این در حالی است بدن ما روزانه به مقدار مشخصی کالری برای تأمین انرژی نیاز دارد که به باور کارشناسان علوم تغذیه این مقدار بسته به قد، وزن، سن، جنسیت، وضعیت رشد جسمی و شیوه زندگی افراد بین هزار و ۵۰۰ تا ۳هزار کالری است.

اما این روزها با افزایش قیمت موادغذایی به‌ویژه گوشت، لبنیات، میوه و سبزیجات دریافت این میزان کالری برای بخشی از جامعه به‌خصوص دهک‌های پایین بسیار دشوار است. موضوعی که نگرانی متخصصان و مسئولان نظام سلامت کشور را هم به‌دنبال داشته است.

 شیوع سوءتغذیه در کودکان زیر پنج سال 
دکتر زهرا عبداللهی؛ مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با ما شیوع سوءتغذیه در کودکان زیر ۵ سال ایرانی را ۴ تا ۵ درصد اعلام می‌کند و می‌گوید: البته آمار دو سال گذشته نشان می‌دهد این اتفاق یک روند افزایشی داشته است.
 با وجود این فعلاً آمار سوءتغذیه نگران‌کننده نیست؛ اما اگر این وضع اقتصادی ادامه پیدا کند، اوضاع نگران‌کننده خواهد شد. بنابراین برای پیشگیری از ایجاد سوءتغذیه، دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی در حال بررسی پیشنهاد ارائه کالابرگ به خانوارهای کم‌درآمد است تا بتوانند از این طریق، اقلام غذایی گران را تهیه کنند. این پیشنهاد پس از بررسی‌های نهایی، به دولت ارائه می‌شود که امیدواریم با آن موافقت شود.

پسرفت مصرف مواد غذایی خوب 
مرتضی عبداللهی؛ عضو هیئت علمی انستیتو تحقیقات و صنایع غذایی کشور آمار کمبود دریافت انرژی روزانه از سوی  ۳۰ درصد خانوارهای ایرانی را مربوط به  سال ۱۳۹۸ می‌خواند و به قدس می‌گوید: این رقم بر اساس تحقیقی که از ۸هزار خانواده انجام شده بدست آمده که در قیاس با نتایج تحقیقات مشابه در سال ۱۳۸۰ تفاوت قابل توجهی ندارد. یعنی همچنان با کمبود دریافت پروتئین، آهن، کلسیم، ویتامین ب ۲ و  ویتامین A مواجه هستیم. اما آن زمان جمعیت کشور حدود ۶۰میلیون نفر بود و اکنون بیش از ۸۰ میلیون نفر است. اگر می‌خواهیم یک تصویر روشنی داشته باشیم و ببینیم ترکیب الگوی تغذیه‌ای با آن موقع چه تفاوتی کرده و اکنون وضعیت چگونه است مثلاً آیا مردم همان قدری که در سال ۱۳۸۰ گوشت و برنج مصرف می‌کردند، اکنون می‌توانند مصرف کنند این‌ها نیاز به تجزیه و تحلیل بسیار دقیق‌تری دارد چون آمار یاد شده مربوط به میانگین کشوری است.

نداشتن الگوی غذایی سالم
وی جدا از پایین آمدن قدرت خرید خانواده‌ها، پیشرفت نکردن مردم در استفاده از یک الگوی غذایی سالم را مهم‌ترین عامل کمبود دریافت انرژی روزانه از سوی ۳۰درصد خانواده‌های ایرانی می‌داند و می‌افزاید: یعنی رفتار تغذیه‌ای الان مردم ما تفاوت عمده‌ای با ۱۵ سال پیش نکرده است. البته می‌توانیم بگوییم همین موضوع نیز تحت تأثیر قدرت خرید مردم است اما این‌ها نیاز به پژوهش‌های بیشتری دارد که مشخصاً به آن‌ها پرداخته شود و پاسخ‌های دقیقی برایشان پیدا کنیم. 
عبداللهی درخصوص میزان آگاهی مردم از وجود الگوی تغذیه‌ای سالم هم می‌گوید: این انستیتو و همچنین دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت استفاده الگوی غذایی مناسب را به مردم آموزش می‌دهد مثلاً اینکه در شرایط فعلی چه مواد غذایی و به چه میزان مصرف کنند اما میزان این آموزش‌ها هنوز کافی نیست. 
وی از نظر سوءتغذیه وضعیت مردم را به نسبت ۱۵ سال پیش مناسب‌تر ارزیابی می‌کند و می‌گوید: اما مردم ما در استفاده از مواد غذایی خوب و مناسب نه تنها پیشرفت نکرده‌اند بلکه نسبت به زمان یاد شده پسرفت هم داشته‌اند که برای اثبات این موضوع می‌توان به زیاد شدن چاقی و اضافه وزن و بیماری‌های غیرواگیر مثل دیابت، فشار خون، سرطان و سایر بیماری‌ها اشاره کرد. 

جایگزینی برای مواد غذایی سالم وجود ندارد
همان‌طور که اشاره شد کمبود دریافت انرژی روزانه از سوی دهک‌های پایین جامعه موضوع جدیدی نیست هرچند به گفته دکتر گلبن سهراب، کارشناس علوم تغذیه تمام شواهد و قرائن نشان می‌دهد با افزایش تورم و بالا رفتن بی‌رویه قیمت مواد غذایی، درصد خانواده‌هایی که نمی‌توانند روزانه کالری لازم را دریافت کنند رو به افزایش است. با وجود این، پرسش اساسی این است که مردم به جای خرید گوشت، مرغ، ماهی، برنج و یا برخی دیگر از اقلام غذایی که قیمتشان بالاست چه غذایی‌هایی را مصرف کنند که هم ارزان‌تر تمام شود و هم اینکه انرژی روزانه بدنشان را کسب کند، اصلاً چنین جایگزینی وجود دارد؟ 
پاسخ گلبن سهراب به این پرسش قدس منفی است. او برای اثبات این موضوع می‌گوید: شاید با مصرف قند، شکر، روغن، نان و برخی اقلام غذایی دیگر بتوان کالری و انرژی بدن را تأمین کرد اما این‌ها نمی‌توانند همه مواد مغذی مورد نیاز بدن را فراهم کنند و روی سلامت افراد و رشد جسمی بچه‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. در واقع یک بحث تأمین کالری روزانه است و بحث دیگر اینکه ما باید این کالری را از ترکیبی از مواد مغذی بگیریم که همه ویتامین‌ها، املاح، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های مورد نیاز ما را فراهم کند و اگر فقط انرژی را از منابع ارزان‌تر بدست آوریم آن وقت قطعاً دچار کمبود مواد مغذی خواهیم شد.

ارائه یارانه هدفمند به  دهک‌های پایین جامعه
وی در همین زمینه می‌افزاید: اگرچه ترکیب منابع گیاهی مانند غلات و حبوبات، پروتئینی در حد گوشت می‌دهد اما این نیز نسبت به گوشت ناقص است. ضمن اینکه قیمت غلات و حبوبات هم آن‌قدر افزایش یافته که خیلی‌ها توان خرید آن‌ها را هم ندارند. بنابراین در چنین وضعیتی متخصصان تغذیه چه جایگزینی را می‌توانند توصیه کنند. در چنین شرایطی بهترین راهکار ارائه یارانه هدفمند به دهک‌های پایین جامعه برای تأمین
 مواد غذایی اساسی است.

خبرنگار: محمود مصدق