هفتمین دوره حراج ملی هفته گذشته با عرضه ۴۰ اثر هنری با عنوان کلاسیک ایرانی و اسلامی برگزار شد و ۴۲ میلیارد و ۴۲۴ میلیون تومان فروش کرد. پس از انتشار عکس‌ها و اخبار آن، مدیرکل اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی در فضای مجازی واکنش نشان داد و اعلام کرد که «هیچ‌گونه مجوزی از سوی اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حراج ملی صادر نشده است. با توجه به قدمت و نفاست این آثار، خروج آن‌ها از کشور ممنوع بوده و برابر با ماده ۵۶۱ مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود.»
متولیان حراجی اما گفتند که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه صنایع دستی و اشیای قدیمی مجوز گرفته‌اند. معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم با این پاسخ که «حراج ملی مجوز این وزارتخانه را گرفته، اما برای ارائه آثاری که متعلق به میراث فرهنگی است، آن‌ها [وزارت میراث فرهنگی] باید پاسخگو باشند»، از وزارتخانه متبوع خود به این شکل سلب مسؤولیت کرد.
اینک، مرتضی ادیب‌زاده ـ مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی ـ که ماجرای حراج ملی و آثار عرضه شده در آن را بررسی کرده است، درباره نتایج این پیگیری گفت: ما با مسؤولان حراج ملی مکاتبه و درخواست مدارک کردیم تا بررسی شود آیا برخلاف ضوابط و مقررات اقدام شده و چنانچه از جایی مجوز گرفته‌اند برای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ارسال کنند. همزمان با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکاتبه‌ای داشتیم و با اتحادیه صنایع دستی و اشیای قدیمی هم جلسه‌ای داشتیم. تایید شد که مجوزی برای حراج آثار تاریخی صادر نشده است و مقرر شد از این پس، هیچ مجوزی بدون اطلاع وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برای برگزاری چنین حراجی‌هایی صادر نشود.
او ادامه داد: در این مرحله اقدام مهمی که می‌توانستیم انجام دهیم، جلوگیری از خروج این آثار از کشور بود، به‌ویژه آن‌که در کاتالوگ حراجی ذکر شده است آثار در زمان مشخص در خارج از کشور تحویل داده می‌شود.
ادیب‌زاده افزود: با گمرک و مبادی خروجی مکاتبه شد تا از خروج اشیاء تاریخی به‌ویژه آثاری که از طریق این حراجی فروخته شده‌اند، جلوگیری شود. ما به طور کلی با گمرک در این زمینه همکاری داریم. برای جلوگیری از تکرار این اتفاق و همچنین خروج این آثار از کشور با استان‌ها نیز در این‌باره مکاتبه شده است.
مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی سپس تاکید کرد: تمام حراجی‌های که خارج از مقررات و ضوابط دستورالعمل اجرایی «تجارت اموال فرهنگی - تاریخی و هنری منقولِ مجاز» مصوب هیأت وزیران به سال ۱۳۹۸ هستند، باید متوقف شوند و هیچ ارگان و دستگاهی اجازه صدور مجوز برای آن‌ها را ندارد.
ادیب‌زاده درباره این‌که حراج ملی هفتمین دوره را برگزار کرده است، چرا پیش از این به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اطلاع داده نشده و یا موضوع پیگیری نشده است، اظهار کرد: براساس آن دستورالعمل که در هیأت وزیران مصوب شده و در دسترس تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها قرار دارد، "اموال غیرمجاز" به هیج‌وجه نمی‌توانند حراج شوند و ضوابط خرید و فروش و حراج اموال منقول مجاز نیز مشخص است. آن‌ها مکلف بودند پیش از حراج، فهرست تمام آثار را به اداره کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی اعلام کنند تا آثار بررسی و با آثار موزه‌ها و ثبت ملی شده، تطبیق داده شود. همچنین اصالت‌سنجی آثار باید توسط کارشناسان میراث فرهنگی انجام شود تا آثار سرقتی و یا جعلی نباشد. پس از تأیید و تشخیص وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجوز لازم برای حراج "آثار مجاز" طبق همان دستورالعمل صادر خواهد شد.
او در پاسخ به این‌که آیا برگزاری حراج آثار تاریخی به طور کلی قانونی و مجاز است، گفت: طبق دستورالعمل اجرایی تجارت اموال فرهنگی - تاریخی و هنری منقولِ مجاز، خرید و فروش آثار ملی که مالکیت خصوصی دارند، درصورت احراز و رعایت ضوابط، و فقط در داخل کشور منعی ندارد، اما خروج این آثار از کشور ممنوع است و جرم دارد.
مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی درباره عنوان "آثار مجاز" در این دستورالعمل که امکان خرید و فروش آن‌ها طبق ضابطه وجود دارد، این توضیح را داد: طبق دستورالعمل اجرایی «تجارت اموال فرهنگی - تاریخی و هنری منقولِ مجاز»، آثار حاصل از کاوش غیرمجاز، تقلبی و جعلی اعم از تلفیقی یا غیرتلفیقی، تمام عناصر تزئینی وابسته به بناهای تاریخی و عناصر حاصل از تجزیه و تفکیک بناهای تاریخی و هنری و محوطه‌های باستان‌شناسی، آثار سرقت‌شده از موزه‌ها و مجموعه‌های داخلی و خارجی، همگی غیرمجاز شناخته می‌شوند و امکان خرید و فروش ندارند و لازم است که کارشناسان میراث فرهنگی، پیش از صدور مجوز خرید و فروش و حراج، این موارد را بررسی کنند و تطبق دهند.
ادیب‌زاده همچنین تاکید کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها برای فروش و برگزاری حراجی آثار تجسمی کمتر از ۱۰۰ سال می‌تواند مجوز صادر کند. مجوز حراج صنایع دستی فاخر را باید معاونت صنایع دستی در وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی تایید و صادر کند و آثار بالای ۱۰۰ سالِ مجاز هم ضوابط مشخصی دارد که مجوز فروش آن فقط با نظر وزارت میراث فرهنگی، پس از تطبیق با فهرست آثار ملی و موزه‌ای و اصالت‌سنجی صادر می‌شود. تا چنین مجوزهایی صادر نشود، حراجی نمی‌تواند برگزار شود. درباره فروش آثار بالای ۱۰۰ سال ضروری است که وزارت میراث فرهنگی نظارت داشته باشد.
منبع: ایسنا
نظر شما