به گزارش قدس آنلاین، احتمالا تاکنون در مورد روانشناسی کودکان و نوجوانان زیاد شنیده‌اید؛ اما می‌توان حدس زد که عبارت روانشناسی پیری برای شما چیز جدیدی باشد و در مورد آن چیزی نشنیده باشید. رشته روانشناسی دارای تخصص‌های مختلفی است که روانشناسان می‌توانند برای کمک و ارائه درمان و خدمات به گروه‌های خاص مانند سالمندان، کودکان و غیره بر روی گرایش‌های مختلف آن تمرکز کنند.

ژروسایکولوژی (Geropsychology) یا روانشناسی سالمندی، تخصصی در روانشناسی حرفه‌ای است که دانش و روش‌های روانشناسی را برای درک و کمک به سالمندان و خانواده‌های آن ها به کار می‌گیرد تا بتوانند، رفاه زندگی خود را حفظ کنند و بر مشکلات جاری خود غلبه نمایند.

چرا روانشناسی پیری مهم است؟

بهتر است که در مورد اهمیت روانشناسی پیری بیشتر بدانید؛ زیرا ممکن است شما یا کسی که دوستش دارید، به آن نیاز داشته باشید. همان‌طور که گفتیم، ژروسایکولوژی تخصصی در روانشناسی است که بر درک، درمان و بهبود سلامت روان افراد مسن تمرکز دارد.

اختلالات سلامت روان، افسردگی و پیری، اضطراب و بیماری‌های مزمن مرتبط با افزایش سن، همگی نشان می‌دهد که افراد مسن نیاز به مراقبت‌های روان‌شناختی مناسب با دوران زندگی خود را دارند. روانشناسی پیری، افراد مسن را برای درمان انواع اختلالات، چالش‌ها و نگرانی‌های مربوط به دوران سالمندی مانند بازنشستگی و جابجایی محل زندگی تشویق می‌کند.

سالمندان، خانواده ایشان و مراقبینشان می توانند با کمک گرفتن از روانشناسان حوزه پیری، خدمات روان درمانی و راهنمایی‌هایی را برای مدیریت بهتر زندگی خود در سال های پیری دریافت کنند.

طول عمر انسان با پیشرفت‌های پزشکی و فناوری افزایش یافته است؛ به همین دلیل تقاضا برای بررسی روند پیری نیز افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر تعداد روانشناسان حوزه روانشناسی سالمندی در کشور بسیار کم است؛ با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در سال های آتی، این تعداد باید افزایش پیدا کند.

اضطراب و افسردگی در سالمندان

تغییرات شناختی منفی در افراد مسن، خود را به دلایل مختلفی از جمله بازنشستگی، مشکلات مالی، مسائل حمل و نقل، مشکلات مسکن، جابجایی محل زندگی و کاهش سلامت جسمانی نشان می دهد.اصلی ترین اختلال روانی که افراد مسن را تحت تأثیر قرار می دهد، افسردگی است.

افسردگی می‌تواند منجر به کاهش علاقه به سرگرمی‌ها یا فعالیت‌های همیشگی، انزوا و حتی خودکشی در موارد وخیم شود. طبق تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، خوشبختانه با مداخله به موقع می‌توان حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به افسردگی را درمان کرد.

رشته روانشناسی پیری با استفاده از روش های روان درمانی مانند روان درمانی شناختی رفتاری، روان درمانی پویا و روان درمانی بین فردی، افسردگی را معالجه می کند. اضطراب در افراد سالمندی که علائم افسردگی را نیز تجربه می کنند، رایج است.

طبق گزارش انجمن روانشناسان آمریکا (APA)، حدود ۱۱ درصد از افراد سالمند در آمریکا دچار اختلالات اضطرابی هستند. اعضای خانواده معمولا علائم مربوط به اضطراب را در افراد مسن نادیده می‌گیرند؛ چون معمولا این علائم با بیماری‌های جسمانی دوران سالمندی، هم‌زمان می‌شوند. روانشناسان حوزه پیری، عوامل استرس زایی که باعث ایجاد اضطراب در زندگی افراد مسن شده‌اند را از گذشته تا حال شناسایی می‌کنند؛ زیرا دانش کافی و لازم برای ارزیابی و درمان این اختلالات را دارند.

بیماری های مزمن

روانشناسان اغلب با افراد مسنی که از بیماری‌های مزمن رنج می برند، کار می‌کنند. بر اساس گزارش APA، حدود ۸۵ درصد از افراد مسن در آمریکا حداقل یکی از بیماری‌های مزمنی مانند آرتریت، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت، کاهش شنوایی، آب مروارید یا سکته مغزی را تجربه می‌کنند.

زمانی که بیماری مزمن در فرد مسن تشخیص داده شود، پزشک درمان تحت نظر روانشناس را برای کمک به فرد توصیه می‌کند تا با کمک حرفه‌ای، فرد بتواند با زندگی همراه با بیماری سازگار شود. در این صورت می‌توان گفت که روند درمان بیماری مزمن فرد سالمند به یک هدف درمان مشترک تحت نظر پزشک و روانشناس تبدیل می‌شود.

بیماران اغلب در مواجهه با واقعیت‌های سخت زندگی، ناتوانی و درد مزمن، دچار افسردگی می‌شوند. افسردگی اغلب درمان پزشکی را مختل می‌کند. روانشناسان حوزه پیری، افراد مسن را نسبت به بیماری‌های مزمن و عوارض آنها، مسائل اجتماعی، زیست محیطی و حتی شبکه‌های اجتماعی آگاه و راهنمایی می‌کنند. روانشناسان سعی می‌کنند از این طریق به سالمندان کمک کنند تا بتوانند با شرایط خود سازگار شده و درمان خود را پیگیری کنند.

زوال عقل

افراد مسنی که از بیماری آلزایمر یا زوال عقل رنج می‌برند، معمولا علائم اضطراب و افسردگی را نیز از خود بروز می‌دهند. طبق تحقیقات کارشناسان انجمن آلزایمر آمریکا، حدود ۴۰ درصد از افراد مبتلا به آلزایمر از افسردگی شدید نیز رنج می‌برند. بیمارانی که مبتلا به آلزایمر هستند، کمتر در مورد افسردگی خود حرف می‌زنند؛ همین امر روانشناسان حوزه سالمندی را با چالش‌های خاص خود روبرو می‌کند.

طبق دستورالعمل‌های موسسه ملی سلامت روان آمریکا، جهت تشخیص افسردگی در بیماران مبتلا به آلزایمر باید دو یا چند مورد از علائم زیر را در یک دوره دو هفته ای از خود نشان دهند:

انزوای اجتماعی

اختلال در اشتها

اختلال در خواب

حرکات کند و حرکات هیجانی

کج خلقی و زودرنجی

فرسودگی و خستگی

احساس بی ارزشی

افکار تکرارشونده در مورد مرگ

روانشناسی سالمندی برای چه کسانی مفید است؟

هر فرد سالمندی می‌تواند از خدمات و روان درمانی پیری استفاده کند. به عنوان یک فرد سالمند ممکن است خودتان یا یکی از افرادی که می‌شناسید به این خدمات نیاز داشته باشند. برای تشخیص این امر به علائمی که در ذهن و جسمتان وجود دارد، دقت کنید. حواستان به بروز بیماری‌های مزمن، زوال عقل و آلزایمر، افسردگی و اضطراب در سنین بالا باشد.

به گزارش وب گاه بیتوته، همان‌طور که در این مقاله به طور مفصل گفتیم؛ روانشناسی سالمندی، شاخه ای در روانشناسی است که به سلامت روان سالمندان و مطالعه روند پیری می پردازد. به عبارت دیگر ژروسایکولوژی با افزایش سن و سلامت افراد مسن سروکار دارد.

با توجه به افزایش جمعیت سالمند کشور ایران، اهمیت این رشته بیشتر نمایان می‌شود؛ هم برای افراد مسن جامعه و خانواده ایشان که بتوانند از خدمات روان درمانی پیری استفاده کنند و هم برای دولت که در برنامه‌ریزی های خود به دنبال آموزش نیروی متخصص در زمینه روانشناسی سالمندی باشد.