برای فهمیدن علت این موضوع،سراغ محمد لسانی، کارشناس فضای مجازی و مدرس سواد رسانه ای رفتیم.محمد لسانی در خصوص علت دیدگاه منفی بعضی مردم نسبت به نصب پیامرسان های داخلی، به موضوع اجبار محیطی اشاره کرد و گفت: گاهی ما مهاجرت طبیعی داریم اما گاهی با اجبار محیطی رو به رو هستیم.وقتی انسان خودش را توانمند در انتخاب ببیند، رغبت و اشتیاق او حفظ می شود اما وقتی احساس کند شرایط به نحوی چیده شده که امکان انتخاب از او سلب شده است؛ در مقابل این اجبار محیطی مقاومت می کند. یکی از دلایل کسانی که می گویند در این شرایط، پیامرسان خارجی مثل واتساب باز باشد؛ این است که افراد وقتی واتساپ باز است،بیشتر احتمال دارد پیامرسان های داخلی را انتخاب کنند. چون امکانات واتساپ از حداقلی ترین امکانات پیامرسان های داخلی کمتر است و طبیعی است که انسان به سمت پیامرسان داخلی می رود. لذا خیلی وقت ها اگر سیاست گذاران فضای طبیعی را فراهم کنند و امکانات و خدمات پیامرسان ها باهم مقایسه شود؛ مخاطب این مهاجرت طبیعی را انجام می دهد.

وی افزود: نکته دوم لیبلینگ و برچسب زنی است که از دهه های گذشته نسبت به تولیدات داخلی وجود داشته است که این پیامرسان ها امن نیستند و با نصب این پیامرسان ها امنیت اطلاعات نداریم. این لیبل و برچسب زنی که از مدت ها قبل آغاز شده، رسوبی در ذهن مخاطب ایجاد کرده است اما با این وجود، پیامرسانی مثل روبیکا به 20 میلیون کاربر ، ایتا به 12 میلیون و بله به 8 میلیون کاربر رسیده است . پس این پیامرسان ها توانستند از بسیاری موانع شناختی عبور کنند. موضوع جدی دیگر ، بحث ضدیت مونوپولی تکنولوژی غرب است یعنی اپ استور های خارجی که تک صدایی و انحصار ایجاد کردند و خود این ها، ضدیت را با اپلیکیشن های ایرانی شروع کرده اند و هشدار های ایمنی در خصوص نصب این پیامرسان ها برای کاربران ارسال می کنند .

به عقیده ی محمد لسانی، ما با یک کم کاری در حوزه برندینگ پیامرسان های داخلی و مدیریت وجهه این پیامرسان ها مواجهیم؛ یعنی نتوانستیم وجهه خوبی از پیامرسان های داخلی بسازیم.

محمد لسانی همچنین در خصوص نارضایتی برخی کاربران از این پیامرسان ها گفت: افتان و خیزان حرکت کردن پلتفرم های داخلی، خودش یک عامل نارضایتی کابران است. مثلا روبیکا در سال 98 یک جهش داشت و به 20 میلیون کاربر رسید اما بعد رها شد و ریزش کرد و باز از اواسط 1400 حرکت خوبی داشت. ما باید ثبات در بازار، ثبات در حرکت ، ثبات در سیاست گذاری و اجرا داشته باشیم و این افتان و خیزان حرکت کردن پلتفرم ها باعث نارضایتی مخاطب می شود. بنظر می رسد این عزم و جدیت وجود دارد که پیامرسان های داخلی بتوانند به این ثبات برسند.

یکی از دغدغه هایی که این روزها نسبت به پیامرسان های داخلی شنیده می شود،بی اعتمادی به این پیامرسان ها در خصوص امینت اطلاعات و حریم شخصی کاربران است.محمد لسانی درباره این موضوع گفت: در بین شبکه های اجتماعی، تیک تاک و فیسبوک و ایسنتاگرام به ترتیب بالاترین دسترسی را به اطلاعات کاربران خود دارند. تلگرام ، واتساپ و تیک تاک به تاریخچه تماس افراد هم دسترسی دارند و موقعیت مکانی فرد در لحظه نیز برای تیک تاک ، توییتر وفیسبوک قابل دریافت است. در واقع با یک بررسی ساده می توان فهمید که از بین تمام پیامرسان ها، بالاترین دسترسی ها برای پیامرسان های خارجی است و اصولا سروش، روبیکا، ایتا و بله، حداقل دسترسی هارا دارند. پس اگر کسی در حوزه دسترسی به این اپلیکیشن ها شک دارد؛ خودش یک مقایسه ای بین دسترسی های تمام ایپلیکیشن ها انجام دهد. در واقع به نظر می رسد این یک بازی تبلیغاتی و روانی است.

حالا این سوال مطرح می شود که چطور می توان این دیدگاه منفی را تعدیل کرد؟ آیا راه حلی وجود دارد که بتوان از این رسوبات ذهنی منفی که در طی سالیان گذشته علیه تولیدات داخلی در ذهن بعضی مردم ایجاد شده است،عبور کرد؟محمد لسانی درباره راه حل این موضوع گفت: اصولا بحث برندینگ، یک بحث زمانبر است و اعتماد در طی زمان شکل می گیرد .این کار زمانبر است و KPI ، شاخصه های عملیاتی و استراتژی بازار و تیم قوی CRM می خواهد که بتواند با مشتری ارتباط بگیرد و تیم جدیR&D می خواهد که بتواند توسعه را جلو ببرد و همچنین نیازمند تیم تحلیل بازار است.

وی افزود: اصولا ساختن، کاری پیچیده، چند لایه و تیمی است و برای همین باید از تکانه های اقتصادی و فناوری جلوگیری بشود یعنی تکانه هایی که باعث می شوند شرکت ها سطح عمودیشان کاهش پیدا کند. در واقع یک شرکت باید بتواند در ساختار هرمش چند لایه کارها را برون سپاری کند اما معمولا ساختار های شرکتی ما، سیستم های چند پله نیستند. در حالی که هرچقدریک سیستم پلکانی تر باشد یعنی عمق مدیریتی و ثبات کاری آن شرکت بیشتر است. بنظر می رسد ما معمولا در مجموعه های داخلی دنبال سود کوتاه مدت و بازار سازی آنی و صرفه دهی فوری هستیم اما بازی فناوری یک بازی بلند مدت است و ادغام و انحلال و ورشکستگی اجزای طبیعی آن هستند. در غرب نیز بیشتر شرکت ها در هم ادغام می شوند و برند های بزرگ آن هارا می بلعند. برای مثال یک کمپانی مثل MSQRDتکنولوژی AR را ارائه می دهد و مارک زاکربرگ این کمپانی را می خرد تا از تکنولوژی AR این کمپانی برای فیسبوک استفاده کند. در واقع این ها قواعد بازی است و ما در ایران به خیلی از قواعد این بازی نظیر طولانی مدت و چند لایه بودن این فرایند و اینکه ادغام جزئی از این بازیست،توجهی نداریم و این موضوع باید برطرف شود.

خبرنگار: فاطمه سادات حمدی