به گزارش قدس خراسان، اولین نشست انتقال تجارب بازآفرینی کلانشهرهای کشور و نشست کمیته بافت فرسوده شهرداری های کلانشهرهای ایران صبح امروز در محل تالار شهر برگزار شد.

انوشه رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش شهری و روستایی وزارت کشور، آقامحمدی جانشین وزیر و رئیس ستاد توانمندسازی و تحول اجتماع محور محلات کمتر برخوردار، آیینی معاون وزیر و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، دکتر صارمی رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری مجمع شهرداران کلانشهرهای ایران و سیدالحسینی عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران، از جمله مدعوین کشوری این نشست بودند.

تاکید بر توسعه مشهد به سمت شرق

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری ایران، در این نشست، بافت پیرامون اطراف حرم رضوی و جهت توسعه مشهد را دو موضوع اصلی شهرسازی در مشهد برشمرد و گفت: در خصوص بافت پیرامون حرم که اراده داریم که کار با شدت، سرعت و حدت بیشتری انجام شود و با رویکردی که دنبال می‌شود حضور مجاورین را در کنار زائران بیشتر کنیم.

سید محمد آیینی افزود: دنبال تشریک مساعی هستیم تا با همکاری آستان قدس و شهرداری مشهد اتفاقات بهتری آنجا رقم بخورد.

وی نسبت به توسعه نامتوازن مشهد به سمت غرب تذکر داد و گفت: باید به توسعه شرق مشهد توجه ویژه ای داشته باشیم، الان مرقد مطهر امام رضا(ع) در حال رفتن به سمت حاشیه شهر است و می‌خواهیم آستان قدس و شهرداری قوی‌تر وارد کار شوند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار در کشور داریم که حتی این بناها سازه ندارند و ۱۰ میلیون نفر ساکن آن هستند، افزود: در شهر تهران نسبت هر بنای ناپایداری که تخریب و طبق ضابطه ساخته شده است، یک به پنج است.

آیینی، مشهد را دارای بیشترین حاشیه نشین و بنای ناپایدار عنوان کرد و گفت: خراسان رضوی با دارا بودن ۲۷۸ هزار واحد مسکونی ناپایدار بالاترین بناهای ناپایدار را دارد که از این تعداد، ۲۱۶ هزار واحد ناپایدار در مشهد قرار دارد؛ اعتبار ویژه‌ای ایجاد شده است که می‌توان برای اتمام پروژه‌ها از آن استفاده کرد. همچنین از شهرهایی که زمین دولتی دارند با تأیید وزیر راه و شهرسازی‌ باید استفاده کرد.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری با بیان این که حفظ جان انسانها مهم است، افزود: بلوک‌هایی در کشور وجود دارند که ۷۰ درصد واحدهای آنها ناپایدار هستند از این رو باید به نوسازی واحدهای ناپایدار شتاب داد چون همه مسئول هستیم و روز قیامت باید پاسخگو باشیم.

او در ادامه ضمن تاکید بر هویت بخشی در مناطق حاشیه‌ای گفت: بهترین کاری که می‌توان در مناطق حاشیه‌ای انجام داد، ‌سنددارکردن این مناطق است. در این زمینه ۱۰ هزار پرونده تشکیل شده که عدد کمی است و پیش‌بینی می‌کنیم بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار مورد متقاضی دریافت سند وجود داشته باشد.

مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری ایران عنوان کرد: سامانه‌ای‌ طراحی و رونمایی شده است که تا امروز ۱۰۰ خانواده در آن ثبت نام کرده‌اند. این اقدام برای دریافت تسهیلات نوسازی و بازآفرینی است.

آیینی تاکید کرد: تا زمانی که ظرفیت داریم، نباید به‌دنبال توسعه شهری برویم و مردم نیز باید از همین مکان‌ها استفاده کنند. بسیاری از شهرهای جدید دچار معضلات فرهنگی به‌دلیل نبود خدمات هستند.

وی افزود: مردم ساکن در این مناطق توان مالی و توان فنی برای بهسازی ندارند و کسانی‌ هم که توانمند هستند، رغبتی برای ساخت در این مناطق ندارند.

مدیرعامل سازمان بازآفرینی شهری ایران راه حل این موضوع را تشویق سازندگان بخش خصوصی دانست و گفت: سازنده‌های بخش خصوصی باید تشویق شوند و در این محلات به‌صورت مشارکتی به ساخت‌وساز بپردازند. در این زمینه باید بسته‌های تشویقی و حمایتی تهیه کنیم.

آیینی با بیان اینکه در بخش اداری و مالی و شهرسازی و زمین بسته‌های حمایتی در حال تکمیل و تهیه برای سرمایه‌گذاران است، ادامه داد: باید سرمایه‌گذاران احساس کنند که در بافت فرسوده محترم هستند و برایشان فرش قرمز پهن شده است. باید تفاوتی در ارائه خدمات ایجاد شود و پروانه با سرعت صادر شود. شهرداری‌ها نیز موظف هستند در این زمینه‌ تا ۵۰درصد تخفیف دهند.

جلب کمک خیران کشوری برای سامان‌دهی حاشیه شهر مشهد

فرماندار مشهد در این نشست با اشاره اجمالی به اقدامات صورت گرفته در حاشیه شهر، این مساله را همچنان اولین مساله شهر مشهد، استان خراسان رضوی و کشور دانست و گفت: حاشیه شهر مشهد نگاه همه را در کشور به خودش معطوف کرده است و بالاترین مقام کشور نیز نسبت به آن دغدغه دارند. با اینکه اقدامات خوبی هم در این حوزه صورت گرفته، اما هنوز متاسفانه مساله اول استان و کشور است.

محسن داوری، با اشاره به تصویب طرح تحول حاشیه شهر تصریح کرد: بنای ما بر این بود که با حمایت وزارت کشور و استانداری خراسان رضوی تحولی در حاشیه شهر ایجاد کنیم که در پایان دولت سیزدهم بگوییم موضوعیت آن از اولویت خارج شده است، طرح تحول حاشیه شهر هم با همین نگاه تهیه و تصویب شد.

وی در ادامه افزود: برای نیل به این هدف باید سه کار ویژه انجام می‌شد، در قدم اول باید حاشیه شهر را تثبیت می‌کردیم تا بیشتر از این پیشروی نکند، این اقدام بزرگ صورت گرفت و در اقدامی جهادی موضوع طرح تفصیلی مشهد تصویب و ابلاغ شد.

فرماندار مشهد با بیان اینکه ۱۲۸ روستا در حاشیه مشهد قرار دارد که باید این‌ روستاها تعیین وتکلیف می‌شد، متذکر شد: ساخت و ساز غیر مجاز بسیاری در این روستاها وجود داشت که طرح هادی این روستاها جهت جلوگیری از ای موضوع انجام شد، در واقع وقتی مرز روستا با حریم مشخص شود دیگر اجازه نخواهیم داد حاشیه شهر بیشتر شود. بعد از تثبیت ساماندهی را انجام دادیم.

داوری گفت: به روایت‌های متفاوتی، اتباع خارجی در حاشیه شهر مشهد جمعیت زیادی دارند. یک میلیون نفر اتباع خارجی وجود دارند اما بعضی پیش بینی ها از آمار یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفری اتباع در حاشیه این کلانشهر خبر می‌دهد. توانمند سازی گام بعدی ساماندهی حاشیه شهر بود که فرماندار مشهد به آن اشاره و عنوان کرد: برای ساماندهی حاشیه، باید زیر ساخت‌ها مورد توجه قرار می‌گرفت که در قالب بازسازی شهری اجرا شد.

وی در ادامه با بیان اینکه در راستای اجرای طرح تحول حاشیه شهر ۲۰۴ پروژه در چهار محور تعریف شد، گفت: ۷۰ پروژه توسط ستاد بازآفرینی تعریف شده که ۲۳ درصد آن انجام شده است. ۵۱ پروژه برای دستگاه‌های اجرایی است که ۱۷ درصد اجرایی شده و شهرداری مشهد نیز ۶۹ پروژه در دستور کار دارد که ۵۳ درصد آن اجرایی شده است، همچنین نهادهای مردمی و عمومی ۱۴ پروژه در دستور کار دارند که تا الان ۸ درصد آن اجرایی شده است.

داوری از جلب کمک خیران برای پیشبرد طرح تحول حاشیه شهر در مشهد خبر داد و گفت: با توجه به اینکه همه پروژه های دستگاه‌های اجرایی که در دستور کار دارند به خاطر بحث تامین بودجه، امکان اجرایی شدن آنها وجود ندارد، از حدود سه ماه قبل با خیرین در کشور وارد مذاکره شدیم.

فرماندار مشهد با بیان اینکه سرانه آموزشی در حاشیه شهر مشهد ۱/۸متر است، در حوزه بهداشت و آب هم سرانه ها خیلی پایین است، سرانه ورزش در حاشیه شهر مشهد ۳۰ سانتیمتر است، گفت: در جلب کمک خیران، افق ۲ هزار میلیاردی در نظر گرفتیم که کنار ۷ هزار میلیارد طرح تحول به کمک اجرای پروژه‌ها بیاید که تا الان ۹۰۰ میلیارد تامین شده است.

طرح تحول در حاشیه شهر مشهد فرصت خوبی برای انتقال تجربه است

مدیر عامل سازمان بازآفرینی فضاهای شهری مشهد هم در بخشی از این نشست گفت: طرح تحول حاشیه شهر که توسط فرماندار این شهر به تصویب رسیده، بهترین فرصت برای انتقال تجربه به سایر کلان شهرها است.

علی رضازاده همدانی جمعیت محلات هدف بازآفرینی در مشهد را از جمعیت ۹ استان و ۴۲۲ مرکز شهرستان بیشتر عنوان کرد و افزود: مهمترین اتفاقی که در مشهد رخ داده، تغییر در سکونتگاه های غیر رسمی و تصویب "طرح تحول حاشیه شهر" توسط فرماندار مشهد بوده و اقدامات انجام شده در این راستا می تواند به عنوان تجربه بسیار خوب در اختیار سایر کلان شهرهایی که درگیر سکونتگاه های غیر رسمی هستند قرار بگیرد.

وی این نشست را فرصتی خوب برای انتقال تجربیات دانست و گفت: امیدواریم که بتوانیم تجربیات بازآفرینی که در این جلسه مطرح می شود را به خوبی به سایر کلان شهرها انتقال دهیم.

مدیر عامل سازمان بازآفرینی فضاهای شهری مشهد گفت:طرح تحول حاشیه شهر که توسط فرماندار این شهر به تصویب رسیده، بهترین فرصت برای انتقال تجربه به سایر کلان شهرها است.

رضازاده با بیان اینکه مشهد در دوره خاصی شاهد بی مهری به حوزه های بازآفرینی بوده و بافت تاریخی ما تاکنون دستخوش تغییرات نگران کننده زیادی به ویژه در بافت اطراف حرم مطهر شده است، گفت: با این حال، در دوره جدید مدیریت شهری، توجه ویژه بر این است که به جای نوزایی شهری، بازآفرینی شهری صورت بگیرد؛ به این معنا که مولود جدیدی جای محلات باسابقه ننشیند بلکه همان بافت کاربری تازه ای پیدا کند.

او، افزایش تخفیف ها، ارتقای تسهیلات و حمایت از پروژه هایی که متمرکز بر بازآفرینی شهری بوده اند را سه راهبرد اصلی این دوره عنوان کرد و گفت: به موازات این اقدامات، اخیراً هم شاهد آزادسازی دو قطعه زمین بزرگ مقیاس در شرق مشهد و تخصیص آن به نهضت ملی مسکن بوده ایم که برکات و فواید بسیاری داشته است.

مدیر عامل سازمان بازآفرینی فضاهای شهری مشهد ادامه داد: ۴۱۰ پروژه همگی در مناطق هدف بازآفرینی تعریف شده تا چالش های موجود در حوزه سرانه ها را برطرف کندو در همین راستا به بهره برداری کامل این پروژه ها بسیار نزدیک هستیم.

رضازاده یادآور شد: ستاد بازآفرینی شهرستان یکی از مراجع تحول آفرین بازآفرینی شهری در مشهد بوده اند و بنا بر تصمیم اخیر فرمانداری مشهد، شهرداران مناطق تبدیل به روسای ستاد بازآفرینی در مناطق شدند تا روند پیشرفت ها تسریع شود.

پیگیری سهم ۳۰ درصد دستگاه ها، تحقق ۱۵۷۰ شغل در فضاهای بازآفرینی و امضای ۱۲ تفاهمنامه همکاری با دستگاه ها، از جمله دستاوردهای مهمی بود که به گفته این مقام مسئول، ستاد بازآفرینی شهرستان موفق به تحقق آن ها شده است.

رضازاده با بیان اینکه برنامه ریزی کرده‌ایم سالانه ۵۰۰ شغل در مراکز رویش دفاتر تسهیلگری در محلات هدف ایجاد کنیم، افزود: به موازات این، رویداد بوم گشت نیز ابتکار دیگری بود تا با مشارکت فعالان اجتماعی در محلات حاشیه شهر، اقلیت هایی که به صورت کلونی در این محلات زندگی می کنند، موردحمایت قرار بگیرند و به عنوان اهداف گردشگری به آن ها توجه شود.

وی استفاده از ظرفیت مهاجرین در حاشیه شهر مشهد به عنوان یک ظرفیت مغفول مانده یاد کرد و گفت: در این راستا در محلاتی که مهاجران بودند یک مرمت سازی کالبدی انجام دادیم و از باب مسائل محتوایی هم فعالان اجتماعی این محلات را فعال کردیم تا این مناطق بعنوان یک جاذبه گردشگری مطرح شود، همچنین در برخی محلات که مهاجران غیرایرانی مانند افغانستانیها و پاکستانی‌ها ساکن هستند سعی می‌کنیم برخی محلات را با هویت این کشورها تعریف کنیم.

بازآفرینی نباید صرفا اقدامات کالبدی باشد

همچنین رئیس شورای اسلامی شهر مشهد در ادامه این نشست، اولین رسالت نظام اسلامی را برقراری قسط و عدل را در جامعه عنوان کرد و گفت: بازآفرینی بحث بسیار بزرگی در اجرای ماموریت قسط و عدل است، بازآفرینی باید در جنبه های مختلف اجتماعی اقتصادی و فرهنگی کار کند تا به هدف خود برسد اما تقاضایی که از ما می‌شود معمولا پرداختن به بحث‌های کالبدی مانند آسفالت کردن است.

حسن موحدیان افزود: باید این مأموریت را دنبال کنیم که در محلات پایداری اقتصادی، مسائل اجتماعی و محیطی را در کنار هم دنبال کنیم در غیر این صورت به آن هدف عالیه که قسط و عدل است، نخواهیم رسید.

او اذعان کرد: هرچقدر به حاشیه شهر توجه کنیم، احتمالا باعث گسترش آن می‌شود، اما باید قبول کرد که ما خودمان خواسته‌ایم، اکثر کسانی که در شهر خدمت‌رسانی می‌کنند، در حاشیه شهر ساکن هستند. این موضوع یک فرصت هم است و به شرطی که به آن توجه کنیم.

رییس شورای شهر مشهد، اقتصاد شهر مشهد را اقتصادی بر پایه خدمات عنوان کرد و گفت: ۵۲ درصد هتل‌های ایران در مشهد است به همین خاطر مشهد در ایام کرونا بیشترین ضربه‌ اقتصادی را خورد.

موحدیان تاکید کرد: در حوزه بازآفرینی ماموریتها نوشته شده و استاد بالادستی بسیار مستحکمی داریم اما در عمل با آن توجه نمی‌کنیم و به همین خاطر کار به درستی انجام نمی‌شود.

ایجاد ۱۱۰ هکتار فضای سبز در محل اراضی پادگان

عضو شورای اسلامی شهر مشهد نیز در بخشی از این نشست به انتقال پادگان از این شهر بعد از ۱۷ سال به عنوان مهمترین اقدام برای رفع بافت ناهمگون یاد کرد و با بیان اینکه قانون برای این جابجایی پادگان شفاف بود اما گره مدیریتی وجود داشت، عنوان کرد: دوره گذشته شهردار حاضر شده بود ۵۰ درصد از این زمین‌ها را بدهد و فقط ۵۰ درصد را برای فضای سبز بگیرد تا این بافت ناهمگون از بین برود اما شهردار دوره ششم در سفری که رئیس قوه قضائیه به مشهد داشت، از سازمان قضایی نیروهای مسلح خواست برای این موضوع تعیین تکلیف کند و به این ترتیب این موضوع ظرف مدت دو ماه از طرف قوه قضاییه پیگیری و ابلاغ شد.

مهدی ناصحی با اشاره به اینکه آستان قدس، بزرگ مالک شهر مشهد است و برای انتقال پادگان مشهد باید تفاهمی سه جانبه بین شهرداری مشهد، آستان قدس رضوی و ارتش ایجاد می‌شد، ادامه داد: در نهایت یک تفاهم بی‌نظیر در مشهد اتفاق افتاد، ۴۰۰ هکتار زمین آزاد شد؛ ساختمان‌های با ارزش تاریخی مانند سوله‌های زمان قاجار و محل بازداشت مقام معظم رهبری در اختیار ما قرار گرفت و چند راه اصلی ایجاد شد و در نتیجه آن امکان طراحی بافت‌های جدید بر مبنای نیازهای محلی ایجاد شد.

او گفت: ۳۵ هکتار پارک آماده در اختیار مردم قرار خواهد گرفت و در نهایت نیز ۱۱۰ هکتار فضای سبز ایجاد می‌شود.

بازنگری طرح‌های تفصیلی مشهد با هدف ماندگاری ساکنان بافت‌های فرسوده

همچنین حمید ضمیری، عضو دیگر شورای اسلامی شهر مشهد در این نشست گفت: موضوع بازسازی و بهسازی در بافت پیرامون حرم رضوی با رویکرد مداخله حداکثری رخ داد و تمام دستگاه‌ها ورود کردند و ‌بافت پیرامون حرم مطهر رضوی از صحنه روزگار محو شد و ساختمان‌های بلند با کاربری تجاری‌ و اقامتی جای آن را گرفت!

وی افزود: هرچند در بافت پیرامون حرم، شهرداری عمدتا مجری بود اما نقش زیادی در اتفاقات ناخوشایند این منطقه داشت.

ضمیری با بیان اینکه یکی از رویکردهای گذشته که همچنان ادامه دارد، توسعه کالبدی است، افزود: این کار اگر به درستی انجام نشود، به تهدید تبدیل خواهد شد زیرا ارتقای کالبدی محلات موجبات گرانی زمین و ‌مسکن و مهاجرت افراد به حاشیه را فراهم می کند.

وی با اشاره به تغییر رویکرد نسبت به بازآفرینی در کشور، اظهار کرد: الان مداخلات در بافت‌های ناکارآمد کمتر و به سمت توانمندسازی‌ و احیای بافت‌ها و ماندگاری مردم رفته است با همین رویکرد طرح‌های تفصیلی عامل و آبکوه ‌بازنگری شد تا ساکنان ماندگار شوند.

رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر مشهد گفت: شورای ششم به دنبال ایجاد اشتغال، حفظ فعالیت سازگار بافت ها، توسعه خانوار و محله است اما نکته ای که همچنان در فعالیت ها مغفول مانده، مشارکت مردمی در تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا است چراکه معمولا تصمیم گیری پشت در بسته است و نگاه نخبگانی و بومی تاثیر کمی در تصمیم گیری ها دارد.

او در ادامه عنوان کرد: در شورای ششم تلاش کردیم در بررسی طرح تفصیلی شورای اجتماعی محلات و نخبگان را دعوت کنیم و باتوجه به نقش مساجد به عنوان عنصر اصلی هویت بخش در محلات به سمت احیا مساجد حرکت کرده ایم تا بسیار از مشکلات در محلات برطرف شود.

ضمیری یکی از موضوعات مهم در حاشیه شهر را بحث هویت املاک دانست و بیان کرد: معمولا املاک در این محدوده قولنامه‌ای است و با افراد ناشناس سروکار داریم لذا الزام اولیه حرکت به سمت هویت دار کردن املاک است که در این راستا سازمان بازآفرینی شهرداری تفاهم نامه ای با استان قدس منعقد کرده است که باید تسریع شود.

وی در خصوص صدور مجوز در حاشیه شهر ادامه داد: عمدتا در این مناطق مجوز ارائه نمی‌شد اما طرح جدید مشهد منعطف تر شده و مباحث مربوط به پارکینگ تقلیل یافته است.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر ادامه داد: بازگشایی پادگان اتفاق مهمی بود که پس از ۱۷ سال محقق شد اما اگر به درستی ساماندهی نشود مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد بنابراین از همکاران در شهرداری درخواست دارم در تهیه سند هویتی و رویکردی پادگان و عملیات اجرایی عجله نکنند تا از این فرصت به نحو احسن استفاده کنیم.

کمیسیون ماده پنج باید در اختیار مدیریت شهری باشد

سخنگوی شورای اسلامی شهر مشهد هم گفت: اولین حرکت شورای شهر این بود که اعتبارات را از مناطق برخوردار به مناطق کم‌برخوردار سوق دهد و بر این اساس اعتباراتی را به محلات کم‌برخوردار اختصاص دادیم، بنابراین طرحهای زودبازده را با ۴۲ درصد از بودجه عمومی شهر به این مناطق اختصاص دادیم، در طرح زودبازده اول ۸۰۰ میلیارد تومان اختصاص دادیم و طرح زودبازده دوم نیز آغاز شده است.

موسی‌الرضا حاجی‌بگلو با بیان اینکه مشهد اولین شهری بود که پس از ابلاغ قانون درآمدهای پایدار، طرح تفصیلی آن تصویب شد، این موضوع را نتیجه همکاری و تعامل همه دستگاه‌ها دانست و تصریح کرد: در این دوره پروژه‌های بازآفرینی در مناطق در اختیار خود مردم قرار گرفته ک انواع طرح‌ها و پروژه‌ها را مردم پیشنهاد می‌دهند و شهرداری مشهد اجرا می‌شود.

او تصریح کرد: کمیسیون ماده پنج باید در اختیار مدیریت شهری قرار بگیرد، خدمات هفتگانه شهرسازی را مدیریت شهری به مردم ارائه می‌کند پس چرا کمیسیون ماده ۵ در اختیار راه و شهرسازی است؟ مردم مدیریت شهری را مرجع حل مشکلاتشان در این خصوص می‌دانند و به ما مراجعه می‌کنند.

نایب رئیس شورای شهر مشهد افزود: در این رابطه طرحی در شورای عالی استان‌ها با ۵۶ امضا به مجلس فرستادیم که در کمیسیون عمران مجلس تصویب شده و امیدواریم در صحن علنی هم تصویب شود که این گره بزرگی را برای مردم حل می‌کند.

گفتنی است؛ سازمان بازآفرینی در سال‌۱۳۹۷ براساس ابلاغ مجلس در موضوع بافت فرسوده و حاشیه شهر و با دستور وزارت کشور و دولت در همه کلان‌شهرها تشکیل شد. هدف اصلی سازمان هم رسیدگی به حاشیه شهر، بافت فرسوده، بافت تاریخی و ناهمگون و الحاقی هست و سازمان بازآفرینی شهرداری براساس اساسنامه موظف است که به‌صورت جدی در این حوزه‌ها ورود داشته باشد و آن‌ها را به استانداردهای شهری نزدیک کند؛ ١١ منطقه شهری در مشهد درگیر موضوع سکونتگاه‌های غیررسمی است و حدود یک میلیون و ٢٠٠ هزار نفر در این کلانشهر در سه هزار و ٨٩٤ هکتار بافت ناکارآمد شهری، حاشیه شهر و سکونتگاه‌های غیررسمی سکونت دارند؛ همچنین بافتهای فرسوده مشهد شامل آبکوه، عامل، شهدا و وکیل آباد است.

خبرنگار: معصومه مومنیان

انتهای پیام/