به مناسبت فرارسیدن ۲۰ ذی‌الحجه، سالروز ولادت باسعادت امام کاظم(ع) و به‌منظور بررسی ابعادی از سیره نورانی آن حضرت(ع) با یکی از محققان و مؤلفان سیره اهل‌بیت(ع) گفتگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه مشروح آن می‌آید:
حاج یدالله بهتاش درباره شیوه حضرت موسی بن جعفر(ع) برای هدایت جامعه، اظهار کرد: ائمه معصومین(ع) همگی نور واحد هستند و هدفی واحد دارند اما شرایط زمانی برایشان تفاوت داشته است برای مثال اگر امام حسن(ع) در زمان امام حسین(ع) بودند همان قیام عاشورا را برپا می‌کردند، درباره دیگر ائمه(ع) هم‌چنین است یعنی هر یک به‌تناسب زمانه، راه تحقق هدف و رسالت خود را در پیش گرفتند، چنان‌که امام حسین(ع) قیام کردند و امام رضا(ع) ولایتعهدی مأمون را به‌اجبار پذیرفتند.
مؤلف کتاب «زندگینامه امام موسی کاظم(ع)» ادامه داد: بنا بر نقل تاریخ، سجایای اخلاقی ایشان پررنگ بوده و به‌تناسب شرایط سخت سیاسی و اجتماعی، در خفا و پنهانی رهبری جامعه را عهده‌دار بودند لذا در زمان ایشان قیامی توسط امام(ع) طراحی و انجام نشد اما حضرت(ع) با تشکیل هسته‌های مرکزی و استقرار نمایندگانی در شهرها با شیعیان در ارتباط بودند و آن‌ها را هدایت می‌کردند.
وی درباره ویژگی‌های اخلاقی حضرت موسی بن جعفر(ع) و راهبری جامعه از طریق آن سجایا، بیان کرد: ما به‌عنوان شیعه باید با سیره اهل‌بیت(ع) آشنا شویم و بدانیم رفتار آن حضرات(ع) با افراد مختلف و در موقعیت‌های گوناگون چطور بوده است.
این پیرغلام اهل‌بیت(ع) تأکید کرد: از مرور سیره امام کاظم(ع) برمی‌آید که ایشان بسیار اهل عبادت بودند، سجده‌های طولانی داشتند و به آراستگی ظاهری توجه می‌کردند، این‌ها درس‌هایی است که باید از سیره معصومان(ع) یاد بگیریم. از دیگر خصوصیات حضرت موسی بن جعفر(ع)، انس بسیار با قرآن است نقل‌شده ایشان صوتی بسیار زیبا داشتند و به نحوی آیات وحی را تلاوت می‌کردند که حاضران به گریه می‌افتادند.
وی بابیان اینکه کظم غیظ از خصوصیات بارز امام کاظم(ع) است، گفت: بنا بر روایات، غضب، مفتاح کل شرور است. امام کاظم(ع) بشدت اهل کظم غیظ و فروخوردن خشم بودند و به این خصیصه شهرت داشتند. نقل‌شده (بنا بر نقل منتهی الآمال) فردی از اقوام و نوادگان خلیفه دوم در انظار عمومی به امام کاظم(ع) توهین می‌کرد، حضرت(ع) زمانی به‌تنهایی به دیدار وی در زمین کشاورزی رفتند و باز او تندی کرد، امام(ع) پرسیدند: چقدر امید به برداشت محصول از این زمین‌داری؟ ... حضرت(ع) هم پول زمین و هم محصول را به وی پرداخت کردند.
بهتاش اضافه کرد: رفتار او ازآن‌پس با امام(ع) تغییر کرد و وقتی اطرافیان دلیل را پرسیدند، امام کاظم(ع) فرمودند: مشکل او را برطرف کردیم، دشمن به دوست تبدیل شد ... این درسی است برای امروز که با گره‌گشایی از مشکلاتی که مردم را از کوره به درمی‌برد، مانع از بروز خشم و دشمنی در جامعه و بین افراد شویم.
وی در ادامه بابیان اینکه روایات حضرت موسی بن جعفر(ع) نیز آموزه‌های نورانی‌ای برای امروز ما دارد، گفت: امام کاظم(ع) می‌فرمایند: مردم روی زمین حتماً مورد رحم خدا قرار می‌گیرند وقتی سه خصوصیت در آن‌ها باشد؛ نخست آنکه همدیگر را دوست بدارند، دوم امین باشند و سوم به‌حق عمل کنند. این یعنی تا وقتی شیعه همدیگر را دوست بدارند خدا به آن‌ها رحم می‌کند، در روایت است رحم کنید به هم تا خدا به شما رحم کند؛ امین بودن و عدم خیانت به یکدیگر و طرفداری از حق نیز زمینه برخورداری از رحمت الهی را فراهم می‌کند.
این پژوهشگر و مؤلف سیره اهل‌بیت(ع) بابیان اینکه حضرت موسی بن جعفر(ع) به‌نوعی وارث نهضت علمی امامین باقرین(ع) بودند، ابراز کرد: هرچند فشارهای سیاسی اجتماعی، آزادی لازم برای فعالیت علمی و راه‌اندازی کرسی درس و بحث را همچون پدرشان به ایشان نمی‌داد و از دیگر سو مدت‌ها در زندان خلیفه بودند اما قطعاً فعالیت‌های علمی داشتند و راه پدرشان را در شاگرد پروری و مبارزه از مسیر علمی فرهنگی ادامه دادند.
وی با اشاره به شهرت حضرت موسی بن جعفر(ع) به باب‌الحوائج، بیان کرد: مزار مطهر امام کاظم(ع) در شهر کاظمین واقع‌شده، شهری که تقریباً سنی نشین است اما جالب آنکه حتی اهل سنت به حضرت(ع) متوسل می‌شوند و امام(ع) در کار آن‌ها گشایش می‌کند. در زمان حیات هم اگر گرفتار و دردمندی به حضرت باب‌الحوائج، موسی بن جعفر(ع) مراجعه می‌کرد، ناامید بازنمی‌گشت و به این دلیل به ایشان باب حاجات می‌گویند.
بهتاش با اشاره به حضور پرتعداد فرزندان موسی بن جعفر(ع) در ایران، بیان کرد: وقتی امام رضا(ع) به‌ناچار ولایتعهدی مأمون را پذیرفتند و به خراسان آمدند، عده‌ای از فرزندان امام کاظم(ع) نیز به دنبال ایشان به ایران هجرت کردند و در مسیر بسیاری از آن‌ها توسط دشمنان و غریبانه به شهادت رسیدند، مثل حضرت احمد بن موسی(ع) که معروف به شاه‌چراغ هستند یا حضرت فاطمه معصومه(س) که رحلت شهادت‌گونه دارند.
مؤلف کتاب زندگینامه امام موسی کاظم(ع) در پایان خاطرنشان کرد: با این حضور و شهادت فرزندان امام کاظم(ع) و ایجاد مضجع شریف آن‌ها در نقاط مختلف ایران، مردم متأثر شده و فرهنگ تشیع از طریق آن‌ها گسترش یافت، ازاین‌رو می‌توان گفت که امام کاظم(ع) به‌وسیله فرزندان خود تأثیری شگرف در توسعه تشیع در ایران دارند.
نظر شما