به گزارش قدس آنلاین، رهبری بارها در سخنانشان نسبت به زبان فارسی ابراز نگرانی کردند و در یکی از دیدارهایشان گفته بودند؛ من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم زیرا در جریان عمومی، زبان فارسی در حال فرسایش است.

ایشان با ابراز گلایه از صدا و سیما، دلیل این گلایه‌مندی را چنین تشریح کردند که «صدا و سیما به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل ‌خورده و درست، گاهی زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج می‌کند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زواید مضر می‌شود».

ولنگاری زبانی در برخی برنامه‌های صدا و سیما از جمله ترانه‌ها و سریال‌ها از دغدغه‌های رهبری و دلسوزان فرهنگی کشور بوده و هست. محمد رحیمی، یکی از برنامه‌سازان تلویزیونی است که با ساخت برنامه‌هایی همچون «چایخانه همزبان»، «کارنامه»، «فارسی را پاس بداریم» و چند برنامه دیگر در حوزه کتاب و ادبیات، سعی کرده دغدغه‌مندی خودش را به زبان فارسی ادا کند.

رواج اشتباه‌های گفتاری و نوشتاری

این برنامه‌ساز تلویزیونی که تهیه‌کنندگی چندین برنامه مرتبط با حفظ جایگاه زبان فارسی را روی آنتن برده است درباره اهمیت صیانت از زبان فارسی در برنامه‌های صدا و سیما به خبرنگار ما می‌گوید: زبان فارسی یکی از زبان‌های اصلی کلاسیک جهان است و اهمیت این زبان برای جهانیان مبرهن است. از آنجا که زبان و فرهنگ، یکدیگر را تقویت و پشتیبانی می‌کنند اگر قرار است فرهنگ کشور ارتقا یابد بایستی ریشه‌های فرهنگ که زبان است را تقویت کنیم.

رحیمی می‌افزاید: آسیب دیدن زبان فارسی به عنوان پایه فرهنگ کشورمان، پیامدهای جدی در پی خواهد داشت و نمود آن در گفتار و نوشتار عمومی هویدا می‌شود. مشکل اصلی در حوزه زبان فارسی از مدارس آغاز می‌شود، خطاهای گفتاری، نگارشی و ویرایشی در مدارس زیاد شده و به زبان فارسی در قواره چند واحد درسی توجه می‌شود که تأثیر به سزایی روی دانش‌آموزان ندارد چون خطاهای نگارشی، ویرایشی و گفتاری در گفت‌وگوهای روزمره و فضای مجازی بسیار زیاد است و هر روز هم دامنه خطاهای مصطلح گسترده‌تر می‌شود.

این تهیه‌کننده تلویزیونی معتقد است: اگر این روند ادامه پیدا کند، بچه‌های ما به جایی می‌رسند که زبان شاعران شهیرمان مانند حافظ، سعدی، مولانا و دیگر قله‌های ادبیات را نمی‌فهمند. ممکن است در آینده، فرزندانمان نتوانند با کلمات ساده زبان فارسی هم ارتباط برقرار کنند و معنی آن‌ها را بفهمند وقتی بچه‌های ما کم‌کم از زبان فارسی فاصله بگیرند برای جبران جای خالی این واژگان به استفاده از کلمات بیگانه و وارداتی روی می‌آورند. اگر قرار است فرهنگ کشورمان را حفظ و تقویت کنیم باید جایگاه زبان فارسی را پاس بداریم. 

عمق آسیب به زبان ملی

رحیمی درباره تأثیر برنامه‌های تلویزیون در پاسداشت و حفظ جایگاه زبان فارسی خاطرنشان می‌کند: به نظرم گاهی برنامه‌های تلویزیونی به زبان فارسی آسیب زده است برای مثال واژگانی که مجریان در برخی برنامه‌های تلویزیونی استفاده می‌کنند یا متنی که برای سریال‌ها نگارش می‌شود، خالی از اصول نگارشی و زیبایی‌شناسی زبان فارسی هستند. البته برنامه‌هایی هم در راستای حفظ و پاسداشت زبان فارسی در تلویزیون تولید و پخش می‌شود اما به نسبت عمق آسیبی که زبان فارسی دیده، بسیار کم است.

وی می‌گوید: اگر قرار است کار مؤثری انجام شود در قدم نخست باید این دغدغه‌مندی در بین فیلم‌نامه‌نویس‌ها و کارگردان‌های سریال‌های تلویزیونی ایجاد شود تا زمانی که این اهمیت برای تولیدکنندگان سریال‌ها وجود ندارد خطاهای گفتاری به قوت خود باقی می‌ماند.

تهیه‌کننده سریال «چایخانه همزبان» خاطرنشان می‌کند: دو سال پیش این مجموعه نمایشی را در ۲۶ قسمت ۱۵دقیقه‌ای ساختیم که بگوییم می‌شود مجموعه طنز با موضوع زبان فارسی ساخت که هم دیدنی باشد و هم آموزنده.

رحیمی اضافه می‌کند: زمانی که موضوع برنامه‌سازی در حوزه زبان فارسی به میان می‌آید نخستین ایده‌ای که به ذهن برنامه‌سازان می‌رسد این است که یک کارشناس دعوت کنند و درباره اهمیت زبان فارسی، یک برنامه گفت‌وگومحور را ضبط و پخش کنند در حالی که ما با ساخت یک سریال طنز، کار جدیدی کردیم ولی اهمیت موضوع برای مدیران صدا و سیما چنان بود که مجموعه «چایخانه همزبان» دیگر ادامه پیدا نکرد.

وی درباره همکاری نهادهای متولی حمایت از زبان فارسی با این برنامه می‌گوید: فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حوزه محتوایی به ما کمک کرد اما بودجه تولید این مجموعه نمایشی از سوی شبکه یک سیما تأمین شد که اتفاقاً بودجه بسیار کمی هم داشت. با وجود اینکه بازخوردهای خوبی هم از این برنامه گرفتیم اما ادامه نیافت چون دغدغه چنین موضوعی در بین مدیران سازمان وجود ندارد.

به گفته وی، مجموعه نمایشی «چایخانه همزبان» بنا داشت تلنگری به مخاطب بزند که استفاده از اشتباه‌های مصطلح و رواج واژگان بیگانه در گفتار روزمره به پایه‌های فرهنگ عمومی آسیب می‌زند چون فرزندان ما با زبان، ادبیات و هویت ملی خودشان بیگانه می‌شوند.

تلویزیون از فضای مجازی تأثیر می‌گیرد

رحیمی نگاه مناسبتی و عملکردی مدیران صدا و سیما نسبت به زبان فارسی را از دیگر آسیب‌های جدی این حوزه در تلویزیون دانسته و اضافه می‌کند: رهبری بارها نسبت به وضعیت زبان فارسی تذکرات جدی داده‌اند و از عملکرد صدا و سیما هم در این باره اظهار گلایه‌مندی کردند. وقتی برنامه‌های تلویزیون صرفاً به سمت سرگرمی سوق پیدا می‌کند و آنتن شبکه‌ها با برنامه‌های ارزان‌قیمت پر می‌شود، آسیب‌های این حوزه هم زیاد می‌شود. وقتی خوراک فکری بدی به مخاطب داده شود چه انتظاری از عموم جامعه می‌رود. این خوراک فکری مضر در شبکه‌های اجتماعی بیداد می‌کند. جای تأسف دارد که مزه‌پرانی‌های فضای مجازی به برنامه‌های تلویزیونی و استندآپ کمدی‌ها راه پیدا می‌کند یعنی به جای اینکه تلویزیون در جایگاه یک رسانه رسمی روی شبکه‌های اجتماعی تأثیر بگذارد در عمل از فضای مجازی تأثیر می‌پذیرد. 

وی اضافه می‌کند: تلویزیون به جای اینکه خوراک فکری سالم و خوب تولید کند، مصرف‌کننده خوراک ناسالم و مضر شبکه‌های اجتماعی است و در برخی برنامه‌هایش به این محتوای غلط، ضریب می‌دهد.

این برنامه‌ساز تلویزیونی با بیان اینکه نیازمند برنامه‌های خلاقانه و دیدنی در حوزه زبان فارسی هستیم، خاطرنشان می‌کند: امیدوارم این دغدغه در بین مدیران جدید شبکه‌ها وجود داشته باشد. مخاطب امروز در معرض حجم بالای اطلاعات درست و غلط از فضای مجازی قرار دارد که میزان محتوای ناسالم و غلط در این فضا بسیار زیاد است و چون گردش مالی بالایی در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد برای جذاب کردن محتوای تولیدیشان، وقت می‌گذارند و هزینه می‌کنند اما کمتر اهمیتی به سلامت و صحت این محتواها داده می‌شود.

به باور وی، حرف‌های تکراری و قالب‌های کلیشه‌ای برنامه‌سازی در حوزه زبان فارسی، دیگر جواب نمی‌دهد و نیاز به خلاقیت و بودجه در این حوزه است تا به جای تولید برنامه‌هایی که یک کارشناس با مجری درباره اهمیت زبان فارسی حرف می‌زند، سریال‌های خوب و دیدنی و دارای سلامت زبانی با دغدغه زبان فارسی ساخته شود.

خبرنگار:  زهره کهندل

انتهای پیام/