با گذشت دو روز از وقوع انفجار خونین در مرکز آموزشی کاج در غرب کابل، آخرین آمارها از شهدا و زخمیهای این حادثه (بر اساس آخرین گزارش سازمان ملل تنها رقم شهدای این حادثه ۶۵ نفر بوده است) حکایت از عمق فاجعهای دارد که اغلب قربانیان آن، محصلان دختری بودهاند که خود را مهیای شرکت در کنکور سراسری میکردند. با توجه به رویکرد طالبان در تعطیلی مدارس دخترانه در مقاطع متوسطه، احتمالاً آنها از آخرین نسل دختران افغانستان بودند که میتوانستند رؤیای دستیابی به تحصیلات دانشگاهی را دنبال کنند.
در واقع این یکی از دلایلی است که طالبان را در مظان اتهام قرار میدهد که شاید به شکلی تعمدی در تأمین امنیت این مرکز آموزشی کوتاهی به خرج دادهاند.
اما نکته مهمتر این است انفجار اخیر در منطقهای از کابل رخ داده که عمدتاً اقلیت شیعیان هزاره در آن ساکن هستند. در بیش از یکسالی که از سلطه طالبان بر افغانستان میگذرد، اقلیتهای قومی و مذهبی نه تنها جایگاهی در حکومت پیدا نکردهاند بلکه بهتدریج با رویکردهای سرکوبگرایانه و مبتنی بر حذف نمادهای فرهنگی و اجتماعی از سوی طالبان مواجه شدهاند.
تعلل در شناسایی رسمی حقوق اقلیتهای دینی و مذهبی، اصرار طالبان در بهکارگیری زبان پشتو به عنوان زبان انحصاری مراجع اداری و رسمی و در کنار اینها حذف واژههای فارسی از سردر دانشگاهها و بیمارستانها حتی در استانهای فارسیزبانی چون هرات همگی نشان از در پیش گرفتن یک رویکرد انحصارگرایانه قومی از سوی حاکمان جدید کابل دارد. در این شرایط و با توجه به گستره تنوعات قومی، مذهبی و زبانی در افغانستان، در پیش گرفتن چنین رویهای از سوی طالبان میتواند این کشور را به سمت و سوی افزایش نزاعهای مبتنی بر شکافهای اجتماعی و در نهایت وقوع یک جنگ داخلی جدید سوق دهد. به نظر میرسد علاوه بر منتقدان و مخالفان داخلی طالبان که همواره درباره وقوع چنین شرایطی هشدار دادهاند، جامعه جهانی نیز به این جمعبندی رسیده که با تداوم حکومت طالبان به شکل فعلی، نمیتوان چشماندازی روشن برای آینده افغانستان ترسیم کرد. در این راستا مارکوس پوتزل، سرپرست دفتر معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) در سخنرانی اخیر خود در مقر این سازمان، «تفرقه، انزوا، فقر و درگیری داخلی» را سناریوهای محتمل برای آینده این کشور برمیشمارد.
نیکلای پاتروشف، رئیس شورای امنیت ملی روسیه نیز ضمن اشاره به تأثیرات منفی روند رادیکال طالبان در امور داخلی، هشدار میدهد نباید خطر سیاست جاری پشتونسازی را که حقوق اقلیتها را نقض میکند، دستکم بگیریم. بدین ترتیب همه اینها حکایت از آن دارد که صبر مردم افغانستان و در کنار آنها صبر جامعه جهانی دربرابر رفتارها و عملکرد طالبان در حال لبریز شدن است و چه بسا دوران انعطاف داخلی و خارجی در برابر طالبان به پایان خود نزدیک شده باشد.
نظر شما