در ادامه تصمیمات تنش‌زای سید مقتدی صدر، در نهایت اعلام کناره‌گیری وی از دنیای سیاست مانند جرقه‌ای، بشکه باروت اختلافات را منفجر و عراق را وارد بحران کرد.
زد و خوردها میان صدری‌ها و نیروهای امنیتی در دو روز گذشته ۳۰کشته و ۷۰۰زخمی بر جای گذاشته است. از بین زخمی‌ها ۱۱۰نفر از نیروهای امنیتی هستند. با وجود این، ادامه هرج‌ومرج و موج‌سواری برخی جریان‌های داخلی و طرف‌های خارجی برای ماهیگیری از این آب گل‌آلود که می‌تواند عراق را وارد گردابی بی‌انتها کند مسئله‌ای است که بسیاری از کارشناسان درباره آن هشدار می‌دادند. همچنین بسیاری درزمینه نفوذ جریان‌های تکفیری داعشی و بعثی در میان صفوف طرفداران صدر به بهانه پیگیری مطالبات سیاسی اعلام خطر می‌کردند. این در حالی بود که رسانه‌های انگلیسی و سعودی در خط خبری ویژه خود تلاش داشتند از یک طرف به تنش‌ها میان ایران و عراق آن هم در آستانه اربعین حسینی دامن زده و از سوی دیگر مردم عراق را علیه مقاومت تحریک کنند. بروز برخی اقدامات تحریک‌آمیز مشکوک مانند حمله به مقرهای الحشدالشعبی و شلیک بی‌هدف تعداد زیادی راکت به منطقه سبز عراق بر این هشدارها افزود. در این بین بیوت معظم علما و همچنین بسیاری از رهبران سیاسی عراق بر حکمرانی عقلانی در جریان صدر و جلوگیری از فتنه تأکید داشتند.
عذرخواهی مقتدی از ملت عراق
اما رهبر جریان صدر که روز دوشنبه با اعلام اعتصاب غذا در حمایت از معترضان نشان داد علاقه‌ای به پایان دادن به تنش‌ها ندارد دیروز ناگهان مقابل دوربین‌ها ظاهر شده و سخنانی بر زبان راند که می‌تواند به آرامش جو حاکم بر این کشور کمک کند. مقتدی در نشست خبری که در محل اقامتش در نجف اشرف برگزار شد با بیان اینکه در مقابل مردم عراق سرافکنده هستم و از آن‌ها عذرخواهی می‌کنم، گفت: انقلابی که خشونت و قتل در آن باشد بد انقلابی است. از این پس نمی‌گویم آنچه رخ داد انقلاب است زیرا انقلاب نیست. قاتل و مقتول در آتش هستند. ریختن خون عراقی حرام است حرام. مقتدی صدر تصریح کرد از نیروهای امنیتی تشکر می‌کند که موضع بی‌طرفانه گرفتند و نیروهای الحشدالشعبی ارتباطی با آنچه رخ می‌دهد ندارند. رهبر جریان صدر سپس با تعیین مهلتی برای طرفدارانش تأکید کرد: جریان صدر با نظم و فرمانبردار است و اگر در ۶۰ دقیقه از مقابل پارلمان عقب‌نشینی نکنند از آن‌ها برائت خواهم جست. او در انتها بار دیگر بر کناره‌گیری خود از دنیای سیاست تأکید کرد و گفت: من شهروند عراقی هستم و در سیاست به هیچ وجه دخالت نمی‌کنم.
اقدامات طرفداران صدر طی یک ماه گذشته و بویژه اردوکشی خیابانی آن‌ها در دو روز اخیر عراق را به سمت جنگ داخلی پیش می برد. با این وجود تأکید چند باره رهبران بسیج مردمی عراق بر راه حل سیاسی برای پایان بحران و از آن مهم‌تر عدم حضور نیروهای الحشدالشعبی در درگیری‌های خیابانی در نهایت نکته مثبتی بود که مانع از گسترش درگیری‌ها شده و صدر را به عذرخواهی از این نیروهای خدوم ملت واداشت.
در پی این سخنان، طرفداران صدر از مقابل پارلمان عقب‌نشینی کردند.سپس فرماندهی عملیات مشترک عراق در بیانیه‌ای لغو مقررات ممنوعیت آمد و شد در بغداد و دیگر استان‌های عراق را اعلام کرد. این نهاد پیش از این از برقراری قانون منع آمدوشد در سراسر عراق خبر داده و سه‌شنبه را تعطیل سرتاسری اعلام کرده بود. در کربلا و نجف نیز وضعیت عادی گزارش شده است. رسانه‌های عراق همچنین گزارش دادند مرزهای عراق به دنبال بازگشت آرامش به این کشور به روی زائران ایرانی باز شده است. این موضع‌گیری صدر البته با استقبال گسترده عراقی‌ها روبه‌رو شد. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق هم ضمن استقبال از دعوت به توقف خشونت مقتدی صدر گفت: مواضع صدر مسئولیت اخلاقی و ملی همگان را به منظور دست برداشتن از تنش سیاسی و امنیتی و آغاز سریع گفت‌وگو طلب می‌کند.
تنش نه برای عراق خوب است و نه برای صدر
اما یک تحلیلگر تحولات عراق در گفت‌وگو با قدس با اشاره به تحرکات مشکوک از جمله شلیک راکت به منطقه سبز و همچنین تیراندازی‌های مشکوک، درباره اینکه چه طرف‌های داخلی و خارجی از ادامه بحران در عراق نفع می‌برند، گفت: بسیاری از طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی عقیده دارند صدر، مانعی اساسی برای تحقق اهداف ایران در عراق و پیشروی هواداران و همپیمانان تهران به‌ویژه الحشدالشعبی است. مواضع صدر و نزدیکان او نیز تا حدود زیادی همین مسئله را نشان داده بود. طبیعتاً برای این طرف‌های خارجی وجود یک ایران قوی در داخل عراق مطلوب نیست. آن‌ها به دنبال این هستند که ایران و همپیمانان آن در عراق کنترل شده و محدود باقی بمانند. بنابراین طبیعی است وقتی جریان صدر یا هر گروه و فرد دیگری بتواند موجب ایجاد این محدودیت‌ها شود، طرف‌های خارجی از آن استقبال کنند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم درصدد حمایت یا تقویت آن برآیند.
سیدرضا قزوینی غرابی در تحلیل سخنان اخیر صدر هم گفت: بی‌تردید استمرار ناآرامی‌ها به سود عراق نیست. ۳۰کشته در ۲۴ساعت نشان می‌دهد ظهور درگیری‌ها در عراق تا چه اندازه خطرناک است. این رویه نه برای عراق خوب است و نه صدر. سخنان و پیام صدر می‌تواند فضا را به سمت آرامش سوق دهد. هرچند از منظر سیاسی مشکلات زیادی همچنان پابرجاست.
وی در پیش‌بینی تحولات آینده عراق افزود: بازیگران متعدد داخلی و خارجی و تکثر منافع و تضارب آن‌ها، افزون بر شکاف‌های متعدد داخلی، سبب شده روند تحولات در این کشور پرشتاب و غیرقابل پیش‌بینی باشد. حتی اگر شرایط فعلی در نهایت کنترل شود باز هم باید انتظار تنش‌های اینچنینی را در آینده داشت زیرا بسترهای ایجاد و زایش این تنش‌ها همچنان موجود هستند.
خبرنگار: مهدی خالدی
نظر شما