در اکثریت موارد، دندان درد ناشی از این آسیب ‌ها ممکن است بیاید و برود و از طرفی نیز ممکن است دندانپزشک به سختی بتواند محل دقیق دندانی که موجب بروز این درد میشود را تشخیص دهد.

با اینکه مینای دندان دارای بیشترین میزان مواد معدنی بوده و سخت ‌ترین بافت بدن انسان است که به عنوان یک پوشش بیرونی بر روی دندان قرار گرفته است اما با این حال باز هم استحکام و مقاومت این لایه نیز محدود است. از این رو، عواملی نظیر زمین خوردن، وارد شدن ضربه به دندان و گاز زدن مواد غذایی سفت، بویژه زمانی که دندان تا حدودی پوسیدگی داشته باشد، میتوانند باعث ترک خوردن و شکستگی دندان شوند. اما چنانچه متوجه شکستگی یا ترک خوردگی دندان خود شدید نیازی به نگرانی نیست چرا که دندانپزشک میتواند به روش‌های مختلفی این مشکل را مرتفع کند.

نحوه مراقبت از دندان شکسته یا ترک خورده

انتخاب پزشک یا کلینیکی مجرب تاثیر فراوانی در مراقبت شما از دندان هایتان دارد بنابراین اگر دندان شما دچار شکستگی یا ترک خوردگی شود باید در اسرع وقت به دندانپزشکان و کلینیک های دندانپزشکی تخصصی(نظیر کلینیک دندانپزشکی سپید، کلینیک دندانپزشکی لبخند، کلینیک رایا و...) مراجعه کنید تا بهرین و سریعترین راهکار را به شما ارائه دهند تا آسیب های بیشتری مانند عفونت به دندان های شما وارد نشود. در این بین تا قبل از مراجعه به دندانپزشک می توانید اقدامات زیر را در منزل برای مراقبت از دندان آسیب دیده انجام دهید:

• اگر دندان درد داشتید می توانید از قرص استامینوفن یا سایر مسکن‌ها استفاده کنید. دهان و دندان خود را با محلول آب نمک بشویید.

• چنانچه شکستگی دندان موجب ایجاد لبه تیز یا ناهموار شده باشد، میتوانید این قسمت را با پارافین مومی یا آدامس بپوشانید تا از ایجاد بریدگی و زخم بروی زبان یا سایر نواحی داخل دهان پیشگیری کنید.

• اگر با وجود شکستگی یا ترک دندانی مجبور به صرف غذا بودید، حتما از غذاهای نرم استفاده کنید و تا حد امکان از دندان شکسته خود برای گاز زدن و جویدن مواد غذایی استفاده نکنید.

درمان شکستگی یا ترک خوردگی دندان

نحوه درمان شکستگی یا ترک خوردگی دندان به میزان و شدت آسیب وارده بستگی دارد. چنانچه قسمت کوچکی از مینای دندان دچار آسیب شده باشد میتوان آن را طی یک جلسه در مطب دندانپزشکی ترمیم کرد. اما درمان آسیب دیدگی‌های شدید دندان ممکن است مستلزم روش درمانی طولانی‌ تر و پر هزینه‌ تر باشد. در ادامه مقاله به چند روش رایج درمان و ترمیم شکستگی یا ترک خوردگی دندان اشاره شده است:

پر کردن یا باندینگ دندان
چنانچه تکه کوچکی از مینای دندان ترک خورده باشد، دندانپزشک آنرا با پر کردن دندان ترمیم خواهد کرد. اگر این ناحیه که نیاز به درمان و ترمیم دارد جزو دندان‌های جلویی باشد که حین لبخند زدن در معرض دید قرار دارد، در اینصورت دندانپزشک برای ترمیم آن روشی به نام باندینگ دندان را به کار میگیرد که در آن از رزین کامپوزیت همرنگ دندان استفاده میشود

باندینگ دندان روشی ساده است که معمولا در آن نیازی به بی حس کردن دندان نیست. در این روش دندانپزشک ابتدا سطح دندان را با استفاده از مایع یا ژلی میتراشد تا سطح زبر شده و مواد باندینگ بخوبی به آن بچسبند. سپس دندانپزشک یک لایه ماده چسبنده را بروی سطح دندان کشیده و رزین کامپوزیت همرنگ دندان را بر روی آن قرار می دهد. پس از اینکه مواد باندینگ به شکل طبیعی دندان فرم داده شد، دندانپزشک با استفاده از نور ماوراء بنفش، آنرا سفت و محکم می کند.

روکش یا تاج دندانی

چنانچه تکه بزرگی از دندان دچار شکستگی شده یا پوسیده شود، در اینصورت ممکن است دندانپزشک برای محافظت از دندان و حفظ زیبایی ظاهری دندان، قسمت باقی مانده را تراشیده یا سوهان بکشد و آن را با روکش یا تاج دندانی بپوشاند. این روکش‌های دائمی ممکن است از جنس فلز، سرامیک مخلوط با فلز، تمام رزینی یا سرامیکی باشند که هر کدام از انواع آنها مزایای خاص خود را دارند. تاج دندانی تمام فلزی بسیار قوی و مستحکم است. از طرفی، روکش دندانی سرامیکی و رزینی نیز شباهت بسیار زیادی به دندان‌های طبیعی دارند.

اگر تمام قسمت فوقانی دندان شکسته باشد اما ریشه دندان سالم باشد، دندانپزشک متخصص درمان ریشه دندان (اندودنتیست) ممکن است درمان ریشه دندان را انجام داده و پین یا پایه‌ای در کانال ریشه دندان قرار دهد و سپس با استفاده از سیمان دندانپزشکی و با قرار دادن تاج بروی این پایه، ساختمان دندان را ترمیم کند. 

دریافت روکش دندانی معمولا به ۲ جلسه مراجعه به مطب دندانپزشکی نیاز خواهد داشت. در جلسه اول، دندانپزشک ممکن است برای بررسی دقیق ریشه دندان و بافت استخوانی اطراف آن، رادیوگرافی دندانپزشکی (عکسبرداری در دندانپزشکی) انجام دهد. چنانچه بعد از عکسبرداری مشکل دیگری وجود نداشته باشد، دندان و لثه مجاور آن بی‌حس شده و دندانپزشک قسمت باقی مانده دندان را برای قرارگیری روکش میتراشد. چنانچه شکستگی یا ترک خوردگی دندان بزرگ باشد، دندانپزشک ممکن است از مواد پر کننده دندان برای نگه داشتن تاج دندانی استفاده کند. سپس دندانپزشک با استفاده از مواد خمیر مانند، الگوی بایت یا الگوی برهم‌آیی دندان شما را قالب گیری میکند. پس از آن، این قالب به آزمایشگاه فرستاده شده و تاج دندانی از روی آن ساخته میشود. تا آماده شدن تاج دندانی، دندانپزشک از یک روکش موقت ساخته شده از اکریلیک یا فلز نازک بروی دندان استفاده میکند.

معمولا ۲ الی ۳ هفته بعد و در جلسه دوم ویزیت، دندانپزشک روکش موقت را برداشته و نحوه قرارگیری روکش دائمی را قبل از ثابت کردن آن با سیمان مخصوص بروی دندان، ارزیابی میکند.

در برخی مطب‌های دندانپزشکی از فناوری دیجیتالی جدید و بروزی استفاده میشود که به کمک آنها میتوان تاج یا روکش دندانی را در همان روز ساخت. همچنین با استفاده از این تکنولوژی میتوان تصاویر دیجیتالی ۳ بعدی از داخل دهان تهیه کرده و آنرا بصورت یک فایل به آزمایشگاه فرستاد.

لمینت یا ونیر دندان
لمینت یا ونیر دندان پوسته یا لایه ‌ای نازک از جنس سرامیک یا رزین است که از مواد همرنگ دندان ساخته شده و برای پوشاندن سطح جلوی دندان‌های شکسته یا ترک خورده استفاده میشود.

چنانچه دندان جلویی شکسته یا ترک خورده باشد می توان آن را به کمک لمینت دندانی ترمیم کرد تا دندان مجددا سالم و زیبا دیده شود. لمینت های دندان علاوه بر اینکه برای ترمیم شکستگی های دندان مورد استفاده قرار می گیرند، مزایای بسیار دیگری نیز دارند که این مزایا باعث می شوند تا دندانپزشکان از آنها برای موارد مختلفی استفاده کنند.

جهت آماده ‌سازی دندان برای دریافت لمینت، مینای دندان تقریبا به اندازه 0.3 تا 1.2 میلی متر تراشیده شده و سپس دندانپزشک قالبی از دندان تهیه کرده و آن را به لابراتور یا آزمایشگاه دندانپزشکی میفرستد. معمولا پس از ۱ الی ۲ هفته بعد و با آماده شدن لمینت یا ونیر دندان، شما باید مجددا به مطب دندانپزشک مراجعه کنید. برای قرار دادن لمینت، ابتدا سطح دندان با استفاده از مایعی زبر میشود. سپس دندانپزشک سیمان مخصوص را بروی ونیر اعمال کرده و آنرا بروی دندان قرار میدهد. در مرحله بعد، با استفاده از نور مخصوص، مواد شیمیایی موجود در این سیمان سفت شده و به محکم چسبیده ونیر به دندان کمک میکنند.

عصب کشی یا روت کانال تراپی (جراحی ریشه دندان)

در مواردی که شکستگی یا ترک خوردگی دندان به قدری بزرگ باشد که پالپ دندان دیده شود (پالپ دندان لایه‌ای است که اعصاب و عروق خونی در آن قرار دارند)، در اینصورت احتمال اینکه باکتری‌های موجود در دهان وارد پالپ شده و آن را عفونی کنند وجود دارد. در چنین مواردی اگر دندان درد داشته باشید یا دندان شما تغییر رنگ داده و نسبت به دما حساس شده باشد، احتمالا پالپ آن آسیب دیده است. از این رو، بافت پالپ ممکن است بمیرد و اگر برداشته نشود میتواند منجر به عفونت شده و موجب کشیده شدن دندان شود. عصب کشی یا روت کانال تراپی شامل برداشتن پالپ مرده، تمیز کردن کانال ریشه دندان و سپس بستن این ناحیه میشود. بنابراین در هنگام ترک خوردگی های جزئی دندان سعی کنید فورا به دندانپزشک متخصص مراجعه نمایید تا دندان شما دچار تغییر رنگ و عفونت نشود زیرا در اینصورت باید هزینه های مازاد دیگری مانند هزینه سفید کردن دندان و روت کانال تراپی را بپردازید.

دندانپزشکان عمومی یا اندودنتیست‌ها میتوانند عصب کشی یا روت کانال تراپی دندان را انجام دهند. در اکثریت موارد عصب کشی دندان به اندازه پر کردن دندان هم درد نداشته و دندان باقی مانده باید برای محافظت از آسیب بیشتر با تاج یا روکش دندانی پوشانده شود.

چگونه می توان ترک خوردگی دندان را تشخیص داد؟
درد حین جویدن غذا و گاز گرفتن مواد غذایی یا درد و حساسیت دندان نسبت به دما از جمله علائمی هستند که با ترک خوردن دندان ایجاد میشوند. در اکثریت موارد این درد ممکن است بیاید و برود و حتی دندانپزشک نیز در تشخیص دقیق دندانی که موجب بروز این درد و ناراحتی میشود، مشکل داشته باشد.

آیا پس از درمان ترک خوردگی، این دندان به طور کامل بهبود می‌ یابد؟
بر خلاف استخوان‌ها، ترک خوردگی دندان بهبود نمی‌یابد. حتی علیرغم درمان، در برخی موارد ممکن است ترک خوردگی دندان بیشتر شده و این امر موجب جدا شدن دندان و حتی از بین رفتن آن شود. قرار دادن تاج یا روکش دندانی نیز نمیتواند از این موارد جلوگیری کرده و بهبودی کامل دندان را تضمین کند. اما از سوی دیگر، درمان کردن ترک خوردگی دندان نیز اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که درد را تسکین داده و از بدتر شدن ترک خوردگی جلوگیری میکند. پس از درمان، دندان ترک خورده تا سال‌ها باقی میماند و عملکرد خود را حفظ میکند. در مورد نحوه تشخیص ترک خوردگی دندان و انواع روش‌های درمان آن میتوانید از دندانپزشک خود سوال کنید.