پس از گذشت هشت ماه از تشکیل پارلمان جدید، جریان‌های سیاسی در عراق نتوانستند به تفاهمی درباره تشکیل دولت برسند. در پی این رخداد، نمایندگان جریان صدر اواخر خرداد ماه با چراغ سبز «مقتدی» از عضویت در پارلمان خارج شدند.
ناآرامی‌ها هنگامی بالا گرفت که کمیته هماهنگی شیعیان موسوم به الاطار التنسیقی به عنوان ائتلاف اکثریت در پارلمان، محمد شیاع السودانی را به عنوان گزینه نخست‌وزیری معرفی کرد. پس از آن، حامیان صدر ششم مرداد ماه به ساختمان پارلمان حمله کرده و آن را به اشغال خود درآوردند.
در حالی که تحصن آن‌ها در این مکان همچنان ادامه دارد سه‌شنبه نیز طرفداران مقتدی به مقر شورای عالی قضایی یورش برده و چادرهای تحصن خود را مقابل این نهاد بر پا کردند. آن‌ها خواستار صدور دستور انحلال مجلس توسط این نهاد شده‌اند، امری که به لحاظ قانونی میسر نیست. اقدام انتحاری حامیان صدر با واکنش تند طیف‌های مختلف سیاسی روبه‌رو شده و آن‌ها حمله به این نهاد مستقل را عبور از خط‌قرمز و کودتا علیه ساختار سیاسی خوانده‌اند. آن‌ها هشدار دادند هرگونه تعرض به دستگاه قضایی، عراق را وارد آشوب و به سمت جنگ داخلی خواهد برد.

عبور خطرناک از تمامی خط قرمزها
موضع‌گیری‌ها در نهایت صدری‌ها را به عقب‌نشینی وادار کرد. روز گذشته صالح محمد العراقی که از وی به وزیر صدر تعبیر می‌شود به طرفداران این جریان که ساختمان شورای عالی قضایی عراق را محاصره کرده‌اند دستور داد از این مکان خارج شوند. با وجود این به اعتقاد ناظران سیاسی ادامه اردوکشی خیابانی از سوی حامیان صدر آینده تیره و تاری را پیش روی همسایه غربی قرار داده و خودزنی حامیان وی در حمله به نهاد قضایی می‌تواند آینده سیاسی مقتدی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
سفیر پیشین کشورمان در عراق در گفت‌وگو با قدس با اشاره به تحولات عراق می‌گوید: ساختارهای دولت و نهادهای سیاسی به عنوان خط قرمز در هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند. اقدام جریان صدر عبور از این اصل اولیه است و شاهد بودیم پس از این اتفاق واکنش‌های تندی هم انجام شد و حتی نهاد قضایی تمامی اقدامات خود را به حالت تعلیق درآورد که البته با عقب‌نشینی صدری‌ها این روند به حالت عادی بازگشت.
حسن دانایی‌فر ادامه داد: دستگاه قضایی از ارکان نظام سیاسی و اجتماعی کشور است و هرگونه تعرض به آن، عراق را وارد آشوبی می‌کند که هیچ‌کس از آن در امان نیست.
این زنگ خطری برای کل ساختار است. دانایی‌فر در مورد اینکه برخی، ادامه ناآرامی‌ها را به نفع مصطفی الکاظمی می‌دانند؛ آیا این‌گونه است هم گفت: در شرایط معمول پارلمان باید نخست‌وزیر را معرفی کند.
برخی بر این باور هستند ادامه این روند سبب می شود نخست‌وزیر همچنان در مقام خود باقی بماند. بر همین دلیل آن‌ها معتقدند این مسئله از منویات نخست‌وزیر است اما به قطعیت در مورد اینکه آیا به‌راستی این‌گونه است نمی‌توان اظهارنظر کرد. وی تصریح کرد: با وجود این، بازتاب اعتراضات عراق بر خارج کشور هم بسیار مهم است. این حواشی پیام ناامنی را به دنیا مخابره کرده و همین مسئله موجب می‌شود بسیاری از شرکت‌ها به سبب ریسک‌های سیاسی از سرمایه‌گذاری در عراق خودداری کنند. پس این روند بی‌شک به نفع کلیت عراق نبوده و هرچه زودتر باید برای آن تدبیری اندیشیده شود.

عبور از گردنه مهم تاریخی با فهم مشترک سیاسی
یک تحلیلگر بین‌الملل هم رویکرد جریان صدر در زیرسؤال بردن حاکمیت نهادهای قانونی را تقبیح کرده و می‌گوید: دستگاه قضایی به عنوان یک نهاد مستقل باید جایگاه قانونی خود را در هر شرایطی حفظ کند از این رو این هنجارشکنی به مصلحت و به نفع ثبات عراق نخواهد بود. سید رضا میرابیان با بیان اینکه امیدوارم جریان‌های سیاسی به این آگاهی رسیده و خواسته‌های خود را از طریق درست پیگیری کنند، ادامه داد: صدری‌ها خود ادعای دفاع از مردم و حاکمیت عراق را دارند پس لازم است در گام نخست به ساختارهای رسمی احترام بگذارند. اعتراضات فراقانونی بی‌تردید خواسته‌های این جریان را زیرسؤال برده و به نفع این جریان و آینده سیاسی صدر نیست. میرابیان در مورد اینکه روند یاد شده به نفع چه جریانی است هم گفت: رویه اخیر کلیت ساختار عراق را با خطر روبه‌رو کرده پس به نفع هیچ گروهی نیست. تحولات عراق به سمت حساسی می‌رود که می‌تواند برخی دشمنان خارجی و گروه‌های داخلی را به سوءاستفاده از این شرایط متمایل کند. بهترین راه حل همان است که ایران از ابتدا پیشنهاد داده و از آن سخن گفته؛ اینکه عراقی‌ها بنشینند و به یک جمع‌بندی در مورد آینده دولت و سیاست خود برسند. وی در انتها تصریح کرد: البته خواسته صدر از طرفدارانش برای دور شدن از پیرامون نهاد قضایی خود نشانه‌ای مثبت است. گویا آن‌ها هم فهمیده‌اند با روش‌های غیرمعقول نمی‌توانند به جایی برسند. عقلانیت بهترین راه حل برای رسیدن به یک فهم مشترک سیاسی است. تجربه نشان داده رهبران عراق با راهنمایی مرجعیت از این پختگی و درایت برخوردار هستند که بتوانند از این گردنه مهم تاریخی هم به سلامت عبور کنند.

خبرنگار: مهدی خالدی