آنکارا که در ۱۰ سال گذشته به آتش‌بیار اصلی بحران سوریه تبدیل شده بود، پس از سفر ۲۷ تیرماه رجب طیب اردوغان به تهران و درپی آن اخطار ایران و روسیه به این کشور در مورد عملیات دیگری در شمال سوریه، تغییر موضع داده و از نزدیکی به دمشق سخن گفت. با وجود این، منابع رسانه‌ای روز گذشته از حمله جنگنده‌های ترکیه به مواضعی در غرب شهر عین‌العرب واقع در شمال استان حلب و کشته شدن سه نظامی ارتش سوریه و زخمی شدن ۶ تن دیگر خبر دادند. همزمان برخی منابع خبری از آمادگی ارتش ترکیه برای حمله به خاک سوریه خبر می‌دهند.
در گفت‌وگو با سید هادی سید افقهی، تحلیلگر ارشد مسائل منطقه تحولات اخیر را به بحث گذاشته‌ایم.
ترکیه در ماجرای سوریه به دنبال چیست؟
آنکارا پس از ۱۰ سال ماجراجویی در سوریه به دنبال این است که سهم خود را از این ماجرا ببرد؛ حال این سهم یا می‌تواند با ادامه حمایت از گروه‌های تروریستی باشد یا عملیات نظامی.اما به‌طور کلی سیاست امروز ترکیه در برابر سوریه آشتی‌جویانه است.
نباید از یاد برد آنکارا این روزها در ماجرای اوکراین هم درگیر است یعنی در حالی که آمریکا خواهان مداخله جدی ترکیه در حمایت از اوکراین است برخی ملاحظات در رابطه با روسیه سبب شده اردوغان در این مسئله زیر فشار زیادی قرار گیرد. از سوی دیگر اقتصاد ترکیه هم این روزها وضعیتی آشفته داشته و در کنار افزایش بی‌سابقه تورم، نرخ ریزش لیر در مقابل دلار هم ادامه دارد. این مسائل اردوغان را به چاره‌اندیشی واداشته تا فکری اساسی برای سوریه کند. اما این موضوع برای ترکیه بدون هزینه نخواهد بود. ضمن اینکه امروز حضور مهاجران هزینه سنگینی بر ترکیه وارد کرده که سیاستمداران ترکیه را به حل این مشکل واداشته است.
جناب دکتر، آن‌گونه که برخی معتقدند آیا ممکن است روسیه و ترکیه در مورد سوریه زد و بند کرده باشند؟
دو روز پیش موضوع خرید سری دوم سامانه پدافندی پیشرفته اس۴۰۰ روسی توسط ترکیه و اینکه ممکن است بخشی از این سامانه در ترکیه ساخته شود منتشر شد. همه به یاد داریم خرید سری نخست این سامانه توسط ترکیه بلوای زیادی به پا کرد تا جایی که واشنگتن ترکیه را از ساخت پروژه جنگنده اف۳۵ کنار گذاشت. این تفاهم پس از آن روی داد که اردوغان ۱۴ مرداد با سفر به سوچی با پوتین دیدار کرد. پیرو این مسائل برخی این موضوع را مطرح کردند که ممکن است مسکو و آنکارا در موضوع احتمال عملیات در شمال سوریه نیز زد و بندی در پشت پرده کرده باشند. البته که موضوع تبادل‌نظر و منافع بر سر سوریه همواره بین طرفین وجود داشته است.
حتی به یاد داریم هنگامی که جنگنده روس توسط ترکیه هدف قرار گرفت شخص اردوغان به‌طوررسمی به قضیه ورود کرده و مانع ادامه بحران شد. این نوع تبادل‌نظر در موضوعات مختلف وجود دارد. با این حال روسیه همواره مخالف عملیات دوباره ترکیه در شمال سوریه بوده و آن را بیان کرده است. نکته مطرح در زمان حاضر گرفتاری آنکارا در مشکلات خودساخته است.
ترکیه در سالیان گذشته با موج‌سواری بر اختلافات میان روسیه و آمریکا به دنبال تأمین منافع خود بود. با این حال سیاست خارجی و داخلی آنکارا این روزها بسیار آشفته به نظر می‌رسد. ترکیه در سراسر مناطق پیرامونی خود با همسایگان درگیر است. از عراق و سوریه گرفته تا لیبی و جغرافیای مدیترانه به صحنه درگیری ترکیه با همسایگان تبدیل شده است. این تنش‌ها هزینه زیادی به دولت تحمیل کرده و اردوغان برای رهایی از این مشکلات دست و پا می‌زند.
خبرنگار: مهدی خالدی
نظر شما