به گزارش قدس آنلاین، بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی در استان‌های ساحلی ایران موجب شده است بخشی از کارجویان این استان‌ها برای اشتغال به استان‌های صنعتی مرکزی کشور و به کلانشهرها مهاجرت کرده و با آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مواجه شوند.

این در حالی است که سرمایه‌گذاری برای کمک به توسعه کارآفرینی و اشتغال در این کشورها می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات و مسائل فراروی ساکنان این استان‌ها را حل نموده و زمینه‌های مناسبی را برای ثروت‌آفرینی در این مناطق فراهم آورد.

فعالیت ۶۵ درصد دانش‌آموختگان در رشته غیرمرتبط

بالای ۶۵درصد دانش‌آموختگان رشته‌های دانشگاهی در کل کشور در شغل مرتبط با آن رشته تحصیلی‌شان کار نمی‌کنند و آن ۲۰ تا ۳۰درصد مابقی نیز بیشتر شامل رشته‌های پزشکی و پرستاری و رشته‌های نظامی بودند که در محیط کار مرتبط با رشته تحصیلی خود مشغول کار بودند. دلیل عمده‌ این امر نیز آموزش مهارت‌های عملی لازم در این رشته‌ها در طول تحصیل و جذب نیروی کار توسط ارگان‌های مربوط بلافاصله پس از دانش‌آموختگی است. گفتنی است در حال حاضر ۲میلیون و ۳۹۹ هزار و ۵۵۴ نفر بیکار در کشور داریم که ۴۰ درصد آن‌ها، در گروه دانش‌آموختگان آموزش عالی قرار دارند.

قابل توجه آن است که هم‌اکنون سهم اقتصاد دریامحور یا اقتصاد آبی از تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۱۰درصد برآورد می‌شود، اما این سهم در کشورهایی نظیر چین و تایوان به بیش از ۵۰درصد می‌رسد و در برخی دیگر از کشورهای توسعه‌یافته متصل به دریا، این سهم تا ۴۵درصد برآورد شده است. «نرخ بیکاری پایین»، «درآمد سرانه بالا» و «تراکم جمعیتی زیاد»، «ثروتمندی» و «توسعه‌یافتگی» ازجمله مشخصات شهرها و استان‌های ساحل‌نشین در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان است. این در حالی است که هفت استان ساحلی ایران حدود ۲۵درصد مساحت کشور را از آن خود کرده و کمتر از ۱۰درصد کل جمعیت ایران را در خود جای داده‌اند.

بیش از ۴۰ درصد از مرزهای ایران آبی است

بهره‌مندی از ظرفیت‌های گسترده اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی(GDP) از طریق بسترسازی برای ایجاد و توسعه کسب‌وکارهای مبتنی بر دریا را «اقتصاد دریامحور» یا «اقتصادآبی» می‌گویند. چگونگی بهره‌مندی از «اقتصاد دریامحور» یا «اقتصاد آبی» تابعی از الگوهای حکمرانی اقتصادی در کشورهای گوناگون است.

جالب است بدانیم بیش از ۴۰درصد مرزهای ایران،آبی است و ایران از ۵هزارو۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی دریایی برخوردار است که این ویژگی جغرافیایی فرصت مهمی برای توسعه‌یافتگی و بالندگی کشور با اتکا به ثروت‌های سرشار آشکار و پنهان موجود در دریاها را فراهم آورده است. نکته قابل توجه آن است که معمولاً ایجاد هر شغل مستقیم در استان‌های متصل به دریا، به‌طور متوسط چهار شغل جانبی نیز ایجاد می‌کند.

براساس آنچه گفته شد، توسعه کارآفرینی و اشتغال در استان‌های برخوردار از نعمت دریا، یک راهبرد بنیادی برای الگوسازی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این مناطق قلمداد می‌شود. بدیهی است استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان نیز در این میان نقشی بی‌بدیل در کمک به ایجاد و توسعه کارآفرینی دریاپایه می‌توانند ایفا کنند. کسب وکارهای کارآفرینانه دریاپایه در سه حوزه «کسب‌وکارهای فناوری محور دریایی»، «کسب وکارهای تولید و صنعتی دریایی» و «کسب وکارهای خدماتی دریایی» به شرح زیر قابل طبقه‌بندی هستند:

ایجاد و توسعه کسب وکارهای خدماتی دریایی
. بنادر و هوشمندسازی آن‌ها
. کسب‌وکارهای مرتبط با خدمات فناورانه و نوین ترخیص و بارگیری هوشمند کالا
. پرورش ماهی در قفس و پرورش آبزیان با بهره‌مندی از الگوی‌های نوین منطبق با توسعه پایدار و سازگار با محیط زیست
. بازارچه‌های ساحلی در راستای عرضه و فروش بین‌المللی کالاها و خدمات ایرانی
. کسب‌وکارهای خرد و خانگی در حوزه‌هایی نظیر توربافی، تولید زیورآلات دریایی و...
. ترمینال‌های دریایی
. خدمات ترانزیتی دریایی
. خدمات گردشگری دریایی
. مناطق گردشگری حلال در جزایر ایرانی با رویکرد جذب توریست از کشورهای گوناگون
. مناطق آزاد و مناطق ویژه با رویکرد حمایت از صادرات کالاها و خدمات ایرانی و واردات فناوری‌های نوین

کسب وکارهای تولیدی و صنعتی دریایی
. ساخت، تعمیر و نگهداری انواع کشتی‌های اقیانوس پیما
. طراحی، ساخت، تولید و تعمیر و نگهداری انواع کشتی‌ها و قایق‌های باربری و مسافربری
. طراحی و ساخت انواع زیردریایی و کشتی‌های جنگی و تعمیر و نگهداری آن‌ها
. ایجاد زیرساخت‌های بندرگاهی
. طراحی، ساخت و نگهداری دکل‌های حفاری
. کاشت، داشت و برداشت «گیاهان شورزی» و «توسعه کشاورزی ویژه مناطق ساحلی»

کسب و کارهای فناوری محور دریایی
. انتقال آب از دریاهای شمالی و جنوبی به مناطق مرکزی و کویری کشور
. قابل شرب کردن و شیرین‌سازی آب دریا
. بهره‌مندی از جزر و مد دریا برای تولید انرژی‌های نوین
. تولید انرژی بادی و انرژی خورشیدی در مناطق ساحلی کشور
. بیوتکنولوژی دریایی و پرورش ریزمغذی‌های دریایی
. فناوری‌های زیستی و پرورش آبزیان
. کامپوزیت‌ها، سوخت متانول، کشتی‌های خودکار
. فناوری‌های نوین و انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی
. استخراج ترکیبات طبیعی از منابع دریایی
. استحصال انرژی از امواج
. توسعه زیست فناوری پزشکی دریایی
. تولید سوخت، غذا و مواد دارویی ضد میکروبی و ضد سرطانی
. توسعه مهندسی بافت
. توسعه فناوری علمی وابسته به جلبک‌های دریایی

نویسنده: مسلم‌خانی، مدرس کارآفرینی و مشاور عالی کسب‌وکار