قرآن برای تبیین برخی از مسائل، تشویق و ترغیب مردم به شناخت خدا، الوهیت و ربوبیت پروردگار، با اشاره به عظمت خلقت به برخی از حقایق علمی در حوزه‌های فیزیک، شیمی، ریاضی و نجوم پرداخته که حجم آن کمتر از آیات احکام قرآن نیست؛ این جمله را دکتر سید حسین امیدیانی، عضو انجمن نجوم ایران و پژوهشگری که سال‌ها در زمینه ارتباط آیات قرآن کریم با نجوم و علوم کهکشانی فعالیت کرده در گفت‌وگو با قدس می‌گوید و اضافه می‌کند: دانشمندان در تحقیقات خود دست‌کم ۱۵۰آیه قرآن با موضوع کهکشان‌شناسی و نجوم را پیدا کرده‌اند.

دستور قرآن کریم به بندگان خدا برای مطالعه در اسرار آفرینش
عضو انجمن نجوم ایران گفت‌وگوی خود را با یکی از آیات قرآن کریم آغاز می‌کند که در آن، خدا به بندگان خود به مطالعه مستمر در اسرار آفرینش دستور داده است.
دکتر امیدیانی می‌گوید: آیات ۳ و ۴ سوره ملک می‌فرماید، «الَذّی خَلَق سَبعَ سَمواتٍ طباقاً ما تری فی خَلقِ الرّحمن من تفاوُتٍ فارِجعِ البَصَرَ هَل تَری من فطورٍ، ثُمَّ ارجِعِ البَصَرَ کرّتین ینقَلبِ الیک البَصُر خاسِئاً وَ هُوَ حسیرٌ»؛ همان کسی که هفت آسمان را روی یکدیگر آفرید، در آفرینش خداوند رحمان هیچ تضاد و عیبی نمی‌بینی، بار دیگر نگاه کن، آیا هیچ شکاف و خللی مشاهده می‌کنی؟ بار دیگر (به عالم هستی) نگاه کن سرانجام چشمانت (در جست‌وجوی خلل و نقصان ناکام مانده) به سوی تو بازمی‌گردد در حالی که خسته و ناتوان است.
به گفته این پژوهشگر، آیات بسیاری در قرآن کریم وجود داد که علاوه بر اینکه توجه بندگان را به خلقت زمین، آسمان، حیوانات، گیاهان و... جلب کرده بر توجه ویژه بندگان خدا به مطالعه مستمر علمی تأکید بسیاری دارد.
عضو انجمن نجوم ایران با اشاره به اینکه خدا در قرآن کریم خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید، به مردم بگو به خلقت من نگاه کنند، اضافه می‌کند: دانشمندان در تحقیقات خود دست‌کم ۱۵۰ آیه با موضوع کهکشان‌شناسی و نجوم پیدا کرده‌اند.
دکتر امیدیانی با تأکید بر اینکه می‌توان با شناخت آیات مربوط به علوم مختلف و تدبر در آن به بسیاری از رازهای علمی که هنوز مکشوف نشده پی برد، متذکر می‌شود: با پیشرفت‌های شگرف انسان در این حوزه، امروزه بشر نه تنها توانسته پا از سیاره زمین فراتر بگذارد، بلکه تاکنون فضاپیماهایی را به سوی سیارات دیگر فرستاده است.

اشاره قرآن به فاصله کیهانی و جایگاه ستارگان در سوره واقعه
وی ادامه می‌دهد: خداوند در آیات ۷۵ و ۷۶ سوره مبارکه واقعه به فاصله کیهانی و جایگاه ستارگان اشاره می‌کند، این در حالی است که اگر بخواهیم با فضاپیمایی با سرعت امروزی به اولین ستاره پس از خورشید خودمان (آلفا قنتوروس) در کهکشان راه شیری برسیم ۱۰۰هزار سال طول می‌کشد و به عبارتی اگر با سرعت نور حرکت کنیم برای رسیدن به اولین ستاره راه شیری پس از خورشید به چهار سال زمان نیاز داریم، در حالی که در کهکشان راه شیری بیش از ۱۰۰ میلیارد ستاره داریم.
این پژوهشگر اضافه می‌کند: قطر کهکشان راه شیری ۱۰۰هزار سال نوری است و از کهکشان راه شیری تا اولین کهکشان همسایه (آندرومدا) ۲میلیون سال نوری فاصله وجود دارد، همچنین، برخی از کهکشان‌هایی که تلسکوپ‌های زمینی و فضایی هابل تصاویر آن‌ها را دریافت کرده‌اند، صدها میلیون سال نوری با ما فاصله دارند.
دکتر امیدیانی می‌افزاید: با مشاهده این ارقام و فاصله‌ها هم مفهوم آیات ۷۵ و ۷۶ سوره واقعه روشن‌تر و هم عظمت خلقت مشخص می‌شود، به‌طوری که دانشمندان وجود حدود ۱۰۰میلیارد کهکشان را در عالم هستی تخمین می‌زنند و از وجود بیش از ۸۰هزار میلیارد میلیارد ستاره خبر می‌دهند، در این میان، خدا می‌داند چه تعداد سیاره، قمر و اجرام آسمانی دیگر در عالم هستی وجود دارد.
وی اظهار می‌کند: مسئله شگفت‌آورتر در عالم هستی این است سیاره‌ها، ستاره‌ها، کهکشان‌ها و اجرام آسمانی که می‌بینیم تنها ۶درصد جرم عالم را تشکیل می‌دهند، این موضوع در حالی است که ۹۴درصد عالم، انرژی و ماده تاریک است که دانشمندان به وجود آن پی برده‌اند، اما هنوز ماهیتشان ناشناخته است. این شگفتی‌ها ما را به یاد آیه۵۷ سوره مبارکه غافر می‌اندازد که در بخشی از معنای آن به بزرگ‌تر و مهم‌تر بودن خلقت آسمان‌ها و زمین از خلقت بدن انسان اشاره شده است.

توجه جدی دانشمندان مسلمان به ارتباط میان آیات قرآن و نجوم
عضو انجمن نجوم ایران در ادامه گفت‌وگوی خود به توجه جدی دانشمندان مسلمان به ارتباط میان آیات قرآن و نجوم تأکید می‌کند و می‌افزاید: خواجه نصیرالدین طوسی در گذشته بزرگ‌ترین رصدخانه جهان را در ایران و شهر مراغه بنا کرد که این موضوع نشان از توجه دانشمندان مسلمان به اشارات قرآن کریم به علم نجوم و کهکشان‌شناسی دارد.
دکتر امیدیانی با تأکید بر اینکه دانشمندان اسلام به تأسی از قرآن کریم در حوزه نجوم تأثیرگذار شدند و تولیدکننده علم بودند، متذکر می‌شود: خواجه نصیر پس از ساخت رصدخانه و کتابخانه‌ای در کنار آن، ابزارآلات نجوم، دانشمندان و ریاضیدانان را از سراسر جهان جمع کرد.
به گفته این پژوهشگر، عبدالرحمن صوفی رازی، منجم ایرانی حدود ۷۰۰ سال پیش آدرس کهکشان «آندرومدا» یا «امرأه‌المسلسله» را در کتاب «صورالکواکب» ثبت کرده است. کهکشان اندرومدا با چشم معمولی قابل مشاهده است، غباری است که بطلمیوس در کتاب المجسطی آن را ندیده، بعدها که دانشمندان این جرم را با تلسکوپ شناسایی کردند متوجه شدند این کهکشان اتفاقاً نزدیک‌ترین کهکشان به راه شیری است. همچنین، یک مستند آمریکایی که در سال ۲۰۱۴ تولید شده نیز این مطلب را مطرح کرده که این کهکشان برای نخستین بار از سوی یک دانشمند ایرانی شناسایی شده است.
او به راه‌اندازی رصدخانه ملی در آینده‌ای نزدیک اشاره می‌کند و می‌گوید: این رصدخانه که در مسیر کویری قم و کاشان قرار دارد پس از راه‌اندازی می‌تواند بهترین دید را برای پژوهشگران نجوم به‌منظور یافتن سیارات و ستاره‌هایی که تاکنون ناشناخته مانده‌اند داشته باشد.

خبرنگار: مهدیه قمری