این مجموعه می‌تواند با بهره‌مندی از ابزارهای موجود، تصویری ملموس و قابل درک از این مفاهیم هویت‌ساز ارائه دهد. احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران چندی پیش در گفت‌وگویی با ایسنا از بی‌بهره بودن کتاب‌های درسی به‌ویژه کتاب اول دبستان از هرگونه هویت و نشانه‌های ایرانی گفته بود و اینکه این کتاب‌ها را نمی‌توان ایرانی دانست. این در حالی است که رئیس سابق سازمان پژوهش‌ها و برنامه‌ریزی درسی آموزش و پرورش نگاهی متفاوت دارد و می‌گوید: کتاب‌های درسی ما لایه‌های مختلف هویت ایرانی را به نمایش می‌گذارند. گفت‌وگوی ما را با حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان بخوانید.
توجه به عناصر ملت‌ساز 
حجت الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان، رئیس سابق سازمان پژوهش‌ها و برنامه‌ریزی درسی آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش می‌گوید: آموزش و پرورش سه وظیفه اصلی دارد که شامل ملت‌سازی، نظام‌سازی و دولت‌سازی می‌شود و در این میان آموزش و پرورش در حوزه ملت‌سازی نقش مؤثری ایفا می‌کند.
 ملت ما متشکل از اقوام مختلف، لهجه‌ها، زبان‌ها و گویش‌های متفاوت است، اما آنچه اهمیت دارد آن است که همه دانش‌آموزان احساس می‌کنند ایرانی هستند. آن‌ها از همان نخستین روز بازگشایی مدارس، مقابل پرچم کشورمان می‌ایستند و به آن ادای احترام می‌کنند. نخستین تصاویر صفحات کتاب‌های درسی اول ابتدایی تصاویر پرچم و نقشه ایران است، زبان کتاب‌ها فارسی است و همه این‌ها هویت‌ساز هستند. در سال‌های ابتدایی، به دلیل آنکه دانش‌آموزان هنوز زبان لفظی را آموزش ندیده‌اند، تصاویر کتاب‌ها بخش‌هایی از هویت ایرانی را در میان اقوام مختلف و استان‌های متعدد نشان می‌دهد. همچنین در کتاب ریاضی اول ابتدایی این هویت به اشکال مختلف به تصویر کشیده می‌شود.

در واقع در مقطع ابتدایی تکریم هویت ایرانی به‌گونه‌ای است که همه دانش‌آموزان احساس کنند پیرو نظامی سیاسی به نام جمهوری اسلامی، کشوری به نام ایران با اقلیت‌های دینی متفاوت و دارای زبان و تاریخ مشترک هستند. رئیس مرکز مطالعات فقهی تعلیم و تربیت اضافه می‌کند: همچنین در کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی، دانش‌آموزان با استفاده از ضرب‌المثل‌ها، فولکلورها، قصه‌ها و داستان‌هایی که هویت واحد ایرانی دارند، با آثار فرهنگی کشور آشنا می‌شوند. در کتاب مطالعات اجتماعی نیز به عناصر ملت‌ساز توجه شده تا هویت ایرانی تقویت شود. در کتاب تاریخ نیز به هویت‌های دوره‌های مختلف ایران پرداخته شده و پس از آن در کتاب‌های درسی متوسطه اول، عناصر تاریخی، چهره‌های تاریخ‌ساز ایرانی و شخصیت‌هایی که در استقلال و تمامیت ارضی ایران نقش داشته‌اند، معرفی شده‌اند. حتی داستان‌هایی درباره شخصیت‌های انقلابی در کتاب‌های درسی آورده شده تا هویت ایرانی اسلامی انقلابی برای دانش‌آموزان تقویت شود. 
کتاب‌های درسی ما و دیگران
بهرام محمدیان یادآور می‌شود: آموزش و پرورش تلاش کرده در تألیف کتاب‌های درسی به معارف مدنی که هویت مدنی ایرانی را نشان می‌دهد نیز توجه کند و اگر این کتاب‌ها را بررسی کنید خواهید دید کتاب‌های درسی ما با کتاب‌های درسی سایر کشورهای فارسی زبان متفاوت است. به عنوان نمونه روی جلد کتاب فارسی اول ابتدایی افغانستان نوشته شده (کتاب صنف اول) و باآنکه زبانشان فارسی است، از ظاهر کتاب و نوع کتاب‌سازی معلوم می‌شود این کتاب ایرانی نیست. یا در کتاب‌های درسی تاجیکستان با اینکه در تهیه و تدوین برخی از آن‌ها کارشناسان ما مشارکت داشته‌اند و به نوعی لهجه فارسی ایرانی به آنجا سرایت کرده است، هر بیننده‌ای متوجه خواهد شد کتاب درسی آن‌ها، ایرانی نیستند، چون عناصر هویت‌ساز ایرانی با عناصر هویت‌ساز تاجیکستان متفاوت است.

همچنین اگر به کتاب‌های درس تاریخ اسلام سایر کشورهای اسلامی توجه کنید، مشخص می‌شود کتاب درسی ما تاریخ اسلام ایرانی است، نه تاریخ اسلام حجاز و یا تاریخ اسلام عراق؛ زیرا باوجود هویت اسلامی مشترکی که با این کشورها داریم تفاوت‌هایی در کتاب‌های درسی ما وجود دارد و این نشان می‌دهد هویت ایرانی به طور مستقل در کتاب‌های درسی ایرانی مورد توجه قرار گرفته است.  وی با تأکید بر اینکه کتاب‌های درسی عناصر سازنده مختلفی در تصویرسازی دارند، می‌گوید: ما نمی‌توانیم برای کتاب‌های درسی اول ابتدایی از عکس مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان و یا سپهسالار استفاده کنیم، اما در کتاب‌های درسی سایر پایه‌های تحصیلی عکس‌هایی از مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد آقا بزرگ کاشان، مسجد کبود تبریز، مسجد جامع یزد و مسجد گوهرشاد حرم مطهر رضوی استفاده شده است. 
لایه‌های مختلف هویت ایرانی
بهرام محمدیان با اشاره به اینکه کتاب‌های درسی ما لایه‌های مختلف هویت ایرانی را به نمایش گذاشته‌اند، می‌افزاید: در کتاب‌های درسی آموزش و پرورش علاوه بر لایه هویت انقلابی اسلامی ایرانی، هویت‌های قومی، هویت‌های اقلیت‌های دینی و مذهبی و سایر عناصر هویت‌ساز از جمله صنایع دستی، آثار باستانی، آداب و سنن، ادبیات عامیانه، سرودها، ترانه‌ها و آیین‌هایی نظیر جشن نوروز اسلامی مورد توجه قرار گرفته و در کتاب‌های استان‌شناسی نیز به طور ویژه به جزئیات توجه شده است.

به عنوان مثال در کتاب درسی خراسان‌شناسی نه تنها فرش کاشمر، بلکه انار کاشمر هم معرفی شده، در کتاب درسی استان‌شناسی آذربایجان غربی، اصفهان و تهران چند کلیسای مختلف و در کتاب استان‌شناسی یزد، یکی از آتشکده‌های قدیمی این استان معرفی شده که همه این موارد نشان‌دهنده ایرانی بودن کتاب‌های درسی است. با این حال باید توجه داشته باشیم که کتاب‌های درسی، کتاب‌های علمی هستند و ظرفیت مشخصی دارند که مؤلفان باید در ظرفیت تعیین شده، به هویت‌های مشترک همه ایرانیان توجه کنند و صفحه‌های آن‌ها باید با صفحه آگهی روزنامه‌ها متفاوت باشد.
خبرنگار: اعظم طیرانی