به گزارش قدس آنلاین خراسان، مراسم رونمایی از اسناد آموزش و پرورش گنجینه رضوی در موزه حرم مطهر امام رضا(ع) به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و با مشارکت بنیاد فرهنگی رضوی و اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی با حضور جمعی از مدیران و کارکنان این مراکز در موزه قرآن و هدایای مقام معظم رهبری این آستان مقدس برگزار شد.

اهمیت حرکت فرهنگی امام رضا(ع)

در این مراسم محمد هادی زاهدی مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی با موضوع حرکت فرهنگی امام رضا(ع) اظهار کرد: هجرت حضرت رضا(ع) از مدینه به خراسان از منظر مأمون یک اقدام سیاسی برای فرونشاندن آشوب‌ها و قیام‌های علویان بود، اما از منظر امام رضا(ع) یک فرصت برای انجام اقدامات فرهنگی بود.

وی با تشریخ ادوار تاریخی و سیر تحولات هجرت امام رضا(ع) در بخشی دیگر از سخنانش گفت: بارگاه نورانی امام رضا(ع) نیز کانون نشر علم، دانش و پرورش دانشمندان بزرگی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، فردوسی طوسی، نظام الملک طوسی و... بوده است. مدارس نیز در اطراف مضجع شریف حضرت رضا(ع) شکل گرفته است. رجال بزرگ و شخصیت‌های برجسته علمی نیز در این آستان ملکوتی فعالیت داشته و مدفون شدند.

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز تحولات جدی و بسیاری در این بارگاه ملکوتی رخ داده به طور مثال هزاران کتاب توسط آستان قدس رضوی چاپ شده و هزاران دانش‌آموز و دانشجو در مدارس و دانشگاه‌های تأسیس شده توسط این آستان مقدس تحصیل کردند.

وی با بیان اینکه کتابخانه آستان قدس رضوی نیز امروزه به عنوان یکی از بزرگترین گنجینه‌های جهان اسلام فعالیت می‌کند، افزود: بی‌تردید تمامی این خدمات از وجود پربرکت حضرت رضا(ع) نشأت می‌گیرد.

تاریخچه مدرسه‌داری در آستان قدس

همچنین کاظم جهانگیری کارشناس اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم گفت: با شکل‌گیری تشکیلات اداری آستان قدس در دوره صفویه، به عنوان اولین اولویت‌ها، توجه به تأسیس مراکز آموزشی در برنامه کار این مجموعه قرار گرفت. از این زمان دو نوع مرکز آموزشی شامل «مکتب‌خانه» و «مدرسه علمیه» در جوار بارگاه ملکوتی رضوی به وجود آمد.

جهانگیری ادامه داد: در مکتب‌خانه‌ها، آموزش ابتدایی به اطفال تدریس و در مدرسه‌های علمیه، آموزش‌های تخصصی ارائه می‌شد. بعدها با تغییر در شیوه آموزشی، آستان قدس نیز اقدام به تأسیس مدارس نوین در مشهد کرد.

وی گفت: در آرشیو اسناد آستان قدس رضوی نزدیک به 7 هزار و 500 برگ سند، از دوره صفویه تا پایان دوره پهلوی درباره مراکز آموزشی که به همت این آستان مقدس تأسیس و حمایت می‌شده است، نگهداری می‌شود.

از مکتب‌خانه اطفال ایتام تا مدرسه رضویه

کارشناس اسناد آستان قدس رضوی در خصوص تاریخچه «مکتب‌خانه اطفال ایتام» نیز بیان کرد: این مکتب‌خانه تا سال 1326 قمری، با فراز و فرودهایی که داشته به حیات خود ادامه داده تا اینکه در پی اصلاحات میرزا شفیع خان صدرالممالک، متولی‌باشی آستان قدس، تجدید سازمان شده و از صحن عتیق به باغ آصف‌الدوله منتقل و به نام «مدرسه صدریه سادات» نامگذاری شده است.

وی گفت: این مدرسه پس از تغییر متولی آستانه در سال 1329 قمری و روی کار آمدن مرتضی قلی طباطبایی، نامش به «مدرسه رضویه» تغییر کرد. همچنین با تغییر مجدد متولی باشی، اصلاحاتی همچون افزایش کلاس‌های درس، تعداد معلمان و تهیه کتاب‌های درسی مطابق برنامه درسی وزارت معارف در این مدرسه انجام شد.

جهانگیری با بیان اینکه هزینه‌های مدرسه نیز از موقوفاتی تأمین می‌شد که طی سالیان متوالی از سوی واقفان متعدد به هدف آموزش وقف شده بود، افزود: این مدرسه شبانه‌روزی بود و اسناد موجود نشاندهنده مصارف ماهانه همچون هزینه‌های خوراک و پوشاک و تهیه کتاب‌های درسی دانش‌آموزان و حقوق معلمان این مدرسه است.

وی با اشاره به افتتاح مدارس جدید همچون مدرسه دوشیزگان آستان قدس در سال 1308 شمسی و دبیرستان در سال 1307 شمسی توسط آستان قدس رضوی گفت: سرانجام در سال‌های 1312 و 1314، مدیریت تمامی مدارس این آستان مقدس به وزارت معارف کشور واگذار می‌شود.

جهانگیری بیان کرد: پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، آستان قدس رضوی در سال 1365 با هدف ایجاد، مدیریت و گسترش واحدهای آموزشی با کیفیت، اقدام به تأسیس بنیاد فرهنگی رضوی می‌کند.

جایگاه مدارس امام رضا(ع) در کشور

در ادامه سید محمدصادق علی‌پرست مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی اظهار کرد: نظام تعلیم و تربیت ما اسلامی و منشأ آن توحیدی و مبتنی بر فطرت الهی است و با سایر نظام‌های آموزشی متفاوت است.

وی با تأکید بر اسناد تاریخی موجود در گنجینه رضوی افزود: آستان قدس رضوی سال‌هاست مدرسه‌داری می‌کند به ویژه که توجه به فرآیند تعلیم و تربیت خواسته مولایمان حضرت رضا(ع) است.

مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی با اشاره به گم شدن معنویت در زندگی بشر و تغییر سبک زندگی در عصر حاضر گفت: آستان قدس رضوی با تأسیس مدارس امام رضا(ع) در زیر مجموعه بنیاد فرهنگی رضوی، امیدوار است جریان‌سازی کند و شخصیت‌های عالم، متدین و فرهیخته برای نظام اسلامی تربیت کند تا در عرصه‌های مختلف علمی حضور پیدا کنند.

وی به فعالیت 14 باب مدرسه، یک پژوهش‌سرای بسیار غنی، پیش دبستانی و مدرسه در چناران در زیر مجموعه بنیاد فرهنگی رضوی اشاره و اضافه کرد: این بنیاد با مدارس مجهز و کلاس‌های درس استاندارد، جایگاه ویژه‌ای در حوزه تعلیم و تربیت کشور دارد.

علی‌پرست ادامه داد: سبک آموزش در این مدارس به گونه‌ای است که دانش‌آموزان نه تنها در عرصه‌های علمی بلکه در ابعاد مختلف رشد می‌کنند و طبق تأکید تولیت آستان قدس رضوی، این مدارس باید الگودهی در نظام آموزش و پرورش کشور کنند.

وی با اشاره بر اینکه بیش از 7 هزار دانش‌آموز در مدارس امام رضا(ع) از اقشار مختلف در حال تحصیل هستند، گفت: در این مدارس، هویت ملی و مذهبی دانش‌آموزان شکل گرفته است، از این رو دشمن در حمله به این مدارس عقیم می‌ماند.

علی‌پرست با تأکید بر لزوم توسعه نذر و وقف آموزشی در مدرسه‌داری گفت: امیدوارم با همکاری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بتوانیم نمایشگاهی از اسناد تاریخی آموزش و پرورش موجود در گنجینه رضوی برای آشنایی دانش‌آموزان با سبقه تاریخی مدرسه‌داری در این آستان مقدس برپا کنیم.