به گزارش قدس آنلاین، سکانس‌ها و پلان‌های پرشماری از آثار سینمایی جهان اکنون در حافظه سینما دوستان ایرانی نقش بسته که بسیاری از آنها به واسطه دوبله‌های درخشان دوبلورهای وطنی است، زیرا این هنرمندان با درکی که از اثرها داشتند، شیوه‌ای را برای بیان روایت‌ها و گفتار پیشه می‌کردند تا با ذائقه مردم نزدیک‌تر باشد. صداهایی در کنار دوبله به عنوان گوینده و راوی مستندهای تلویزیونی و سینمایی را نیز برای مخاطبان جذاب‌تر می‌کرد.

هر چه از حضور دوبلورهای پیشکسوت برای برگردان فیلم‌ها و روایت مستندها کمتر شد، لطف و کیفیت آثار دوبله شده نیز کاهش یافت تا جایی که اکنون بیشتر مخاطبان ترجیح می‌دهند فیلم‌ها و مستندها ‌را با زبان اصلی و یا زیرنویس ببینند.

سفر به دیار باقی برخی راویان پیشکسوت

در چند سال گذشته چند تن از گویندگان، راویان دوبلورهای پیشکسوت و نامی ایران به دلیل بیماری و کهولت سن به دیار باقی شتافتند که آخرین آنها زنده یاد هوشنگ لطیف‌پور است که شامگاه دوشنبه ۲۶ دی ماه ۱۴۰۱در کشور کانادا درگذشته است که بنا به اخبار منتشر گویا قرار است این هنرمند فقید در همان کشور به خاک سپرده شود.

لطیف‌پور کار دوبله و مدیریت دوبلاژ را از سال ۱۳۳۲ با فیلم «شنل» آغاز کرد. در سال ۱۳۳۷ ببه صورت مشارکتی استودیوی دوبلاژ «سایه» را تأسیس کرد که تا سال ۱۳۴۰ فعال بود. تعداد زیادی از گویندگان مطرح عرصه دوبله مانند پرویز بهرام، ژاله کاظمی، فهیمه راستکار و زهره شکوفنده کار خود را با هوشنگ لطیف‌پور آغاز کرده بوده یا در کارهای وی به نقطه اوج فعالیت خود رسیده‌اند. هم‌چنین زنده یاد منوچهر نوذری نخستین بار از طریق او به دوبله دعوت و به ایرج دوستدار برای کارآموزی دوبله معرفی شده بود.

یک روز گرم تابستان، عاشق صدای لطیف پور شدیم

«من یک روز گرم تابستان، دقیقا ۱۳ مرداد ساعت ۳ و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم» این نخستین مونولوک سریال به یاد ماندنی دائی جان ناپلئون ساخته ناصر تقوایی براساس رمان ماندگار زنده یاد ایرج پزشکزاد است که اغلب ایرانی‌ها آن را با صدای جذاب و گیرای لطیف پور شنیده‌اند. صدایی که هنوز در خاطره‌ها جا دارد و فراموش نخواهد شد.

زنده یاد لطیف پور در تداوم کارهایش کار دوبله و گویندگی را عاشقانه دنبال می‌کرد. او هنرش را به عنوان راوی در فیلم‌های مستند (راز بقا) به اوج رسانده بود تا جایی که مخاطب ایرانی مستندی بدون صدا و گویندگی او را دنبال نمی‌کرد و میلی به دیدن آنها نداشت. مستندهای زیادی از تلویزیون ایران از کارگردانان مختلفی پخش می‌شد که راوی اغلب آنها فقط یک صدا بود، صدایی که محیط زیست و حیات وحش را بهتر از هر دغدغه‌مندی می‌شناخت و راویت می‌کرد.

این گوینده و دبلور پیشکسوت در طول سال‌ها کاری‌اش نقش راوی فیلم سینمایی «پیرمرد و دریا» و «دلیران تنگستان» را ایفا کرده بود، همچنین صدای او در مجموعهٔ انیمیشن «جیمز گربه» در خاطره کودکان نسل‌های پیشین به یاد مانده است. او در سال ۱۳۶۵ به انگلستان و سپس کانادا رفت، برای مدتی به ایران بازگشت و سپس بار دیگر به کانادا سفر کرد و در همانجا ساکن شد.

همانطور که پیشتر گفته شد در چند سال اخیر تعدادی از دوبلورهای نسل طلایی دوبله ایران به ویژه راویان مستند به دیار باقی شتافتند و از آنها فقط صداهایی ماندگار به یادگار مانده‌است. دولورهایی که راویان رازهای زمین بودند.

راوی حیات وحش ایران

احمد رسول‌زاده متولد ۱۳۰۹ در تبریز، مدیر دوبلاژ و صداپیشه از دیگرپیکسوتان صنعت دوبله و راوی رازهای زمین بوده که صدای او نیز به عنوان دوبلور، گوینده و راوی مستندها هنوز در خاطرها باقی است. او هنرمندی است که صدایش گام به گام حیات وحش ایران درنوردید تا برای همیشه در خاطره‌ها باقی بماند.

رسول‌زاده از دانش آموزان دارالفنون بود که در سال ۱۳۳۴ او از طریق عباس خسروانه وارد عرصه صنعت دوبله شد و در استودیو سانترال با گفتن جمله‌ای در یک فیلم مصری کارش را به‌طور حرفه‌ای آغاز کرد و ۲ سال بعد با دوبله فیلم «مردی که زیاد می‌دانست» (ساخته آلفرد هیچکاک، محصول سال ۱۹۵۶) به جمع مدیران دوبلاژ پیوست.

رسول‌زاده در کنار گویندگی، بسیاری از بهترین و شاخص‌ترین آثار سینما را دوبله کرد، از جمله فیلم «بن هور» (ویلیام وایلر، ۱۹۵۹) که از شاهکارهای تاریخ دوبله به فارسی به‌شمار می‌آید.

معروف‌ترین اثر ایرانی که آن مرحوم مدیریت دوبلاژش را برعهده داشت سریال مشهور «دایی جان ناپلئون» (اثر ناصر تقوایی) است.

صدای رسول‌زاده را به عنوان راوی داستان در بسیاری از فیلم‌ها شنیده‌ایم. (مانند رابین هود) علاوه بر دوبله فیلم‌های داستانی، او گویندگی برنامه‌های مستند متعددی را بر عهده داشته که از جمله آنها، سلسله برنامه مستند «حیات وحش ایران» و «مستند راه ابریشم» است.

صدایی که گام به گام جاده ابریشم را پیمود

زنده یاد پرویز بهرام از دیگر دوبلورها و راویان رازهای زمین است که بیشتر صدایی او را وقتی داشت صدایی که گام به گام جاده ابریشم را می‌پیمود می‌شناسیم.

پرویز بهرام در ۴ مرداد ۱۳۱۲ در محله درخونگاه تهران زاده شد و به واسطهٔ شغل پدرش، او را هم به بابل بردند و شناسنامه‌اش را هم در بابل گرفتند.

بهرام کارشناس حقوق قضایی و وکیل رسمی دادگستری بود. او کار دوبله را از اواخر دهه ۱۳۲۰ (خورشیدی) و از طریق ملاقاتی که با دوستان خود، هوشنگ لطیف‌پور و جعفر والی داشت، و همچنین حضور در دوبلهٔ فیلم ایتالیایی هنرپیشه آغاز کرد. صدای او از جمله صداهای ماندگار دوبلهٔ ایران بود. یکی از ماندگارترین نمونه‌ کارهای وی، گویندگی به عنوان راوی در مستند «جادهٔ ابریشم» است که مورد توجه ایرانیان قرار گرفته است. پرویز بهرام کار دوبله را با ایرج رضایی و هوشنگ لطیف‌پور آغاز کرده بود.

بهرام اهل هنر بودن (شناخت هنر) و برخورداری از مطالعات هنری را در کنار شناخت موسیقی، بازیگری، کارگردانی و فیلم از مشخصات یک مدیر دوبلاژ شایسته و ممتاز می‌دانست و چیدمان درستِ گویندگان را هنر بزرگ یک مدیر دوبلاژ می‌دانست. داشتن ترجمه‌های خوب و در واقع مترجمین هر چه بهتر و باسوادتر و رعایت حقوق مادی و معنوی گویندگان فیلم‌ها و مدیران دوبلاژ از مواردی است که پرویز بهرام برای موفقیت دوبله در آینده توصیه می‌کرد. پرویز بهرام که پس از ۵ سال مبارزه با سرطان ۸ صبح ۶ خرداد ۱۳۹۸ در خانه خود در تهران درگذشت.

راوی باقی

داوود نماینده متولد ۱۳۲۹ در تهران از معدود گویندگان و دوبلورهای ایرانی است که خوشبختانه عمرشان باقی است و قید حیات است.

نماینده از سال ۱۳۴۷ و پس از اول شدن در امتحان دکلمه و فن بیان در تهران، به رادیو معرفی شد. پس از ورود به رادیو زیر نظر خانم پژوهش و آقای مانی که از اساتید گویندگی آن زمان بودند، آموزش‌های لازم را دید و گویندگی را آغاز کرد. نماینده در کنار گویندگی از سال ۱۳۵۵ به دنیای دوبله پیوست. او پس از انقلاب اولین مجری تلویزیون بوده که مقابل دوربین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته‌است.

دوبلهٔ او در فیلم‌های مستند شاخص است. مستند حس برتر که در سال ۱۳۶۸ از شبکه اول تلویزیون به نمایش درآمد مورد توجه بینندگان قرار گرفت. او در دوبله صدایی یکنواخت و لحنی جدید دارد و تقریباً کم پیش می‌آید که احساس را به صدایش راه دهد. به گفتهٔ خودش «بهترین دوبله او مستند سیاره زمین «Planet Earth» در یازده قسمت بوده‌است که در نوروز ۱۳۸۹ از شبکه ۵ پخش شد».