بهار 2023 که انتخابات پارلمانی برگزار می شود. بنابراین ما باید از همه رویدادهای مرتبط با هر تعدادی که ممکن است حمایت کنیم تا این فرآیند بتواند توسط مجلس بعدی تکمیل شود.

FP: شرایط فنی فنلاند برای عضویت در ناتو چگونه است؟

PH: در ابتدا باید تاکید کنم که ما به امنیت ناتو کمک شایانی خواهیم کرد. ما یک ذخیره واقعا قوی از دویست و هشتاد هزار سرباز داریم و ارتشی داریم که بدون شک یکی از قوی ترین ها در اروپا است. ما جنگنده های جت F-35 درجه یک را از ایالات متحده سفارش داده ایم و ابزارهای ارتش خود را نیز مدرن کرده ایم. نقطه ضعف ما در برخورد با سلاح های شیمیایی، سلاح های هسته ای و تهدیدات هسته ای است. مقابله با این نوع تهدیدها که در حال حاضر روی میز قرار گرفته اند، برای ما بسیار مشکل است.

FP: کنار گذاشتن موضع فنلاند در مقابل روسیه از بی طرفی و پیوستن به ناتو چه معنایی برای روسیه دارد؟

PH: من معتقدم روسیه سه موضوع را بیان کرده است. اولاً اینکه اگر فنلاند یا سوئد به ناتو ملحق شوند، انتخاب خودشان است. این بارها توسط این کشورها اعلام شده است. ولادیمیر پوتین نیز همین را اعلام کرده است. دومین عاملی که روسیه اعلام کرده این است که اگر فنلاند یا سوئد جزئی از ناتو باشند، ممکن است چشم‌انداز نظامی-سیاسی فضای دریای بالتیک را تغییر دهد. سوم هم اینکه روس‌ها اعلام کرده‌اند که این تغییر در چشم‌انداز نظامی-سیاسی بین فنلاند و روسیه مستلزم نوعی پاسخ از طرف آنهاست. طبیعتاً در صورت ملحق شدن فنلاند ممکن است ناتو را به مرزهای این کشور برساند. این امر مستلزم تغییر در برنامه های روسیه است و ما این را درک می کنیم. علاوه بر این، دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق، اعلام کرده است که اگر بخشی از دریای بالتیک باشیم، فضای غیرهسته‌ای دیگر بر این دریا حاکم نخواهد بود. بنابراین به احتمال زیاد ممکن است به این معنی باشد که روسیه نیاز به بهبود عملکرد هسته ای در فضای دریای بالتیک دارد. آن ها اینگونه بیان کرده اند که ممکن است واکنش نشان دهند.

FP: اگر بخواهیم از سوئد صحبت کنیم، ماهیت تفاهمی که ممکن است با استکهلم داشته باشید چیست؟ بحث هایی در مورد اتحادیه حفاظت فنلاند-سوئد مطرح شده است. آن درباره چه بود؟ همچنین، شما چگونه در حال هماهنگ کردن محرک عضویت خود در ناتو با استکهلم هستید؟

PH: مردم در مورد چنین اتحادی به عنوان جایگزینی برای عضویت در ناتو صحبت می کنند. اگر دوباره به این تهدیداتی که از طرف روسیه گفتم نگاه کنید، اتحاد بین فنلاند و سوئد برای رفع این تهدیدات جدید کافی نخواهد بود. البته وجود نوعی همکاری تقویت‌شده در داخل ناتو امکان پذیر است که به وسیله آن دو کشور، فضای هوایی خود را به شکلی هماهنگ رصد کنند؛ که امکان پذیر است. همانگونه که شکل عضویت ما در ناتو اضطرابی را به وجود آورده، به نظر می رسد که در سوئد نیز گفتگوهای پر احساسی در مورد موضوع عضویت این کشور برقرار است. بر اساس آخرین نظرسنجی ها، افکار عمومی برای عضویت در سوئد در مقایسه با فنلاند تا حدودی عقب تر است. البته  همان نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که اگر فنلاند هم عضو ناتو باشد،  مردم سوئد 10 درصد بیشتر راغب به حضور در ناتو خواهند بود. من می خواهم بر این نیز تاکید کنم که انتخاب های مربوطه ما برای الحاق یا عدم الحاق به ناتو به طور مستقل انجام می شود. ما نمی‌توانیم به‌جای سوئدی‌ها تصمیم بگیریم، و سوئد نیز نمی‌تواند به‌جای فنلاندی‌ها تصمیم بگیرد. اینها فرآیندهای جداگانه ای هستند، با این حال، مطمئناً در طول زمان شباهت بیشتری می آید؛ اما این اساساً به این معنی نیست که ما در حال همگام سازی هستیم. همچنین، افراد می‌پرسند، اگر سوئد به پیوستن به ناتو نه بگوید چه تأثیری بر فنلاند دارد؟ البته اگر این اتفاق بیفتد، شاید ناراضی باشیم، با این وجود، روند ما متوقف نمی شود.

FP: بیایید در مورد به اصطلاح منطقه خاکستری صحبت کنیم. آیا در مورد اتفاقی که بین الان تا ژوئن یا بین زمانی که درخواست رسمی خود را برای پیوستن به ناتو ارائه می کنید، تا زمانی که نتیجه معلوم شود از واکنش احتمالی روسیه نگران خواهید بود؟

PH: ما باید آماده باشیم. در واقع، منطقه خاکستری تا زمانی که ناتو، فنلاند را به عنوان عضو تایید نکند، ادامه خواهد داشت. ما 30 انتخاب پارلمان برای تصویب توافقنامه عضویت نیاز داریم و می دانیم که این دوره می تواند از 4 ماه تا 1 سال طول بکشد. در همین حال، ما مطمئناً محفاظت های امنیتی در سراسر کشور و برای حفظ شرایط ثبات نیروهای خود را ادامه خواهیم داد. در همین زمان، فنلاندی از ناتو می خواهد که آن ها سیاست درهای باز خود را برایمان ارائه دهد. برای ناتو، دفاع از کشوری که در پروسه عضو شدن می باشد، بسیار مهم است.

FP: آیا در این مدت پروازهای نیروی هوایی روسیه در آستانه مرز فنلاند افزایش نداشته است؟ آیا می توان پیش بینی کرد که روس ها احتمالاً به روشی های تحریک آمیز دست بزنند؟

PH: در بهار امسال یک هواپیمای ارتش روسیه بر فراز گوتلند، در سوئد، پرواز کرد. ما چیزی را پیش بینی نمی کنیم، اما در نهایت برای همه چیز آماده ایم. البته در حال حاضر وقتی در اروپا نبردی رخ می دهد، ما مدیریت مرزی و مدیریت فضای هوایی و مدیریت دریایی خود را تشدید می کنیم.

FP: اگر اکنون بخواهید روابط فنلاند و روسیه را توصیف کنید، از چه عبارتی استفاده می کنید؟ رسمی؟

PH: بله، ممکن است بگویم رابطه ما در حد رسمی است، مقامات مرزی ما در حال همکاری در موارد الزام آور هستند.

FP: آیا قطار آلگرو، که بین هلسینکی و سن پترزبورگ بود کار خود را متوقف کرده است؟

PH: بله. آلگرو به دلیل تحریم های آمریکا متوقف شده است. سپس یکی دیگر از همکاری ها در این منطقه به خاطر تحریم های بریتانیا متوقف شد. ما به شدت از تحریم های اعمال شده بر روسیه تبعیت می کنیم.

FP: کانال سایما چطور؟ آیا باز است؟

PH: بله باز است و کار خود را انجام می دهد.

FP: آیا اکنون بخش هایی وجود دارد که در آن با روسیه مشغول همکاری باشید؟

PH: ما برای همکاری در نقاط مدیریت مرزی پیگیر همکاری با روسیه هستیم. ما می خواهیم شاهد تحرکات بیشتر ساکنان بین دو کشور باشیم، اما این به دلیل مدیریت روس ها مشکل ساز شده است. من امیدوارم روزی روابط بین دو کشور بار دیگر منظم شود و مسافران بتوانند از کشورهای یکدیگر بازدید کنند، چیزی که اکنون امکان پذیر نیست.

FP: در مورد همکاری های زیست محیطی چطور، چیزی هست که شما روی آن سرمایه گذاری کرده باشید و نیاز به همکاری با روسیه داشته باشد؟

PH: متاسفانه همکاری های زیست محیطی بین ما و روسیه متوقف شده است. همکاری دو کشور در قطب شمال نیز می‌تواند در این مدت متوقف شود. شرایط در مورد همکاری در دریای بالتیک نیز همینطور است.

FP: و جزایر آلند؟ آیا درگیر کنجکاوی روس ها در این مجمع الجزایر هستید؟

PH: اگر از نقطه نظر استراتژیک نگاه کنید، در مدیریت دریای بالتیک، جزایر آلند نقشی بسیار حیاتی دارند که درست مانند گوتلند است. ما از این مهم آگاه هستیم. برای ما مهم است که اکنون برنامه‌ریزی خاص ارتش خود را در رابطه با الند داشته باشیم و اگر خطری نسبت به جزایر وجود داشته باشد، این برنامه اجرا می‌شود.

FP: درباره انتخاب مجدد امانوئل ماکرون به عنوان رئیس جمهور فرانسه چه احساسی دارید ؟ آیا خیالتان راحت شد؟

PH: ما با فرانسه همکاری بسیار نزدیکی داشته ایم. وزیر امور خارجه فرانسه، ژان ایو لودریان هم بازدیدی از فنلاند داشته است. رئیس جمهور ما پیوندهای بسیار نزدیکی با رئیس جمهور فرانسه یعنی آقای ماکرون دارد، و بنابراین ما شاهد تداوم این رابطه خواهیم بود.  ما می دانیم همکاری فرانسه و آلمان می تواند برای پیشبرد برنامه های اتحادیه اروپا بسیار مهم باشد. ما خوشحالیم که تداوم روابط بین المللی ادامه دارد و از جهات زیادی در یک راستا با فرانسه هستیم، که می تواند با عضویت فنلاند در ناتو تقویت نیز بشود.

FP: پس خیالتان راحت شد؟

PH: [لبخند می‌زند.] ما خوشحالیم که هیچ تغییری در رابطه خود با فرانسه نداشته ایم.

FP: آیا با این نظر موافقید که شمال اروپا آخرین جایگاه دموکراسی لیبرال است؟

PH: من با شما موافقم که ارزش‌های لیبرال دموکراسی چیزی است که در این بخش از جهان در ما ریشه دوانده است. حتی این مسیر ناتو نیز، به اعتقاد من، نسبتاً روشن است. ما به شکل بی پایانی به دنبال روش‌هایی هستیم که بهترین راه برای انجام مسائل در احتمالاً دموکراتیک‌ترین شکل آن را داشته باشد؛ به این منظور تعداد افراد درگیر در تصمیمات باید در بیشترین شکل خود باشد، و همه به همان اندازه از اطلاعات برخوردار گردند و آن را بتوانند به راحتی با یکدیگر به اشتراک بگذارند.