به گزارش قدس خراسان، سلسله نشست‌های اندیشه ورزی با موضوع "ظرفیت‌های قلعه خیابان برای نقش آفرینی در مشهدالرضا(ع)" صبح امروز با حضور فعالان اجتماعی و رسانه ای و چهره های دانشگاهی در این محله تاریخی مشهد برگزار شد.

در ابتدای جلسه یک نفر از ساکنان و معتمدان قدیمی محله به بیان تاریخچه و قدمت این محله پرداخت: قلعه خیابان با اسکان ۷۵ خانوار کشاورز تشکیل شد و الان با جمعیت ۴۵ هزار نفری ۳۵ شهید تقدیم انقلاب کرده اند.

وی با اشاره به پتانسیل‌های این منطقه در حوزه منابع انسانی گفت: دانشجویان و به ثمر رسیده از این محله کم برخوردار الان در رده های مختلف و بعضا بالای حاکمیتی مشغول خدمت هستند.

این شهروند در بخشی از صحبت‌های خود از سیاه‌نمایی‌ها نسبت به این محله گلایه کرد و گفت: در اغتشاشات اخیر کوچکترین خدشه ای از این محله به انقلاب وارد نشد جز اینکه همه پشتیبان نظام و ولایت بودند.

توسعه شهر به سمت شرق موضوع دیگری بود که وی به آن اشاره و عنوان کرد: ما را از حاشیه خارج کنند مهم نیست مهم حرم امام رضا است که باید در مرکز شهر باشد نه اینکه از حرم تا الهیه ۲۴ کیلومتر فاصله داشته باشد؛ برای ما افتخار است که در ورودی امام رضا(ع) به مشهد ساکن هستیم، قلعه خیابان طبق اسناد تاریخی موجود، محل ورود امام رضا(ع) از مسیر مرو به مشهد بوده است.

محمدرضا قائمی نیک عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی هم در بخشی از این برنامه درباره مسائل فرهنگی اجتماعی با الگوی توسعه شهری نکاتی را عنوان کرد.

این استاد رشته جامعه شناسی با اشاره به وضعیت محلات حاشیه ای شهر مشهد، آن را حاصل دهه ها و حتی یک قرن اخیر عنوان کرد و گفت: ورود رضا خان با تفکر توسعه ای غیر بومی و تحمیلی همراه بوده است و به لحاظ تاریخی ایران دستخوش تحولات همراه است.

وی ادامه داد: علامه حکیمی جمله معروفی درباره انقلاب دارد که "انقلاب اسلامی، طاغوت سیاسی را در بین برد اما طاغوتها اقتصادی و فرهنگی پا برجاست و انقلاب زمانی به اوج خود می‌رسد که همه طاغوتها را نابود کند."

قائمی نیک در ادامه به برنامه های توسعه رضاخان در دهه ۴۰ شمسی اشاره کرد و ضمن بیان نکاتی درباره سیر تاریخی این تفکر گفت: ساخت شهری ما مبتنی بر بازار شهری است و شهر را به مثابه یک قلمرو اقتصادی مورد توجه قرار میدهد، در اروپا هم از ساخت شهری مبتنی بر کلیسا به سمت شهر با محوریت بازار رفتند و تفکر بورژوازی رواج پیدا کرد، کم کم طی سه چهار سده کلیسا و اماکن مذهبی از زندگی مردم جدا شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در ادامه تشریح کرد: در زمان پهلوی هم این اتفاق افتاد و تلاش شد بافت مذهبی از بدنه شهر جدا شود. جدا کردن فلکه حضرتی از بافت شهر و غلبه منطق اقتصادی و جایگزینی بازارگردی به جای زیارت ادامه همین تفکر بود.

وی افزود: در طول نیم قرن گذشته، در غرب مشهد نهادهای مهم زندگی مثل پارک، دانشگاه و مراکز مهم تشکیل می‌شود و به تدریج در یک فاصله ۴۰ تا ۶۰ ساله شاهد هستیم این موضوع پررنگ تر میشود و جالب اینکه اغلب حاشیه نشینی ها در شهرهای مذهبی اطراف اماکن مذهبی شکل می‌گیرد علت هم این است که بر اساس الگوی توسعه پهلوی شهرهایی شکل بگیرد که نیروی کارگری و انقلابی در حاشیه باشند.

قائمی نیک با اشاره به این نکته که هر چه تفکر اقتصادی پررنگ تر شد، حاشیه نشینی بیشتر شکل گرفت، ضمن نقد برنامه های توسعه دوره پهلوی اظهار کرد: در تفکر توسعه غربی، نیروی کار و کارگری و نیروی انقلابی باید در حاشیه ساکن شوند، غربی ها بعد جنگ جهانی دوم افراد حاشیه نشین شان را به کشورهای مستعمره منتقل کردند مخصوصا در شمال آفریقا و به این ترتیب کشورهای جهان سوم نیروی کار غرب شدند الان هم ما می‌بینیم که الگوی مهاجرت نسل جوان، از پایین شهر سودای رفتن به بالای شهر، از آنجا به مرکز کشور و از مرکز کشور به اروپا و امریکا دارد چون سازوکارهای برنامه های توسعه به این شکل بوده که پول در غرب باشد.

این پژوهشگر در ادامه عنوان کرد: ساخت مشهد از یک بافت متوازن پیرامون حرم به یک بافت نامتوازن به سمت غرب کشیده شده است؛ در بلوار وکیل آباد مشهد دانشگاه و پارک که جزو برنامه توسعه ای زمان شاه بوده در سال‌های اخیر هم ادامه پیدا می‌کند و الان می‌بینید که در بلوار سجاد الان کلینیک حیوانات داریم اما اینجا در قلعه خیابان، بیمارستان برای انسان‌ها وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه ذات ایجاد شهری مثل مشهد پیرامون مکان زیارتی شکل گرفته و با الگوی توسعه غربی همخوانی ندارد و دچار تناقض می‌شود، افزود: آوردن امکانات به مناطقی مثل قلعه خیابان از بدیهیات است اما توسعه این مناطق مباحثی فراتر از این موضوع است، به نظر می‌رسد سابقه تاریخی این منطقه مانند همین موضوع که قلعه خیابان محل ورود امام رضا(ع) به مشهد است، ظرفیت طرح ایده هایی برای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داشته باشد.

انتهای پیام/