به گزارش قدس آنلاین، ۳۱ خرداد ماه ۱۴۰۰ بود که ابراهیم رئیسی در نشست خبری خود اعلام کرد«محور کار ما در حوزه اقتصادی رونق تولید است. نقدینگی باید کنترل و ما هم مدیریت نقدینگی را اولویت خود قرار می‌دهیم و باید نقدینگی را به سمت تولید سرازیر کنیم؛ حتما باید سازکاروکارهایی که نقدینگی به سمت تولید برود در دستور کار قرار گیرد. امروز شرایط به گونه‌ای است که رشد نقدینگی موجبات مشکلات جدی را فراهم می‌کند. بنابراین تولید را پرجاذبه و اقدامات غیر تولید را بی‌جاذبه می‌کنیم تا نقدینگی به سمت تولید برود».

تمامی این گفته‌ها در حالی عنوان شد که مرداد ماه سال جاری بود که بانک مرکزی طی گزارشی تحت عنوان «تحلیل تحولات اقتصاد کلان و اقدامات این بانک در مرداد ماه ۱۴۰۱» اعلام کرد حجم نقدینگی در پایان مرداد ماه امسال به ۵۴۰۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.

در اسفند ماه سال گذشته میزان نقدینگی چهار هزار و ۸۳۲ هزار میلیارد تومان بود که در همان دوره با رشد ۳۹ درصدی نسبت به سال قبل خود یعنی ۱۳۹۹ مواجه بود و حالا امسال نقدینگی با افزایش بیش از ۱۱ درصدی نسبت به اسفند ماه ۱۴۰۰ مواجه شده است.

همچنین حجم نقدینگی در پایان شهریورماه سال جاری ۵۵۹۴ هزار میلیارد تومان بوده است. از طرفی رشد پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به شهریورماه سال ۱۴۰۱ به ۳۳.۱ درصد رسید.

البته به‌گفته کارشناسان افزایش نقدینگی زمانی به نفع اقتصاد است که بتوان آن را وارد حوزه تولید کرد تا اینگونه دست دلالان را از اقتصاد و سفره مردم کوتاه کنیم. به همین منظور پای سخنان بغزیان، کارشناس اقتصادی نشستیم تا عملکرد دولت در خصوص هدایت نقدینگی را بررسی کنیم.

حتی در کشورهای پیشرفته هم نقدینگی ثابت نیست

آلبرت بغزیان، تحلیلگر اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در رابطه با مسئله نقدینگی، ابراز کرد: نقدینگی موضوعی نیست که بگوییم قرار است ثابت باشد که چنانچه قرار بر ثابت بودن نقدینگی بود، کشورهای موفق دنیا هم آن را ثابت نگاه می‌داشتند همچون کشور آلمان که ۴۰ سال است که تورم نداشته؛ اما نقدینگی آن بالا رفته و علت این است که اقتصادی که رشد می‌کند نیاز دارد پول بیشتری در جامعه بچرخاند.

وی با بیان این نکته که در اقتصادی که متورم است شکی وجود ندارد که نقدینگی برای خرید و فروش کالا باید افزایش یابد، تصریح کرد: نقدینگی در مواقع تورم رشد می‌کند، چراکه کالاها با قیمت بالاتری معامله می‌شوند، بنابراین سیستم بانکی سرعت گردش پول را افزایش می‌دهد تا خرید و فروش انجام شود و در این میان هرچه سیستم بانکی پیشرفته‌تر باشد، نقدینگی بیشتری تولید می‌شود، چراکه سرعت گردش پول افزایش یافته است.

افزایش نقدینگی به خودی خود نکته منفی در اقتصاد نیست

بغزیان تاکید کرد: بنابراین نمی‌توان افزایش نقدینگی را به خودی خود نکته منفی در اقتصاد دانست. موضوع منفی این است که نقدینگی نه‌تنها به سمت تولید نمی‌رود که به سمت دلالی و سوداگری سوق پیدا می‌کند؛ اما در آلمان نقدینگی به سمت تولید هدایت می‌شود.

وی اضافه کرد: در کشورهای پیشرفته تقاضای مردم با توجه به پول بیشتری که به دست می‌آورند، افزایش می‌یابد و مثلا اقدام به خرید خودرو می‌کنند و خودروساز هم با پول اضافه‌ای که در اقتصاد به‌وجود آمده است(نقدینگی) تولید خود را تقویت می‌کند؛ اما در ایران باتوجه به اینکه نقدینگی به سمت تولید هدایت نمی‌شود مردم هنگام خرید خودرو، چون خودرویی نمی‌بینند به سمت قرعه کشی هدایت می‌شوند و این‌گونه است که دست‌های دوم، سوم و چهارم در اقتصاد به‌وجود می‌آید.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه رشد نقدینگی نباید نگران کننده باشد، بلکه محل خرج‌کرد آن مهم است، ابراز کرد: فرض کنید دولت کسری بودجه داشته باشد این کسری را یا باید با افزایش نرخ ارز جبران شود و یا آن را از بانک مرکزی قرض کند که این عامل خود تبدیل به بدهی دولت به بانک مرکزی می‌شود و از طرفی، بانک مرکزی هم منابع کافی در اختیار ندارد که بخواهد به تولید وام دهد، چراکه بخشی از منابع را به دولت قرض داده است.

متاسفانه نقدینگی وارد اقتصاد نمی‌شود

بغزیان ادامه داد: بنابراین چنانچه سیستمی به موضوع نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این نقدینگی ایجاد شده به اقتصاد وارد نشده، چراکه با ۳۵ تا ۴۵ درصد تورم مواجه هستیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت می‌تواند ابزاری برای رفع این مشکل بیابد، گفت: نمی‌توان گفت دولت زمان کافی برای رفع این مشکل و اثرگذاری نداشته و یا اینکه نقدینگی موضوعی نیست که بتوان آن را کنترل و هدایت کرد و یا اینکه نمی‌توان ادعا کرد که دولت زمان برای نظارت بر قیمت‌ها نداشته است.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: بنابراین به اندازه کافی زمان بوده تا دولت هم وضعیت را شناسایی کند و هم نسخه بپیچد.

بغزیان با اشاره به اینکه نظارت بر قیمت‌ها توسط دولت ضعیف بوده و امیدواری به توافقات هم ثابت مانده است، بیان کرد: متاسفانه افزایش قیمت‌ها هم با رشد پولی که دولت اعلام می‌کند همخوانی ندارد و رها شده است.

دولت در حال جا انداختن بحث تورم برای سال آینده است

وی اضافه کرد: برخی از مسئولان دولتی اعلام می‌کنند که بخشی از تورم را در سال آینده خواهیم داشت و این یعنی دولت برای کنترل تورم برنامه ندارد و به نوعی درصدد جا انداختن موضوع تورم برای سال آینده است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه طی بیش از یک سال اخیر اهداف دولت محقق نشده است، در پاسخ به اینکه چه عواملی می‌تواند ثبات را نوید دهد، گفت: مدیریت ارزی بانک مرکزی یکی از عوامل ثبات است؛ باید مشخص شود که بانک مرکزی می‌خواهد در چه نرخی ارز را نگاه دارد و از آن نرخ دفاع کند.

بغزیان اضافه کرد: همچنین ناترازی بانک‌ها باید بررسی و از حیف و میل شدن منابع بانک‌ها جلوگیری شود و در ادامه باید کنترل و نظارت بر قیمت را در دستور کار قرار دهند.

وی تاکید کرد: متاسفانه هیچگونه برنامه‌ای در دولت برای حل مشکل تورم و هدایت نقدینگی نمی‌بینم و دولت تنها در حال اداره کردن روزمره اقتصاد کشور است و نه رفع مشکلات و خانه دار کردن جوانان.

خبرنگار: فرزانه زراعتی