به گزارش قدس آنلاین، اقتباس ادبی توسط سینماگران در تمام دنیا اتفاق می افتد و ایران هم از این اتفاق مستثنی نیست. این ماجرا تا جایی برای مخاطبان و سینماگران جذاب و حائز اهمیت است که در اسکار هم یک جایزه ویژه اقتباس ادبی گذاشته اند و آثار اقتباس شده به طور مجزا داوری می شوند. در ایران هم تقریبا از تولید فیلم «گاو» داریوش مهرجویی ماجرا اغاز شد تا امروز. در جذابیت تولید فیلم های اقتباسی شکی نیست اما این نکته که فیلم به خوبی داستان اصلی کتاب دربیاید همیشه چالش بزرگی برای کارگردانان بوده است. در ادامه به ۱۰ نمونه موفق فیلم ایرانی اقتباسی از اثر ادبی می پردازیم.
گاو | داریوش مهرجویی
فیلم«گاو» محصول سال ۱۳۴۸، دومین فیلم بلند سینمایی «داریوش مهرجویی» از داستان چهارم کتاب «عزاداران بیل» نوشته «غلامحسین ساعدی» اقتباس شده است. علی نصیریان، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی و پرویز فنی‌زاده بازیگران اصلی فیلم هستند و محمود دولت آبادی، نویسنده نیز به عنوان بازیگر در این فیلم حضور دارد. این فیلم جزء اولین فیلم‌های ایرانی بود که در غرب و اروپا مورد توجه قرار گرفت و اولین بار بدون زیرنویس انگلیسی روی پرده‌ی جشنواره‌ی فیلم ونیز رفت و موفق به کسب جایزه‌ی«فیپرشی» در سال ۱۹۷۱ شد. داستان فیلم از این قرار است که دیشب گاو مشدی حسن مرده است. مشدی حسن از کارگری برمی‌گردد. «اسلام» رشته‌ی سخن رابه دست می‌گیرد و می‌گوید که گاو فرار کرده و چند نفر را پی گاو فرستاده‌ایم. همه تلاش می‌کنند که مشد حسن را وادار به باور حقیقت کنند اما او نمی‌پذیرد تا این که خود تبدیل به گاو می‌شود.
درخت گلابی | داریوش مهرجویی
مهرجویی به آثار اقتباسی در سینمای ایران معروف است. یکی دیگر از فیلم های اقتباسی خوب او، «درخت گلابی» محصول سال ۱۳۷۶ و اقتباس شده از کتاب «جایی دیگر» به نویسندگی «گلی ترقی» است. نقش اول این فیلم را «همایون ارشادی» بازی می کند. در این فیلم مهرجویی داستان چهارم این کتاب را به تصویر کشیده است. راوی داستان مردی نویسنده است که به باغ کودکی‌اش در دماوند بازگشته و می‌خواهد بنویسد. او به مرور خاطرات نوجوانی خود می‌پردازد.
گاو خونی | بهروز افخمی
فیلم «گاو خونی» به کارگردانی «بهروز افخمی» اقتباس شده از رمانی به همین نام به قلم «جعفر مدرس صادقی» است. گاوخوی محصول سال ۱۳۸۲ و داستان کابوس‌های جوانی را حکایت می‌کند که خاطرات پدر مرده اش، شهر زادگاهش یعنی اصفهان و رودخانه زاینده رود او را به مرز پریشانی می‌رساند. افخمی این داستان را یکی از بهترین داستان های ایرانی می داند و گفته بود: این داستان فوق العاده است، یک فیلم پلیسی درباره خواب ها!
اینجا بدون من | بهرام توکلی
شاید «اینجا بدون من» بهترین اثر «بهرام توکلی» باشد . «اینجا بدون من» از نمایشنامه «باغ وحش شیشه ای» تنسیی ویلیامز اقتباس شده بود و توکلی به خوبی این داستان را ایرانیزه کرد. داستان درباره یک خانواده کوچک متشکل از مادر و دو فرزندش است که آرزوی دستیابی به رویاهای خود را دارند و با ورود یکی از دوستانشان امیدهای تازه ای در دلشان شکل می گیرد.
مهمان مامان | داریوش مهرجویی
به نظر می‌رسد داریوش مهرجویی، علاقه شدیدی به اقتباس از آثار نویسندگان ایرانی و خارجی دارد و بی انصافی است اگر نگوییم در این حوزه واقعا موفق بوده است. او در سال ۱۳۸۲ فیلمی سینمایی میهمان مامان را از داستان «هوشنگ مرادی کرمانی» اقتباس کرد. این فیلم در بیست و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد. «مهمان مامان» درباره‌ی خانواده‌ای است که قرار است میزبان عروس و دامادی از فامیل نزدیک‌شان باشند. مادر خانواده دلش می‌خواهد پذیرایی مناسبی از مهمانان داشته باشد، ولی توانایی مالی ندارد تا این که تمام همسایه‌ها به کمک او می آیند و مشکلات رفع می شود. را برای میهمانان تدارک ببینند. صفا و صمیمتی که مهرجویی در این فیلم به تصویر کشیده است مهم ترین عامل جذب مخاطب بود. گلاب آدینه، پارسا پیروزفر، امین حیایی، حسن پورشیرازی، نسرین مقانلو و ... بخشی از بازیگران این فیلم بودند.
پدر آن دیگری | مرحوم یدلله صمدی
مرحوم صمدی در سال ۱۳۹۳ تصمیم به اقتباس از کتاب «پدر آن دیگری» به نویسندگی «پرینوش صنیعی» گرفت. کارگردان تاکید می کرد تمام تلاش خود را برای وفاداری به متن کرده است. این داستان یکی از معدود روایت هایی است که هم در نثر و هم در تصویر توجه مخاطب را جلب و ارتباط خوبی گرفته است. نثر ساده و روان نویسنده باعث همزادپنداری بیشتری در مخاطب با موضوع شده است.
شب های روشن | فرزاد موتمن
در سال ۱۳۸۱ موتمن به سراغ اقتباس از نوشته های داستایوسکی رفت. «شب های روشن» از کتاب «شب های سپید» داستایوسکی اقتباس شده و در حقیقت کارگردان بن مایه داستان را در فیلم پیاده و بخی از دیالوگ ها را تغییر داده است. البته پایان داستان کتاب و فیلم کمی با هم متفاوت است. در هر صورت دیالوگ های عاشقانه و کارگردانی قوی موتمن «شب های روشن» را به یکی از بهترین عاشقانه های اقتباسی سینمای ایران تبدیل کرد.
خواهران غریب | کیومرث پوراحمد
«خواهران غریب» هم که برای اکثر ایرانیان نوستالژی شده و کمتر کسی است که این فیلم خوش ساخت و متفاوت را ندیده باشد. پوراحمد داستان این فیلم را از کتابی به همین نام نوشته «اریش کستنرا» قتباس کرده و در عین سادگی و بدون فرم خاصی در قلب مخاطبان نفوذ کرد. البته قبل از پوراحمد، کیانوش عیاری از همین کتاب و نویسنده اقتباس کرده بود و فیلم «دو نیمه سیب» را ساخت اما «خواهران غریب» نمونه موفق تری شد.
چکمه | محمدعلی طالبی
طالبی در سال ۱۳۷۱ سراغ اقتباس از یک داستان یک نویسنده ایرانی رفت و فیلم «چکمه» را ساخت. «چکمه» یکی از داستان های کوتاه کتاب تنور به قلم «هوشنگ مرادی کرمانی» است. این فیلم قصه‌ی سمانه دخترخردسالی است که با مادرش در یکی از محلات جنوب تهران زندگی می‌کند. او روزها به اجبار به محل کار مادرش به یک تولیدی می‌رود. شیطنت‌های سمانه باعث دلخوری مسئول کارگاه است و مادر ناچار او را چند روزی در خانه تنها می‌گذارد و برای مشغول نگه داشتن سمانه یک جفت چکمه قرمز می‌خرد و ... فیلم سینمایی چکمه تاکنون موفق به کسب جوایز متعددی در ایران، آمریکا، هندوستان، اتریش شده است.
پله آخر | علی مصفا
«پله آخر» اقتباسی آزاد از داستان «مردگان» از مجموعه «دوبیلینی ها» به نویسندگی جیمز جویس است. پله‌ی آخر در سی‌امین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نامزد دریافت دو جایزه شد و توانست جایزه بهترین فیلم‌نامه اقتباسی برای مصفا را کسب کند. این فیلم روایتی خطی ندارد با خاطره گویی شکل گرفته است. مصفا تنها در شکل گرفتن خط قصه به کتاب نگاهی کلی داشته است.
گزارش: لیلا نوعی
نظر شما