فیلمی به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیه‌کنندگی محمود بابایی که سال گذشته و در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و بازیگرانی همچون پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا و صابر ابر در آن ایفای نقش می‌کنند.
«بدون قرار قبلی» داستان خود را در بستر سفر یاسمن از آلمان به سرزمین مادری‌اش ایران روایت می‌کند؛ سفری که در ابتدا برای شرکت در مراسم درگذشت پدر یاسمن است اما با مشخص‌شدن محتوای وصیت‌نامه پدر، مسیر دیگری پیدا می‌کند. یاسمن برای حل گره‌هایی که در زندگی گذشته خود دارد راهی مشهد می‌شود. بهروز شعیبی به عنوان کارگردان این اثر توجه به ریشه‌های هویتی و تاریخی را تنها راهی عنوان کرده بود که می‌تواند ایرانیان را به هم وصل کند.
در صفحه امروز فرهاد توحیدی، نویسنده و محمود بابایی، تهیه‌کننده این فیلم از انگیزه‌های نوشتن و ساخت «بدون قرار قبلی» گفتند.
محمود بابایی، تهیه‌کننده «بدون قرار قبلی» با بیان اینکه نهادهای بسیاری از سرمایه‌گذاری در این کار سر باز زدند، گفت: تهیه‌کننده لزوماً سرمایه‌گذار نیست؛ معمولاً برای ساخت چنین فیلم‌هایی تهیه‌کننده به دنبال سرمایه‌گذارهایی می‌گردد که مأموریت و سیاست‌هایش بر اساس آن محتوا باشد اما تقریباً همه نهادها کار را رد کردند. ما به این متن دل داده بودیم و از منظر خودمان با فرد دیگری طرف حساب بودیم، برای همین شجاعتی به خرج دادیم و دلسرد نشدیم که بنیاد سینمایی فارابی حمایت ویژه‌ای از طرح فیلم کرد.
فیلمی برخاسته از دل
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره سفارشی بودن این فیلم و حواشی آن توضیح داد: هیچ سفارشی برای ساخت فیلم وجود نداشت، حتی در روزهای اول به ما اجازه ساخت این اثر را نمی‌دادند، چه برسد به اینکه به ما سفارش ساخت بدهند، تمام آن چیزی که در فیلم می‌بینید برخاسته از دل است.
بابایی در خصوص محتوای این فیلم و مسئله بازگشت به ریشه‌های هویتی و خویشتن انسان گفت: فیلم به موضوع‌های مختلفی پرداخته است اما مهم‌ترین آن، همان مسئله بازگشت به خویشتن است. چون معنویت حلقه گمشده انسان قرن ۲۱ است و بزرگ‌ترین فقدان بشریت در کل جهان، خلأ معنویت است.
این تهیه‌کننده در خصوص اقبال مخاطب به این اثر گفت: طی ارزیابی ما در زمان جشنواره، ۹۰درصد مردم فیلم را دوست داشتند اما فعلاً در روزهای اولیه اکران هستیم و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی داشت. امیدوارم مردم فیلم را دوست داشته باشند.
فیلم‌نامه ۱۳ بار بازنویسی شد
در ادامه این گفت‌وگو فرهاد توحیدی، فیلم‌نامه‌نویس «بدون قرار قبلی» با بیان اینکه نسخه نهایی فیلم‌نامه پس از بازنویسی‌های متعدد بدست آمده است در خصوص مسیر نویسندگی این اثر چنین گفت: داستان اولیه‌ای که نوشته شد با بمب‌گذاری در حرم شروع می‌شد و قهرمان اصلی پدر و دختری بودند که پدر در حرم کار مرمت می‌کرد، اما پس از ۱۳ بار بازنویسی، فیلم‌نامه به داستان فعلی رسید.
توحیدی در خصوص تغییرات فیلم‌نامه توضیح داد: اگر مخاطب فیلم را ببیند و تأثیر عاطفی از فیلم نگیرد یعنی تیم نویسندگی کارش را درست انجام نداده است، بنابراین یک متن باید این‌قدر بازنویسی شود تا به تصویر نهایی برسیم.
او در خصوص تأکید این فیلم بر مسئله دین‌مداری انسان‌ها اظهار کرد: من دین‌مداری و دینداری را جدا از روند طبیعی زندگی نمی‌دانم. وقتی دین را سیاسی و ایدئولوژیک می‌کنید یعنی دارید به عنوان ابزار استفاده می‌کنید وگرنه دین در زندگی طبیعی ایرانی‌ها حضور دارد.
نیاز انسان به مفهوم زیارت
توحیدی در پاسخ به این پرسش که چگونه در مسیر نوشتن به مسئله زیارت رسیده است، توضیح داد: من گیلانی هستم و از بچگی دیده‌ام کشاورزان وقتی محصول برنج خود را جمع می‌کردند، مهم‌ترین کارشان این بود که بیایند زیارت.
زیارت به معنی استخوان سبک کردن، برکت خواستن، شروع یک سال کاری تازه و اتصال معنوی بود. همه این موارد به‌طور طبیعی با هویت ایرانی پیوند خورده است.
او افزود: شاید با تغییر سبک زندگی عده‌ای کمتر به این مکان مقدس بیایند اما این بارگاه مطهر و مشهد جزئی از زیست طبیعی ایران است و در زندگی طبیعی ایرانیان جای بزرگی دارد. همان طور که آب و غذا می‌خوریم همان‌طور به زیارت می‌رویم و به این مفهوم نیاز داریم. بنابراین حرم باید در فیلم‌ها به همان معنایی که در زندگی به آن متوسل می‌شویم، پرداخته می‌شود.
توحیدی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود ارادت بسیاری از نویسندگان و هنرمندان به حریم رضوی، فیلم‌های کمی با این موضوع‌ها ساخته شده است، گفت: با آنکه شهرداری مشهد و اداره ارشاد بارها درباره ساخت فیلم‌های رضوی عدد و رقم عنوان کرده‌اند اما در حیطه امام رضا(ع) و ائمه اطهار(ع) در کنار تسهیلات باید آثاری ساخته شود که از دل هنرمند برخاسته باشد. نمی‌توان به دل دستور داد فلان کار را کند. به قول شاعر «آب کم جو، تشنگی آور به دست/ تا بجوشد آبت از بالا و پست» اگر تشنگی اتفاق بیفتد، امور به طور طبیعی به سرانجام می‌رسند.
خبرنگار: لیلا نوعی
نظر شما