به گزارش قدس آنلاین، سید حسن مدرس در سال ۱۲۸۷ قمری برابر با ۱۲۴۹ شمسی در شهرستان اردستان، روستای سرابه در استان اصفهان متولد شد. وی بعد از اتمام تحصیلات مقدماتی، به مدت ۱۳ سال در حوزه علمیه مشغول به فراگیری علوم دینی شد و نزد اساتید بزرگ و گران‌مایه‌ای تحصیل کرد تا به درجه اجتهاد رسید.

امروز نهم آبان ماه ، سالروز نطق طوفانی این شهید علیه رضاخان است، به این بهانه به زندگی سیاسی و دستاوردهای شهید مدرس در طول حیاتش می‌پردازیم.

مدرس در دوران مشروطه بر طبق متمم قانون اساسی به همراه ۴ تن دیگر از مجتهدان در مجلس حضور یافت و در سومین دوره مجلس نیز به عنوان نماینده مردم تهران انتخاب شد. نطق طوفانی مدرس علیه اولتیماتوم روس‌ها برای برکناری شوستر، منجر به مخالفت مجلس و بی‌نتیجه ماندن اقدام روسیه و انگلیس شد.

با روی کارآمدن سیدضیا طباطبایی، مدرس به همراه دیگر رجال دولت و مجلس زندانی و بعد از مدتی به قزوین تبعید شد. مدرس پس از دولت سیدضیا به تهران بازگشت.

با دخالت‌های آشکار رضاخان در امور مجلس برای تغییر رژیم سلطنتی به جمهوری، مدرس برای آگاهی بخشی به علما نسبت به ماهیت حکومتی که مدنظر رضاخان بود، نامه‌های بسیاری به قم نوشت. همچنین قرار بود به همراه شش تن دیگر از نمایندگان در ۷ مرداد رضاخان را استیضاح کنند اما این اقدام راه به جایی نبرد. صبح روز استیضاح مدرس و دیگر نمایندگان موافق توسط طرفداران سردار سپه مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. استیضاح کنندگان به دنبال این اقدام در مجلس حاضر نشدند و سردار سپه رای اعتماد گرفت. به دنبال این اقدامات بود که هفتم آبان ماه سال ۱۳۰۵ هنگامی که مدرس برای تدریس به مدرسه سپه سالار می‌رفت، از سه جهت با شلیک گلوله روبه‌رو شد اما با ترفندی جان سالم به در برد و این ترور نافرجام ماند. در نهم آبان نیز مدرس که قصد داشت رابطه ننگین مجلس و سردار سپه را به هم بزند و رضاخان را از چشم اکثریت بی‌اندازد، نطق مفصل و تاریخی خود را علیه رضاخان قرائت کرد. در این نطق تاریخی مدرس از وضعیت ناگوار حکومت مشروطه و حق قانونی مردم برای استفاده از حکومت سخن گفت .همچنین از حکومت سردار سپه و فشارهای غیرقانونی او گله کرده و به نمایندگان برای اعدام حمایت از چنین شخصی تذکر جدی داد.

ورود مدرس به مجلس شورای ملی آغازگر درخشان‌ترین مرحله از زندگی سیاسی او بود، این مرحله توانست یک چهره درخشان و بی‌بدیل از او در ذهن همگان ثبت کند. حضور موثر او در مجلس، نطق طوفانی‌اش علیه رضاخان و اقدامات بنیادی‌اش برای اصلاحات قوانین ، توانست به طور عملی این تفکر که روحانیت علم و فن و رندی ملک و رعیتداری و ریاست نمی‌‎داند را رد کند.

از دیگر اقدامت مهم و تاثیرگذار مدرس که نتایج آن هنوز هم قابل لمس است، تدرس نهج‌البلاغه در حوزه درسی است. به نوعی می‌توان مدرس را بنیان‌گذار نهج‌البلاغه شناسی در عصر حاضر دانست.مدرس خود در ارتباط با این اقدام گفته بود:« تدریس نهج البلاغه و تاریخ را در حوزه درس خود گنجانیدم و حتی اینجا هم برای خود معاند و مخالف درست کردم. آنان میگفتند [این کار] بدعت است ولی [من] معتقد بودم اگر این کار بدعت باشد، جهتی است به سوی تکامل اجتماعی. استنباط حرکت تاریخ از متن نهج البلاغه، تاریخ را از مسیر تباهی و ویرانگری جدا و به راه ساختن و پرداختن میکشانید. ثمره عقل و درک صحیح در این آزمایشگاه، به خوبی آشکار میشود و تاریخ، موفقیت و جایگاه حقیقی خود را به دست میآورد.»

از دیگر اثرات مهمی که شهید مدرس بر تاریخ این سرزمین داشت، مفاهیم سیاسی جدیدی بود که او به دایره واژگان مردم اضافه کرد. معنای کلماتی چون ملت، مملکت، جامعیت، و اتحاد دین و سیاست با تعاریف مدرس دگرگون و اصلاح شد.

خبرنگار: محدثه مودی